Samenvatting Biologie Havo 4 Nectar Hoofdstuk 4: voortplanting en seksualiteit
11 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
HAVO
Book
Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek
Dit document bevat een samenvatting van Hoofdstuk 4 Voortplanting en seksualiteit. Boek: Nectar 4e editie biologie 4 havo leerboek. Door deze samenvatting goed door te nemen zul je ongetwijfeld een voldoende halen op het proefwerk. Veel succes met leren!
Summary Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek - Science
Class notes Biomaths Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek
Biology 12th edition by Sylvia s Mader Test Bank
All for this textbook (3)
Written for
Secondary school
HAVO
Biologie
4
All documents for this subject (2020)
Seller
Follow
IlseAerts
Reviews received
Content preview
Biologie samenvatting Hoofdstuk 4
Voortplanting en seksualiteit
4.1 Van eicel tot baby
Bevruchting
Eens per maand komt er uit een van beide eierstokken (ovaria) een eicel vrij: de eisprong of ovulatie.
De eicel komt in de eileider terecht. Bij een zaadlozing zwemmen honderden miljoenen zaadcellen
vanuit de vagina via de baarmoeder naar de eileiders. Slechts één zaadcel bevrucht de eicel. De kern
van de zaadcel dringt de eicel binnen. De chromosomen uit de zaadcel komen in de kern bij de
chromosomen van de eicel bevruchting. Direct na het versmelten met de zaadcel vormt de
bevruchte eicel, de zygote, een ondoordringbare laag tussen het celmembraan en het
bevruchtingsmembraan. Na dertig uur deelt de zygote dit vormt het eerste ontwikkelingsstadium
het embryo. Deze beide dochtercellen delen ook. Na een mitose maken deze cellen geen
cytoplasma bij, zodat na elke deling de cellen kleiner zijn. Zo’n deling, waarbij de cellen niet groeien,
heet een klievingsdeling. De zygote deelt in 3 dagen tot een klompje van 16 cellen die tezamen even
groot zijn als de bevruchte eicel waaruit het is ontstaan. Trilharen in de wand van de eileider ‘duwen’
het klompje delende cellen in ongeveer vijf dagen naar de baarmoeder (Binas 86E).
Embryonale ontwikkeling
Het bolletje dat in de baarmoeder aankomt, bestaat uit meer dan 100 cellen. Alle cellen verplaatsen
naar de buitenkant zodat in het midden een holte overblijft blastula. De buitenste cellaag van de
blastula vormt vlokken (bron 3) uitstulpingen die het baarmoederslijmvlies ingroeien
innesteling. In het baarmoederslijmvlies vormen zich rond de vlokken bloedholten, die samen met de
uitstulpingen uitgroeien tot een placenta. In de placenta vindt uitwisseling van voedingsstoffen,
zuurstof en afvalstoffenplaats, waarbij de bloedsomlopen van moeder en embryo gescheiden blijven.
De navelstreng verbindt via 3 bloedvaten het embryo met de placenta. 2 navelstrengslagaders voeren
bloed met afvalstoffen van het embryo naar de placenta en 1 navelstrengader brengt bloed met
zuurstof en voedingsstoffen van de placenta terug naar het embryo. Tijdens de embryonale
ontwikkeling specialiseren de cellen zich tot cellen met een eigen bouw en functie. In het embryo
ontstaan eerst het hart en de bloedvaten, daarna ontstaat het zenuwstelsel. Na ongeveer twee
maanden zijn alle organen aangelegd en is het embryo ongeveer 3 cm lang foetus (Binas 86E).
Vruchtvliezen en vruchtwater beschermen de foetus tegen stoten en uitdroging.
Leefstijl bij zwangerschap
Stress bij de moeder leidt tot een lager geboortegewicht van de baby. Dat kan ook gebeuren door
roken, drugs- en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap. Een laag geboortegewicht leidt later tot
problemen op school. Medicijngebruik kan ook een risicofacto zijn. Een goed voedingspatroon is ook
belangrijk extra kalk en eiwitten laat de opbouw van het kinderlichaam voorspoedig verlopen. Het
gebruik van foliumzuurtabletten (vitamine B11) in het begin van de zwangerschap, verkleint de kans
op een open ruggetje bij het kind.
