Summary
Samenvatting H1,2,3,5,7
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting H1,2,3,5,7 verpleegkundige als communicator
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followsennetheelen
Reviews received
Content preview
Samenvatting Verpleegkundige als communicator H1, 2, 3, 6, 7Hoofdstuk 1 Communicatie
Van verpleegkundigen wordt verwacht dat ze op een professionele manier kunnen
communiceren met patiënten, dus er wordt ingegaan op de kenmerken van professionele
communicatie en op de vaardigheden waarnemen en interpreteren.
Hoe we waarnemen en interpreteren wordt sterk bepaald door ons referentiekader. Dit bestaat
onder meer uit onze waarden, normen, behoeften, kennis en ervaring. Als de verpleegkundige
professioneel wil kunnen communiceren, betekent dit dat zij zich bewust moet zijn van haar
persoonlijke referentiekader en de invloed die dit heeft op de communicatie met de patiënt. Maar
ook om de patiënt en diens naasten bij het ziek zijn te begeleiden en te leren omgaan met de
gevolgen van de ziekte, beperkingen en sociale participatie in het dagelijks leven dient zij aan te
sluiten bij hun referentiekader.
Het doel van dit hoofdstuk is dat de verpleegkundige:
Kennis heeft van het begrip communicatie
Kenmerken aan kan geven van professionele communicatie
Inzicht heeft in hoe het eigen referentiekader een rol speelt in de communicatie met de
patiënt
Inzicht heeft in valkuilen die er bestaan ten aanzien van het interpreteren, waardoor de
communicatie wordt bemoeilijkt
1.1 Wat is communicatie?
Communicatie is de uitwisseling van symbolische informatie die plaatsvindt tussen
mensen die zich van elkaars aanwezigheid bewust zijn. Deze informatie wordt deels
bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd.
Je kunt hierbij een aantal facetten onderscheiden, namelijk:
1. Symbolische informatie
2. Communicatie als de uitwisseling van symbolische informatie
1.1.1 Symbolische informatie
Hiermee wordt de verbale en de non-verbale communicatie bedoeld.
Verbale communicatie
Verbale communicatie is alle communicatie dat met woorden wordt overgebracht
Non-verbale communicatie
Non-verbale communicatie is communiceren door middel van lichaamstaal, zoals
gezichtsuitdrukkingen, gebaren, intonatie van de stem, lichaamshouding, uiterlijk en kleding of
persoonlijke afstand. Non-verbaal is vijf keer krachtiger dan verbaal. Non-verbale communicatie
kun je niet zo makkelijk veranderen omdat je het vaak gewoon doet, het gebeurt gewoon.
Non-verbale communicatie is krachtiger dan verbale communicatie omdat je verbale
communicatie kan ‘manipuleren’. Non-verbale communicatie is moeilijker onder controle te
houden. Het is vaak een afspiegeling van wat je echt voelt.
In de verpleegkundige-patiëntrelatie is het belangrijk zich bewust te zijn van non-verbaal gedrag
en hoe dit te gebruiken in het contact met de patiënt. Maar het is ook belangrijk om het gedrag
van het patiënt te begrijpen. Non-verbale communicatie gaat erom hoe iemand iets zegt. Een
ander belangrijk aspect van non-verbale communicatie betreft het aandacht gevend gedrag.
,‘Non-verbale communicatie is een systeem van symbolen, tekens en gebaren, dat ontwikkeld is
en gebruikt wordt door de leden van een bepaalde cultuur om heel nauwkeurig specifieke
boodschappen tot uitdrukking te brengen.’
Vormen van lichaamstaal
Lichaamshouding
Met de lichaamshouding worden basisemoties uitgedrukt, zoals angst, spanning,
ontspanning enzovoort. Bij een gesprek waar beide personen aandacht voor hebben is
de lichaamshouding van deze twee personen vaak symmetrisch. Als er sprake is van een
gesprek met weinig betrokkenheid zie je doorgaans een asymmetrische houding.
Bewegingen
Bewegingen kunnen de verbale communicatie ondersteunen en ze houden de aandacht
van de luisteraar en van de spreker vast. Met bewegingen kun je je verbale communicatie
verduidelijken, maar teveel bewegingen kunnen ook afleiden.
Mimiek
Als we praten met iemand, wordt de manier van communiceren aangepast aan hoe we
de mimiek van de ander interpreteren. Je past je gesprek bijvoorbeeld aan als iemand
zijn wenkbrauw optrekt omdat hij het niet snapt.
Non-verbale symbolen zijn vaak ook cultuurgebonden. Doorgaans zijn we ons ook niet bewust
van ons non-verbale gedrag, maar in de verpleegkundige-patiëntrelatie is het wel belangrijk om
bewust te zijn van het non-verbale gedrag en hoe dit aan te wenden in het contact met de
patiënt. Dit wordt ook wel aandacht gevend gedrag genoemd.
Naast de verbale en non-verbale communicatie spelen ook verschillende niveaus mee in een
gesprek die aangeven wat de patiënt met zijn boodschap bedoelt te zeggen. Daarmee geeft hij
uitdrukking aan de relatie, zijn gevoelens en wat hij wil. Het gaat er hier dus ook om hoe de
patiënt iets zegt.
1.1.2 Uitwisselen van symbolische informatie
Zender en ontvanger
Om informatie uit te wisselen heb je in ieder geval twee personen nodig, en hierbij is er tevens
sprake van wederzijdse beïnvloeding. Beiden zijn zowel zender als ontvanger, die voortdurend
boodschappen met elkaar uitwisselen. De boodschap van de zender wordt bepaald door wat hij
wil zeggen, zijn gedachten en gevoelens die gebaseerd zijn op zijn persoonlijke belevingswereld.
