sociaal economische geschiedenis van oudheid tot heden
Written for
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Geschiedenis
Sociaal economische geschiedenis van oudheid tot heden
All documents for this subject (13)
1
review
By: mariekeclvanassche • 5 year ago
Seller
Follow
EgonVE
Reviews received
Content preview
Thema 2: Overlevingsstrategieën van peasants
Thomas Gallant, ‘Crisis and Response: Risk-Buffering Behaviour in Hellenistic Greek
Communities’, Journal of Interdisciplinary History, 19, 3 (1989), pp. 393-413.
OVERLEVINGSSTRATEGIEËN
Vorige les hebben we stil gestaan bij de bestaansbasis van jagers-verzamelaars, de overgang
VAN PEASANTS naar landbouw en de implicaties die dit had voor hun kwetsbaarheid. Deze les gaan we het
hebben over de kwetsbaarheid en veerkracht van peasants. We gaan verder in op de individuele
Sociaal-economische geschiedenis van de kwetsbaarheid van boeren. Vorige les stonden we met de tekst van Ponting stil bij wat die
Oudheid tot heden overgang naar landbouw impliceerde in termen van maatschappelijke en ecologische
Les 3 (11/10/2017) kwetsbaarheid. Nu gaan we het meer hebben over de sociale kwetsbaarheid van individuele
kleine boeren. We gaan de specifieke context van Hellenistisch Griekenland als basis
gebruiken. Die casus is natuurlijk specifiek, in de zin dat er kenmerken zijn van de tijd- en
ruimtecontext die enkel relevant is voor die casus van de hellenistische boeren. Tegelijkertijd
moet u dit ook zien als een eerste introductie tot de sociale groep van peasants.
Tussen de Neolithische Revolutie, ongeveer 10.000 jaar geleden, en de Industriële Revolutie,
late 18de en begin 19de eeuw, was de meerderheid van de mensen in eerste instantie afhankelijk
van landbouw als bron van bestaansbasis. Vandaar ook dat die landbouw een zeer belangrijk
thema is doorheen deze cursus. De manier waarop mensen aan landbouw deden kon sterk
variëren, net zoals de relatie die landbouwers hadden tot de grond die zij bewerkten. Er zijn tal
van mogelijke eigendomsverhoudingen. Aan het ene uiterste zijn er de boeren die bezitter waren
van de grond die ze bewerkten en van daaruit ook rechtstreeks toegang hadden tot de
opbrengsten van die grond. Dit zijn zelfstandige eigenaarsboeren. Aan het andere uiteinde van
het spectrum zien we mensen die wel recht hebben om de grond te bewerken, in ruil voor
allerlei betalingen of diensten die zij doen aan de eigenaar van de grond. Zij zijn dus geen
eigenaar van de grond, maar hebben enkel de toegang tot de grond om deze te bewerken. Het
betekend ook dat zij zelden rechtstreekse toegang hebben tot de opbrengsten van die grond,
deze opbrengsten moeten zij delen met de eigenaar van die grond. Er zijn dus een heleboel
, soorten eigendomsverhoudingen, van horigen tot zelfstandige boeren. De specifieke aard van die eigendomsverhoudingen speelt een grote rol in het bepalen van de relatieve
kwetsbaarheid. Toch is het zinvol om stil te staan bij een aantal gemeenschappelijke kenmerken van peasants. Al deze groepen kunnen op een of andere manier wel onder deze term
gevat worden, in de zin dat zij een aantal zaken delen. In eerste instantie gaat het om relatief kleine bedrijfjes, typisch familiebedrijfjes. Vandaar ook dat er in het engels een specifieke
term voor is, namelijk peasants.
In het nederlands heben we hier geen specifieke vertaling voor. We hebben enkel de generieke term ‘boeren’, mensen die aan landbouw doen. Het engels heeft een breder pallet aan
termen waar we enerzijds peasants hebben, waarbij het steeds om kleine boeren gaat. We gaan de term peasant nooit terugzien wanneer het gaat over grote landerijen, waarvoor men
in het engels de term farmer gebruikt. ‘Farmers’ kan zowel generiek gebruikt worden, in dezelfde zin als bij ons ‘boeren’, of voorbehouden worden voor grote
landbouwondernemingen. Terwijl men de term peasant gebruikt wanneer het gaat over kleine familiebedrijfjes die voornamelijk aan subsistentielandbouw doen. Die peasants hebben
een belangrijke plaats in termen van sociaal-economische geschiedenis. Hoewel er heel veel variatie is in termen van soorten eigendomsverhoudingen, hebben ze toch een aantal
zaken gemeenschappelijk. Zo gaat het om kleinschalige familiebedrijfjes die aan subsistentielandbouw doen. In die hoedanigheid vormen zij een sociale groep die in heel veel
samenlevingen zeer frequent, en zelfs dominant, aanwezig was. Vandaar dat we die peasants zien opduiken zowel in de Klassieke Oudheid als in Zuidoost-Azië in de 20 ste eeuw,
bijvoorbeeld in de tekst van Scott. Hoewel het om een andere context gaat, hebben zij tegelijkertijd deze kenmerken als gedeelde noemer onder peasants. Tot zover het begrip
peasants.
Waar we vandaag mee beginnen is het proberen van een beter zicht te krijgen op die sociale
groep, de kwetsbaarheid van deze peasants en dus ook de veerkracht, dus de strategieën die zij
ontwikkelen om hun kwetsbaarheid tegen te gaan. Voor we verder ingaan op wat deze
strategieën konden zijn, gaan we kijken naar die kwetsbaarheid zelf. Wat zijn de grootste
risico’s die verbonden zijn aan een bestaansbasis als kleine boer, als peasant. De meest acute
bedreiging aan deze bestaansbasis, zeker wanneer men direct afhankelijk is van de opbrengsten
die u verbouwd is uiteraard een misoogst. De directe bedreiging van de bestaansbasis is dus een
misoogst als belangrijkste crisissituatie. Een misoogst is een bedreiging omdat ze een radicale
terugval in de hoeveelheid voedsel dat beschikbaar is impliceert. Tegelijkertijd is het belangrijk
om een onderscheid te maken naargelang de zwaarte van de impact die een misoogst kan
hebben. Hier is het onderscheid tussen twee termen belangrijk. Hier moet u oog voor hebben in
het lezen van de verschillende teksten. Enerzijds is er het begrip ‘subsistentiecrisis’. Dit wordt
als generieke term gebruikt om te verwijzen naar een korte termijn terugval in de oogst, maar
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EgonVE. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.15. You're not tied to anything after your purchase.