Summary
Samenvatting 5VWO het slavernijverleden van Nederland
- Course
- Level
Samenvatting gebaseerd op de geschiedenis methode 'FORUM'. Inclusief tijdlijn en de relevante kenmerkende aspecten + enkele vaardigheden
[Show more]
Seller
Follow
marijndeboer06
Content preview
Het slavernijverleden van Nederland1. Een wereld voor slaven
Slavernij illegaal, wel volgens de Global Slavery Index moderne slavernij (dwangarbeid, gedwongen huwelijken,
mensenhandel afgedwongen orgaanhandel) In 1981 in Mauritanië laatste land slavernij verboden. Slavernij voor
1800: wettelijk toegestaan, slaaf is mens beschouwd als bezit van ander mens, 0 rechten -> werk, offeren, handel.
In Mesopotamië, Egypte, R.R., Griekse wereld, oude China en Japan, Amerikaanse beschavingen voor Columbus,
islamitische wereld, Afrikaanse koninkrijken en Rusland -> slavernij normaal/algemeen geaccepteerd
Oudheid: agrarische samenleving draaide op slavernij
Tot slaaf gemaakt door:
- Oorlog: overwinnaar beschikt over bevolking, offeren/massaal afslachten, of ‘genadig lot’ -> werken
- Armoede: schuld -> jezelf geven i.p.v. geld of ouders kinderen verkopen i.p.v. omkomen van honger
- Ernstige misdaad
Als kind van slaaf geboren zelf ook slaaf -> voorplanting belangrijke bron voor nieuwe slaven
Azteken (Mexico voor Columbus): slaven geofferd aan zonnegod, hart uit borst te rukken -> nodig garanderen dat zon
elke dag op komt. China: dood van keizer duizenden slaven met hem begraven
Uitzondering in West-Europa (geen slaven) wel horigheid, na Middeleeuwen verdwenen, slavenvrij in de
Vroegmoderne tijd.
2. Slavernij in Afrika
Afrikaanse koninkrijken -> vroeg moderne tijd: slavernij op grote schaal
Voorbeeld: Benin (Zuid-Nigeria), door veroveringsoorlogen + zogenaamd in ‘bescherming’ genomen te worden door
machtige opperhoofden, + misdadigers werden slaven.
Bezit slaven -> teken van aanzien, net als bezit veel vrouwen.
Onhandelbare slaven verkocht of uitgehongerd/wreed gestraft, toch wat persoonlijke vrijheid -> in vrije tijd land
bewerken dat werd opgegeven door hun meester -> geld verdienen om vrij te kopen
Opperhoofden stichtten werkkampen/werkdorpen voor slaven -> landbouw of slaven geofferd aan goden
Sommige dorpen ontwikkeld tot onafhankelijke gebieden, maar nog steeds onderwierpen zich aan koning van
Benin/stamhoofden.
3. Slavenhandel in Afrika
Handel in eigen land en geëxporteerd tot buiten Afrika, Vanaf 7 de E (stichting islamitisch-Arabische rijk) Arabische
slavenhandelaren Afrikaanse slaven handelen via 2 routes: Oost-Afrika -> Rode Zee/Indische Ocean en West-Afrika
door Sahara. Tot ver in 20ste E geduurd, jaren 60 eind.
15de E Portugezen verkennen West-Afrikaanse kust, volken boden handelswaren en slaven aan,
gemeld in diverse stammen tussen 1445-1505, Portugezen nog geen belang om slaven te kopen/gebruiken,
beschouwd als handelswaar dat aan de Afrikaanse kust met winst verkopen.
Spanjaarden en Portugezen kenden slavernij via islamitische kalifaat. Rond 1500 2-3% van bevolking in Zuid-
Portugal/Andalusië uit Afrikaanse slaven die langs de trans-Sahararoute werden geleverd, later Portugezen eigen
aanvoerlijn aan de West-Afrikaanse kust
4. Trans-Atlantische slavenhandel
Eind 15de E Portugezen ontdekten Sao Tomé (Atlantische Oceaan) -> geschikt suikerrietplantages, bewerkt door
Afrikaanse slaven. 1550 belangrijk centrum voor suikerrietproductie.
Spanjaarden probeerden na verovering Latijns-Amerika lokale bevolking als slaaf te gebruiken -> door Europese
ziekten slachtoffers, want bevolking niet immune.
Spaanse bisschop Bartolomé de las Casas (1484-1566) nam op voor autochtone bewoners, schreef over het
verwoestende optreden van Spanjaarden in Amerikaans gebied, zo lezers gewezen op lot inheemse bevolking -> door
hem als volwaardige mensen erkend, x slaaf meer, maar nu wel Afrikaanse slaven (onbedoeld).
, Zo ontstond trans-Atlantische slavenhandel, 16de E alleen Spanjaarden en Portugezen, rond 1600 ook
Nederlanders/Britten/Fransen, afkomstig uit West-Europese slavenvrije wereld -> opmerkelijk dat toch meedoen.