De ontvanger neemt de uitgezonden signalen waar en vormt vanuit zijn persoonlijke
belevingswereld een boodschap, nu in de rol van zender, weer terug. Beide personen
beïnvloeden elkaar tijdens dit uitwisselingsproces. De wijze waarop ieder de signalen
interpreteert is individueel en voor de meeste gesprekspartners onvoorspelbaar.
Signalen
In een gesprek ontvangen we continu allerlei signalen. Niet ieder signaal leidt tot communicatie,
want er zijn genoeg signalen die eenvoudigweg niet tot ons doordringen, omdat deze op dat
moment geen betekenis voor ons hebben. Of signalen tot ons doordringen en dus leiden tot
communicatie is afhankelijk van of en welke betekenis ze voor ons hebben.
In ons dagelijks leven maakt het minder uit als je belangrijke signalen mist. Maar bij de
communicatie tussen hulpverlener en patiënt is dit anders. Het is belangrijk dat de
verpleegkundige de patiënt een warm hart toedraagt, dat zij de patiënt graag verpleegt om wie hij
is en dat zij respect heeft voor de wijze waarop de patiënt met zijn ziekte omgaat. Door de
positieve gevoelens voor de patiënt kan deze relatie op een vriendschappelijke relatie lijken,
maar toch is er in de verhouding tussen verpleegkundige en patiënt altijd sprake van een
professionele relatie.
, 1.2 Professionele communicatie
De verpleegkundige heeft vanuit haar functie te maken met de patiënt. Hun relatie is dus
beroepsmatig en krijgt inhoud vanuit de functie. Deze functie is voor zowel de verpleegkundige
als de patiënt verschillend, namelijk professioneel helpen en professioneel geholpen worden. Je
zult meemaken dat patiënten gaan vragen je privézaken omdat dat in hun opzicht ‘normaal’ voelt,
maar dat het voor jou vreemd voelt omdat je werkt vanuit je functie.
1.2.1 Professionele communicatie
De verpleegkundige die beroepsmatig met de patiënt kan communiceren, is alert op de verbale
en non-verbale signalen die de patiënt uitzendt. Als deze signalen zich op het somatische vlak
bevinden, zal de verpleegkundige bepalen welke interventies en nodig zijn. Als de signalen die
de patiënt uitzendt zich op het psychologische vlak bevindt, is het de kunst om deze signalen wel
op te pakken en met de patiënt te bespreken en niet meteen te proberen oplossingen te
bedenken en uit te voeren. Anders is de kans groot dat de oplossingen niet aansluiten bij
datgene wat de patiënt wil of nodig heeft.
Bij professionele communicatie is de communicatie gericht op het realiseren van een duidelijk
doel. De communicatie is afgebakend, het is gericht op die zaken die gerelateerd zijn aan de
gezondheidsproblematiek of behandeling. Het beroepsmatig begeleiden van de patiënt staat
centraal. Je hebt hiervoor openheid van de patiënt nodig, dus de patiënt moet een gevoel van
veiligheid hebben en je moet een ‘luisterend oor’ zijn. De patiënt heeft hierbij nauwelijks een
keuze aan wie hij zijn zorgen zal toevertrouwen. Omgekeerd wordt van de verpleegkundige
verwacht dat ze iedereen beroepsmatig kan begeleiden. Eigen voorkeuren, sympathieën of
antipathieën dienen ondergeschikt te zijn.
De patiënt verwacht van de verpleegkundige dat zij bij haar terecht kan met zijn zorgen en
angsten, en van de verpleegkundige wordt verwacht dat zij dit kan hanteren. Er is dus sprake van
eenrichtingsverkeer. Bij professionele communicatie wordt het referentiekader van de patiënt als
uitgangspunt genomen (hoe de patiënt de gezondheidsverstoring ervaart en wat dit voor hem
betekent). Maar dit wil niet zeggen dat de verpleegkundige haar eigen referentiekader kan
uitschakelen want bij de interpretatie van de uitgezonden signalen speelt ons eigen
referentiekader als hulpverlener een belangrijke rol.
De focus van professionele communicatie van de verpleegkundige is gericht op het bevorderen
van gezondheid, herstel, groei en ontwikkeling, en het voorkomen van ziekte, aandoening of
beperking bij patiënt/cliënt. Bij zieke en gehandicapte mensen is de professionele communicatie
van de verpleegkundige gericht op ondersteuning om lijden en pijn te minimaliseren en om de
ziekte leren te begrijpen en daar mee om te gaan. Wanneer de dood nabij is, is professionele
communicatie ondersteunend bij het verplegen om het handhaven van de best mogelijke kwaliteit
van leven tot aan het eind mogelijk te maken.
1.2.2 Vriendschappelijke communicatie
Bij vriendschappelijke communicatie is er geen sprake van een doel. De gevoelens die je voor
elkaar hebt, staan centraal in de communicatie. Het is belangrijk dat beide partijen tot hun recht
komen wat betreft het uitwisselen van gedachten en gevoelens, en dat beiden daar ook
investeren. In een vriendschapsrelatie is er geen kader waarbinnen de besproken onderwerpen
dienen te vallen.
1.3 Het referentiekader van de verpleegkundige
Met referentiekader wordt de algemene samenhang van alle factoren bedoeld die voor
een persoon, of zelfs een hele gemeenschap, de psychische werkelijkheid op een zeker
ogenblik vormt. Oftewel: alle regels, normen en waardes die, vaak onbewust, bepalen
hoe je iets beoordeelt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sennetheelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55628 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now