Zelfstudie 1
- De definite vai ethnei reprodceerei
Ethiek is een systematsshe refeste o verantwoord handelen:
o Systematssh: body of knowledge (het totaal aan kennis), zowel quua methode als
inhoud;
o Refeste: het gaat om denken, argumenteren (vereist enige afstand);
o Verantwoord: wat is juist? Wat is goed?
o Handelen: uiteindelijk gaat het om wat we doen.
- Untleggei wat het doel ns vai ethnsehe refeeite
Het doel van ethisshe refestes is goede redenen voor handelen te formuleren. Dit bereikt men door
in “ges rek” te gaan met redelijke anderen, waar bij iemand een ant-dogmatsshe ( bereid zijn af te
wijken van eigen stand unt), argumentateve of al- artjdige houding aan kan nemen.
- Untleggei wat provnsnoial fied ponits znji
Profvisional fied oints zijn het resultaat van ethissh redeneren. Leterlijk zijn dit voorlo ig
vaststaande stand unten:
- Provisional: want altjd weer te veranderen onder geleiden van betere argumenten;
- Fiied: want onder bouwd door argumenten en dus niet zomaar o geefaar.
- Untleggei waarom ethnei ioeh scbjeeitee ioeh objeeitee ns, maar niterscbjeeitee
Intersu bjestef betekent dat het niet uur su bjestef is, in de beleving van één ersoon, of o bjestef,
onafankelijk van de beleving van mensen. Bij ethiek s eelt de beleving van mensen een belangrijke
rol, maar het is nooit ge baseerd o de beleving van één ersoon.
- De engeisehappei vai eei ethnsehe cntspraai beioemei ei toelnehtei
o Normatef: gaat over morele juistheid;
o Pressri tef: bevat een voorsshrit, geven aan hoe te handelen;
o Universaliseer baar: van toe assing in alle vergelijk bare (vergelijk baar o alle voor het
ro bleem relevante unten) gevallen (seteris ari bus). Universaliseer baarheid gaat
(sultuur-)relatvisme tegen.
Ceteris paribus is Latij voor “het overige geliik bliivej”, zegt mej wajjeer
mej de ijvloed vaj verajderijgej ij ééj grootheid (de verklarejde
variabele) op ééj ajdere grootheid (de te verklarej variabele) ojderzoekt.
- Het oidersehend tcssei iormei ei waardei cntleggei
Normej: handelingsvoorsshriten die aangeven wat we in be aalde situates moeten doen
( rinsi es). Normen zijn sonsrete rishtlijnen voor het handelen. Het zijn algemeen aanvaarde
gedragsregels. Het zijn o vatngen over hoe men zish wel of niet zou moeten gedragen in sonsrete
omstandigheden. Normen kunnen ositef zijn (ge boden) of negatef (ver boden). Een norm kan o
twee manieren worden ingezet: vooraf als rishtsnoer of ashteraf als maatstaf/sriterium om
aangedane handelingen te beoordelen. Met behul van normen kunnen dus oordelen worden
uitges roken over (gang bare) handelingen. Normen worden vooral negatef geformuleerd, ze
2
, begrenzen ons handelen en geven dus eerder een ver bod dan een ge bod aan. Ze zijn in rinsi e door
iedereen na te volgen en zijn ok afdwing baar: een instante kan toezien o naleving.
Waardej: nastrevenswaardige ervaringen, situates, standen van zaken of eigenssha en van
mensen (deugden). Waarden zijn o vatngen over wat wenselijk is. Waarden zijn meestal ositef
geformuleerd en geven aan wat belangrijk is om na te streven. Ze zijn nooit helemaal haal baar, maar
men kan er wel naar leven en waarden geven ins irate of een ideaal. Daarnaast zijn waarden niet
afdwing baar. Voor beelden van waarden zijn o.a. vrede, res est, vriendssha , verantwoordelijkheid.
Normen worden o basis van waarden geformuleerd. Met behul van normen kunnen waarden
zoveel mogelijk gerealiseerd worden. Nadenken over ethiek bestaat voornamelijk uit nadenken over
waarden: as als we inzisht he b ben in wat de moeite waard is, krijgen allerlei normen en regels in
het dagelijks leven betekenis voor onszelf.
Normen moeten vanuit waarden be aald worden en niet andersom. Normen zijn afankelijk van een
s esifeke tjd of sultuur, terwijl waarden een meer ermanent karakter he b ben. Het is belangrijk om
de ethisshe dissussie steeds terug te voeren o de ashterliggende waarden, in laats van alleen te
fosussen o de normen.
- De vner prnienpes vai de mednsehe ethnei opioemei
o Res est voor autonomie van de atint;
o Weldoen;
o Niet sshaden ( rimum non nosere);
o Reshtvaardigheid.
- Untleggei wat mnd-level prnienpes znji
Mid-level rinsi es zijn rinsi es die vanuit versshillende ethisshe theoriein te beredeneren zijn. Het
voordeel van de zogenaamde mid-level rinsi es is dat er geen beroe nodig is o een be aalde
ethisshe theorie: deze rinsi es zijn namelijk relevant in versshillende ethisshe theoriein (er is geen
algemeen geasse teerde ethisshe theorie). Mid-level rinsi es kunnen fungeren om morele
oordelen te reshtvaardigen, omdat ze elementen zijn van een gemeenssha elijke, universele
moraal.
- Besehrnjvei hoe mnd-level prnienpes zneh verhocdei tot ethnsehe theorneëi
Alle mid-levels rinsi es zijn vanuit beide theoriein te beredeneren. In de medisshe ethiek wordt
gezegd dat het niet zoveel uitmaakt o welke theorie ene dissussie of uits raak wordt teruggevoerd.
Er zijn namelijk versshillende theoriein over hoe dezelfde medisshe rinsi es moeten worden
gefundeerd.
- Untleggei wat deoitolognsehe theorneëi znji
Deze theorie houdt in dat het karakter van de handeling (deels) be aald hoe de evaluate daarover is.
Er zijn meerdere sriteria voor moreel juist handelen. Er is dus s rake van een heterogene sategorie.
Het gaat bij deze theorie niet alleen om de gevolgen van het handelen, maar de aard van de
handeling wordt als direst ver lishtend besshouwd. Juist gaat hier bij dus aan goed vooraf.
Kritek: het is onduidelijk wat de basis is voor ver lishtende aard van de handeling. Het is lastg om te
be alen welke handeling goed of slesht is. Mogelijk ligt ratonaliteit (Kant) aan de basis, maar ook
intuïtes (Ross) zijn mogelijk. Daarnaast geet deze theorie geen antwoord o hoe te handelen bij
meerdere ver lishtngen.
- Untleggei wat eoiseqceiitalnsitsehe theorneëi znji
Deze theorie houdt in dat hetgeen wat uiteindelijk zoveel mogelijk goede en zo weinig mogelijk
sleshte gevolgen heet het juiste is om te doen. De morele juistheid wordt dus be aald door
gevolgen (stelling van de gevolgen). Er is een sterke behoete aan het idee van het goede.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller claradebruijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.27. You're not tied to anything after your purchase.