Plantages; producten waar in Europa vraag naar was -> in grote hoeveelheden op Europese markt verkocht.
Handel dus anders dan met Azië, daar luxeproducten.
Britten/Fransen richtten op koloniën in westen, meeste handel. Britten: Caribische eilanden, darlings of empire.
Nederlanders geconcentreerd op Azië (aandeel trans-Atlantische slaven handel relatief klein)
Trans-Atlantische slavenhandel -> groeide vraag naar Afrikaanse slaven, gekocht via Afrikaanse handelaren. Veel
slaven afkomstig uit onderlinge oorlogen, door groeiende vraag, gevolg meer oorlogen om aan vraag te voldoen (?).
Europese reizigers in 1800 aan Afrikaanse koningen gevraagd of echt zo, beide antwoorden dat oorlog x is voor meer
slaven, maar politieke reden: macht naties ten opzichte van buren handhaven/vergroten. Antwoord van koning
Kpengla van Dahomey (1774-1789) gerapporteerd door Brit Archibald Dalzel (1740-1811) bekend om goedpraten van
slavernij. Maar antwoord koning Osei Bonsu van Ashanti (1801-1824) bekend als tegenstander van slavernij. Beide
geven soortgelijk antwoord -> opmerkelijk.
5. Nederlandse slavenhandel
Na 1ste reizen naar Indonesië, 1595-’97/1598-’99, 1602 Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht, handel Azië. In
1621 West-Indische Compagnie, handel Atlantisch gebied. Beide gebieden rivalen Portugezen/Spanjaarden. Meeste
Aziatische gebieden slavernij, ook in Indonesische koninkrijken, VOC slaven voor werkzaamheden, 25-30% bevolking
Batavia Compagnieslaven. Aantal Oost-Indië op moment > Caribische gebied. VOC deelname slavernij/slavenhandel,
x belangrijkste inkomstenbron (handel Aziatische producten). WIC slavenhandel wel 1 van hoofdactiviteiten.
WIC voor slavenhandel, compagnie van kapers. Handel veroverd op de Portugezen/Spanjaarden die al actief waren in
gebied, goede reden want tot 1648 oorlog met Spanje, tussen 1580-1640 Portugal onder Spaanse kroon. Kaapvaart
tegen Spanje/Portugal gewettigd, anders dan piraterij/zeeroverij.
Verovering Spaanse Zilvervloot door Piet Hein in Cuba, 1628. WIC investeerde in verovering Portugese koloniën.
1630: belangrijk deel Portugees-Brazilië overmeestert -> kolonie met suikerplantages -> slaven, NL niet eens met
‘Spaans-katholieke’ praktijken, wilden kolonie door vrije Hollandse boeren laten bewerken -> moeilijk uitvoerbaar ->
aansluiten Portugese praktijk (slaven)
Bloei kolonie afhankelijk aanvoer werkkrachten Afrika -> NL ook belangrijk Portugees slavenstation uit Afrikaanse
westkust veroveren -> 1637 fort Elmina (Ghana), vanaf toen tot 1872 NL aanwezig ‘Goudkust’.
1654 Portugezen heroverden Brazilië + 1667 Nieuw-Amsterdam afstaan Britten -> Compagnie Suriname, 1674 WIC
failliet -> nieuwe WIC, gericht op Suriname -> plantagesysteem + via Curaçao slaven verkocht Spaanse Koloniën Zuid-
Amerika + via Sint Eustatius handel met Britse en Franse eilanden in Caribische Zee.
Koninkrijk der Nederlanden 1814 opgericht slavenhandel verboden, tot 1 juli 1863 in westelijke koloniën van
Nederland.
6. De omvang van de trans-Atlantische slavenhandel
Veel onderzoek naar aantallen reizen van slavenschepen en aantallen vervoerde Afrikanen -> alle gegevens over alle
reizen van slavenschepen: Trans-Atlantic Slave Trade Database. (95% van alle reizen)
Tussen 1500-1870 ruim 34 000 reizen, 1653 Nederlands.
Goed onderbouwde schattingen totale omvang slavenhandel vaststellen -> 12,5 mil. Mensen als koopwaar over de
Atlantische Ocean vervoerd, 10,7 mil. reis overleefd, 1,8 mil. niet (14,4%)
NL: 554 336 vertrokken, 475 240 aangekomen, 14,2% sterfgevallen
2 grootste slavenhandelaren: Portugal en Groot-Brittannië.
7. Vroegmoderne Nederlandse opvattingen over de slavenhandel
Alleen Spanjaarden/Portugezen deden aan slavenhandel -> NL oordeelt ongunstig, calvinistische predikanten vonden
het onchristelijk -> slavenhandel ‘typisch Spaans-katholiek’, NL toen nog in oorlog met Spanje.
‘zwarte legende’ verspreid over Spanjaarden: alsof Spanjaarden nog wreder waren tegenover andere volken dan
anderen.
1596 gekaapt Portugees schip met 130 slaven aan boord als oorlogsbuit de haven van Middelburg binnen kwam
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marijndeboer06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now