DE WEG NAAR HEDENDAAGSHEID… NA DE OORLOG
Na de Tweede Wereldoorlog, die duurde van 1939 tot 1945, voltrokken zich belangrijke politieke, economische
en culturele verschuivingen in de wereld.
Politieke verschuivingen:
Na de oorlog verdeelde het IJzeren Gordijn Europa in Oost en West, met aan de ene kant de invloedssfeer van
de Sovjet-Unie en aan de andere kant de westerse landen, voornamelijk onder leiding van de Verenigde Staten.
Europese Integratie: Om economische samenwerking en vrede te bevorderen, werden organisaties zoals de
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS, opgericht in 1951) en de Europese Economische
Gemeenschap (EEG, opgericht in 1958) gecreëerd, die later evolueerden tot de Europese Unie (EU).
De Koude Oorlog (1945-1991) ontstond als een geopolitiek conflict tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie,
waarbij de wereld was verdeeld in kapitalistische en communistische blokken. Dit leidde tot conflicten zoals de
Koreaanse Oorlog (1950), de Vietnamoorlog (begonnen in 1954) en de Cubacrisis (1962).
Culturele verschuivingen:
Het epicentrum van de kunstwereld verschoof van Parijs naar New York. De Amerikaanse kunstscene, met
kunstenaars als Jackson Pollock en Willem de Kooning, werd een centrum van artistieke innovatie en
experimenten.
In de Verenigde Staten kwam het abstract expressionisme op, een kunststroming die de nadruk legde op het
emotionele en expressieve karakter van kunst. Kunstenaars zoals Pollock en Mark Rothko waren prominente
figuren in deze beweging.
In de jaren 1950 en 1960 bloeide de popart op, met kunstenaars als Andy Warhol die alledaagse
consumptiegoederen en popcultuur iconen in hun kunst integreerden. Dit weerspiegelde de opkomst van de
consumptiemaatschappij en de massacultuur.
1
,Beschrijf het artistiek programma van COBRA op basis van twee voorbeelden.
De COBRA-beweging is ontstaan in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, opgericht in 1948 en actief tot 1951.
Het was gebaseerd op een radicale visie op kunst die de gevestigde normen en traditionele stijlen uitdaagde.
COBRA is een acroniem voor Copenhagen, Brussels, en Amsterdam, de steden waar de kunstenaarsgroep actief
was. De oprichters waren: de Deen Asger Jorn (1914-1973), de Belgen Ch. Dotremont (1922-1979) en Joseph
Noiret (1927-2012), de Nederlandse Karel Appel (1921-2006), Constant (1920-2005) en Corneille (1922-2010).
De beweging werd gekenmerkt door een sterke nadruk op spontaneïteit, primitivisme, een aansluiting zoeken
bij kinderlijke uitdrukkingen, tegen de klein burgerlijke mentaliteit en de bevrijding van de artistieke
verbeelding. Ze keren terug naar de bron van het scheppen zelf. Ze voelden een sterke afwijzing van 'beschaafde
kunst' en gaven de voorkeur aan 'onbeschaafde' uitdrukkingsvormen. Ze gebruiken sterke kleuren, samen met
gewelddadige handschriften en figuratie die zowel beangstigend als humoristisch kunnen zijn.
COBRA vormde een protest tegen bestaande kunststromingen, waaronder het naturalisme en de abstractie,
waarin teveel de nadruk wordt gelegd op het intellectuele. Ze keerden zich tegen het academisme, dat volgens
hun teveel de beeldende esthetische wetten verspreid. Ze streefden naar een wereld waar kunst voor iedereen
is, en door iedereen gemaakt kon worden. Ze streefden naar een kunst die universele menselijke emoties en
verbeelding kon communiceren. COBRA hechtte veel belang van kunst waarbij schilders met elkaar of met
dichters samenwerkte in één project, bijvoorbeeld Pierre Alechinsky en Christian Dotremon - Et le linge (1957),
een combinatie van tekening en kalligrafie.
Karel Appel
Vragende Kinderen
1949
Kenmerkend is de spontaneïteit en de expressieve vrijheid. Het werk toont twee kinderlijke figuren met wilde,
abstracte gezichten en kleurrijke, ongecontroleerde penseelstreken. Je ziet de basiscontouren en de materiele
gelaagdheid. De materie is altijd duidelijk zichtbaar, in dikke lagen over elkaar. Het gaat over een gewelddadige
alternatieven manieren om te schilderen: het is een performance om het aan te brengen. De kunstenaar lijkt
hier de primitieve verbeelding en de innerlijke emoties van kinderen te verkennen, zonder zich te
bekommeren om traditionele esthetische normen. Het is een uiting van kinderlijke verwondering en
creativiteit
Asger Jorn
In de vleugelslag der zwanen
1963
Het schilderij toont een dynamische en expressieve compositie van kleurvlakken en vormen die lijken te
dansen op het doek. De titel zelf suggereert een gevoel van beweging en vrijheid, spontaniteit en creatieve
improvisatie. Hij experimenteert met het toeval en met het gebruik van het medium. Uit de toepassing van
de verf spreken spontaniteit en urgentie. "In de vleugelslag der zwanen" getuigt van zijn streven naar een
nieuwe beeldtaal die de innerlijke expressie van de kunstenaar weerspiegelt.
2
, Karel Appel (1921-2006)
Amorous Dance
1955
127 x 159 x 98 cm, TATE
Voor Karel Appel was het schilderen niet alleen een middel om een afbeelding te creëren, maar eerder het
hoogtepunt van een proces dat de materiële en fysieke aspecten van het kunstwerk onderzocht. Met andere
woorden, het schilderij vertegenwoordigt het laatste stadium van een creatieve reis, met nadruk op de
tastbare kwaliteiten van de gebruikte materialen en de fysieke aspecten van het artistieke proces.
Karel Appel
Femmes, enfants, animaux
1951
Dit is een opmerkelijk voorbeeld waarbij de relatie tussen kunst en architectuur wordt belicht. Dit kunstwerk,
waarin vrouwen, kinderen en dieren centraal staan, vangt waarschijnlijk de kenmerkende spontaniteit en
expressiviteit van Appels stijl binnen de CoBrA-beweging. De levendige kleuren en dynamische
penseelstreken dragen bij aan een visuele kracht die de aandacht trekt en een zekere mate van beweging
suggereert.
Wanneer kunst geïntegreerd wordt in architectuur, kan het de ruimte transformeren en een unieke sfeer
creëren. In het geval van dit schilderij zou de integratie ervan in een architecturale context de omgeving
kunnen verrijken en de kijkervaring van de ruimte verlevendigen.
Pierre Alechinsky (1927-…)
Something of a world
1952
Pierre Alechinsky (geboren in 1927) is een Belgische kunstenaar, vooral bekend om zijn betrokkenheid bij de
CoBrA-beweging en zijn exploratie van de relatie tussen tekst en beeld. Een van zijn werken, "Something of a
World" uit 1952, bevindt zich in de collectie van het Tate Museum. Dit werk wordt omschreven als een
"peinture-mots," wat zich vertaalt naar "schilderij-woorden."
Hij combineert tekeningen met kalligrafie, wat resulteert in een samenspel van visuele elementen en
geschreven tekst. Deze dialoog tussen tekst en beeld, waarbij de grenzen tussen beide worden vervaagd, is
typerend voor zijn oeuvre.
De afmetingen van het werk, 247 x 349 mm, wijzen op een mogelijk intiem formaat, waardoor de toeschouwer
wellicht dichterbij moet komen om de details van de tekeningen en kalligrafie te ontdekken.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anne-lisekrekels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.