Woordenschat
• Handleiding Basislijst Schooltaalwoorden VMBO (HBS)
• De koningin zit op de troonrede, Atty Tordoir & Marianne Verhallen (KOT)
• Kleuren van het woord, Berthold van Maris (KVW)
• Wat maakt woordenschatlessen effectiever?, Jos Cöp (WLE)
• Woordenschatdidactiek, SLO (SLO)
Spelling
• Beginselen Nederlandse Spelling, Woordenlijst Nederlandse Taalunie (BNS)
• Onderwijs in spelling en interpunctie in de onderbouw, Bonset (OSIO)
• Dt-fouten zijn gewoon onvermijdelijk, Sandra (DTF)
• Opbrengstgericht lesgeven bij spelling, Janson (OGLS)
Grammatica
• Met uitleg van grammatica kun je heerlijk de docent uithangen, Grezel (UGDU)
• Grammatica 2.0 ‘Waarom heeft niemand ons dat eerder op deze manier verteld?’, diverse
auteurs (G2.0)
• Een werkvorm voor wie alles al weet van het naamwoordelijk gezegde, Taalprof Klas (WNG)
• De taal is een rommeltje, Coppens (TIR)
• Taalkunde in de brugklas, Van Rijt (TB)
Algemeen
Doelstelling
Vakdidactische theorie kennen over het aanleren van woordenschat, spelling en grammatica.
Kenmerken schoolvak Nederlands
• Weinig kennisinhoud, veel vaardigheden.
• Aandacht voor veel verschillende taaluitingen (multimediaal).
• Culturele component (literatuur, film, toneel).
• Rol van taal bij andere vakken.
• Examen volgens klassieke indeling: (a) leesvaardigheid, (b) mondelinge taalvaardigheid, (c)
schrijfvaardigheid, (d) argumentatieve vaardigheden, (e) literatuur.
Samenvatting Vakdidactiek 1 | Mark-Jan Zwart | 1
,• Nederlands sinds 2010 verplicht op MBO.
• Eisen geformuleerd in F-niveaus (referentieniveaus) en kerndoelen.
• Belang van Nederlands: beroep, vervolgopleiding, persoonlijke ontwikkeling, denkvaardigheden,
andere vakken, maatschappelijk functioneren, cultuur.
Referentieniveaus resultaatverplichtingen (de leerling kan…).
Kerndoelen inspanningsverplichting school (de leerling leert…).
Kerndoelen
1. Mondeling en schriftelijk begrijpelijk uitdrukken.
2. Houden aan conventies (spelling, grammatica, woordgebruik) en belang kennen.
3. Strategieën gebruiken om woordenschat uit te breiden.
4. Strategieën gebruiken om informatie te verwerven uit gesproken en geschreven teksten.
5. Informatie leren zoeken, ordenen, beoordelen in schriftelijke en digitale bronnen.
6. Deelnemen aan overleg, planning en discussie.
7. Mondelinge presentatie geven.
8. Verhalen, gedichten, informatieve teksten lezen (belangstelling, belevingswereld).
9. Planmatig voorbereiden en uitvoeren taalactiviteiten (spreken, luisteren, schrijven, lezen).
10. Reflecteren op taalactiviteiten en conclusies trekken voor nieuwe taalactiviteiten.
Vak3dactisch model
vakkennis (zinvolle inhoud) didactiek (methode)
ontsluiten vertalen
vakdidactiek
uitdagen
praktijk (context: tijd, plaats, doelgroep etc.)
Vakdidactiek = overbrengen van bepaalde vakinhoud in een bepaalde lespraktijk met gebruikmaking
van algemene didactische principes.
• Vakkennis vakdidactiek = zinvol ontsluiten vastgestelde inhoud voor leerlingen.
• Didactiek vakdidactiek = centrale pedagogische concepten vertalen naar dynamiek specifiek
vak.
• Praktijk vakdidactiek = uitdaging praktijk van het lesgeven en praktijk zelf voorwerp van
leerproces.
Samenvatting Vakdidactiek 1 | Mark-Jan Zwart | 2
, Voorbeelden didactisch handelen Voorbeelden vakdidactisch handelen
- Keuze maken bepaalde werkvorm - Stappenplan werkwoordspelling
- Toepassen leerfasen Ebbens - Strategie tekst lezen
- Opdrachten betekenisvol maken - Functionele schrijfopdracht
Woordenschat
Artikelen
• Handleiding Basislijst Schooltaalwoorden VMBO (HBS)
• De koningin zit op de troonrede, Atty Tordoir & Marianne Verhallen (KOT)
• Kleuren van het woord, Berthold van Maris (KVW)
• Wat maakt woordenschatlessen effectiever?, Jos Cöp (WLE)
• Woordenschatdidactiek, SLO (SLO)
Gemiddelde woordenschat
• Woordenschat 3-jarige uit taalrijk milieu vijf keer groter dan uit taalarm milieu (WLE).
• Mattheüseffect: sterken worden sterker, zwakken worden zwakker.
• Overzicht (HBS):
Leeftijd Eentalige Nederlanders Tweetalige Turken/Marokkanen
4 jaar 3.200 woorden 1.000 woorden
8 jaar 5.600 woorden 3.600 woorden
10 jaar 11.000 woorden 5.500 woorden
12 jaar 17.000 woorden 9.800 woorden
• Samenhang woordkennis en schoolsucces.
- Cumulatief effect kennisopbouw (‘aanhaken’): woordkennis les volgen meer
woordkennis beter les volgen vergroten mentaal lexicon.
- Zwaan-kleef-aan-proces = veel lezen uitbreiding woordenschat kennis verschillende
onderwerpen meer mogelijkheden om aan te haken bij nieuwe termen en begrippen
(HBS).
- Neerwaartse spiraal: tekort woordkennis minder profiteren minder bijleren minder
(woord)kennis minder succes (KOT).
- Oppervlakkige kennis en diepe kennis (SLO)
- Woorden leren in netwerken (niet in rijtjes).
- Verbindingen
- Hoe meer verbindingen, hoe gemakkelijker te onthouden.
- Weinig woordkennis nieuwe woorden blijven moeilijker ‘hangen’.
- Verbindingen maken door bijvoorbeeld tegenstellingen of synoniemen opslag in
bestaand netwerk.
• Woorden zijn sleutels taalbegrip en kennisoverdracht (KOT).
- Woorden en begrippen fundament leren en denken.
- Woorden = bouwstenen taal + ordening en verdieping denken.
Samenvatting Vakdidactiek 1 | Mark-Jan Zwart | 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mark-janzwart. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.