, Ontwikkeling geslachtsorganen
De eerste weken van de embryonale ontwikkeling zijn er uit- en inwendig geen verschillen tussen
jongens en meisjes. Meisjes hebben in hun cellen naast de 44 ‘gewone’ chromosomen tweemaal een
X-chromosoom. Jongens hebben een X- en een Y-chromosoom. Onder invloed van het Y-
chromosoom groeit een embryo uit tot een jongen. Zonder Y-chromosoom groeit een embryo altijd
uit tot een meisje. Vanaf 14 weken zijn geslachtsdelen van de foetus waarneembaar. Deze
geslachtsdelen zijn primaire geslachtskenmerken.
Ontwikkeling van jongens in de puberteit
Bij jongens ontwikkelen in de puberteit de geslachtsorganen (balzak, zaadballen en penis) zich sterk
onder invloed van hormonen. Ook neemt hun spiermassa toe en groeien de stembanden. De
secundaire geslachtskenmerken ontwikkelen zich pas in de puberteit. Vanaf de puberteit stimuleren
hormonen de zaadballen om zaadcellen te vormen. De zaadbal zit in de balzak. Dat is nodig om
vruchtbare zaadcellen te krijgen omdat een temperatuur van 2 graden kouder dan de
lichaamstemperatuur nodig is voor goede zaadcelvorming. Bij kou trekken spiertjes in de balzak de
zaadballen tegen het warme lichaam. De zaadballen bestaan voor een groot deel uit sterk
gekronkelde zaadbuisjes. In de bijbal verzamelen zich de gevormde zaadcellen. De penis bevat
zwellichamen, die bij seksuele opwinding zich vullen met bloed en de penis stijf maken erectie. De
eikel is gevoelig voor prikkeling. Bij een zaadlozing trekken spiertjes rond de bijbal en zaadleiders
samen opgeslagen zaadcellen worden naar de penis geduwd. De prostaatklier en de zaadblaasjes
voegen vocht toe aan passerende zaadcellen sperma.
Ontwikkeling van meisjes in de puberteit
Bij meisjes komt er in de puberteit beharing onder de oksels en in de schaamstreek. De heupen
verbreden en er komt meer onderhuids vet op bijvoorbeeld heupen en bovenbenen. Borsten groeien
en ook de vagina, clitoris, schaamlippen, baarmoeder en eierstokken groeien. Vanaf de puberteit tot
de overgang, de periode waarin een vrouw van vruchtbaar naar onvruchtbaar gaat, ontwikkelt zich
elke maand in een van beide eierstokken een eicel. Het baarmoederslijmvlies bereidt het lichaam
voor op een mogelijke innesteling van een embryo. Vindt er geen bevruchting plaats, dan volgt een
menstruatie: spieren van de baarmoeder trekken samen (buikpijn) en stoten het
baarmoederslijmvlies af. Rond de vagina ligt een randje weefsel –> maagdenvlies. Dit gaat bij de
eerste geslachtsgemeenschap stuk, wat samengaat met bloedverlies. De binnenste en buitenste
schaamlippen bedekken de vagina aan de buitenzijde. Daartussen ligt de clitoris (gevoelig voor
aanraking orgasme). Vrouwen hebben een kortere urinebuis dan mannen en dus een grotere kans
op ‘blaasontsteking’. Ook in de vagina kunnen ziekteverwekkers binnendringen. Melkzuurbacteriën
geven de vagina een lage pH, de omgeving is zuur. Daar kunnen schimmels en bacteriën niet tegen.
Verandering in de puberteit
In de puberteit verander je lichamelijk en geestelijk (tertiaire geslachtskenmerken). Jongen en
meisjes gaan zich vaak onbegrepen en onzeker voelen. Over waarden en normen die je als kind
meegekregen hebt, vorm je je eigen oordeel. Ook gaan pubers hun eigen lichaam verkennen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IlseAerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
