Summary
Staatsrecht 1 mini samenvatting
- Course
- Institution
Dit is een mini samenvatting van het vak Staatsrecht 1. Deze samenvatting bevat de belangrijkste onderwerpen van de stof.
[Show more]
Seller
Follow
lynnpohlmann
Reviews received
Content preview
Mini samenvatting StaatsrechtEen staat is een organisatie die met voorrang boven andere organisaties effectief gezag
uitoefent over een gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied.
Erkenning door andere staten is geen formeel vereiste, maar wel een belangrijke
aanwijzing dat er effectief gezag wordt uitgeoefend.
Alle landen hebben een constitutie, maar niet alle landen hebben een Grondwet, bijv.
Engeland.
Middeleeuwen: enkel vorstendommen, geen staat, de burger had geen politieke rechten.
Machtsverdeling
- Wetgevende macht
- Uitvoerende macht
- Rechtsprekende macht
Montesquieu, Trias Politica, stelsel van Checks and balances.
Vereisten democratie:
- Verkiezingen
o Vrije en geheime verkiezingen
o Actief en passief kiesrecht
- Machtswisseling
o Termijn verkozenen
o Niet altijd dezelfde personen
- Parlement centrale rol
o Beslissende stem wetgeving
Kenmerken democratische rechtsstaat (waarborgen vrijheid van burgers):
- Legaliteitsbeginsel
- Machtenscheiding
- Grondrechten
- Onafhankelijke rechter
Achterliggende principe: geen macht zonder controle
Ambtelijke ondergeschiktheid
Ambtenaren zijn verantwoording schuldig aan de bestuurders boven hen. De bestuurders zijn
zelf weer verantwoordelijk voor de instructies die zij dan wel of niet aan hun ondergeschikte
ambtenaren hebben gegeven. Slechte taakvervulling kan leiden tot disciplinaire maatregelen
(schorsing of ontslag).
Ministers en staatssecretarissen zijn geen gewone ambtenaren en dus niet onderworpen
aan deze disciplinaire maatregelen.
Bestuurlijk toezicht
Een bestuursorgaan wordt ook gecontroleerd door een hoger bestuursorgaan. Dit kan op
twee manieren: preventief toezicht en repressief toezicht. Preventief toezicht houdt in dat
een lager bestuursorgaan goedkeuring moet vragen aan een hoger orgaan voorafgaand aan
, het besluit. Bij repressief toezicht kan een hoger orgaan de beslissing van een lager orgaan
achteraf ongedaan maken (vernietigen).
Rechtsstaat: een staat waarvan de organisatie erop gericht is dat burgers worden beschermd
tegen machtsmisbruik door de overheid zelf.
- De staat moet grondrechten respecteren
- Het optreden van bestuur dat voor de burger bezwarend is moet zijn grondslag
vinden in een algemene regel die de bevoegdheid omschrijft, legaliteitsbeginsel.
- Regels waarin de bevoegdheden van staatsorganen staan beschreven moeten zijn
vastgesteld door een ander staatsorgaan.
- Geschillen tussen burger en staat moeten worden beslist door een onafhankelijke en
onpartijdige rechter.
Democratische rechtsstaat: gekozen bestuur en constitutionele rechten om je tegen de
macht van het bestuur te beschermen.
Vormen van inspraak:
- Raadgevend referendum: burger mag advies geven over bepaalde beslissing
- Burgerinitiatief: het recht om een voorstel in te dienen om een onderwerp op de
agenda van de TK te krijgen.
- Volksinitiatief: recht van burgers om over een door hen geformuleerd voorstel direct
een bindend referendum onder de bevolking te houden (niet in NL).
Unie van Utrecht (1579): eerste Grondwet, verdrag tussen gewesten als bondgenootschap
tegen de Spanjaarden.
Staatsregeling van het Bataafse Volk: voor het eerst volkssoevereiniteit i.p.v.
godssoevereiniteit.
1815: Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden als gevolg van Congres van Wenen.
Belangrijkste herzieningen:
- 1840: strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid
- 1848: politieke ministeriële verantwoordelijkheid
- 1887/1917/1922: op naar algemeen kiesrecht
- 1983: aanpassen aan geldende staatsrechtelijke opvattingen
Delegatieterminologie:
Woord wet in GW: formele wet
Delegatie naar lagere wetgever (meestal regering) mogelijk van orgaan dat krachtens
attributie bevoegdheid heeft gekregen als GW vermeldt:
o ‘Bij of krachtens de wet’
o ‘Regelen’ of ‘regels’
o ‘Uit kracht van een wet’ (enkel 104 Gw)
Staat er ‘bij wet’ of ‘de wet bepaalt’ dan is delegatie niet mogelijk
Staat er ‘bij of krachtens algemene maatregel van bestuur’, dan mag het orgaan dat
gedelegeerd heeft gekregen (regering) sub delegeren aan minister of gemeenteraad.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lynnpohlmann. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now