SEGMENTALE FONOLOGIE: FONEMEN EN ALLOFONEN
FONETIEK VS FONOLOGIE: COARTICULATIE
-fonetiek
Fonetiek bestudeert het fysische proces van spreken en verstaan over alle talen heen: hoe
kunnen mensen klanken horen en interpreteren, wat zijn de signaaleigenschappen van
klanken (akoestisch fonetiek) en hoe kunnen mensen zelf klanken produceren
(articulatorische fonetiek).
= taalonafhankelijk geldt voor alle klanken
= maar!! Nederlands kent specifieke klanken die in andere talen niet voorkomen
= maar!! Niet alle klanken kunnen willekeurig gecombineerd worden
= maar!! In vloeiende spraak beïnvloeden klanken elkaar = coarticulatie (overlappende
articulatorische bewegingen)
Invloeden zijn voorspelbaar = co-intrinsieke eigenschappen
-co-intrinsieke grondfrequentie = invloed van grondfrequentie door omringende klank
-co-intrinsieke duur = invloed van duur door andere klanken
-co-intrinsieke kleur = coördinatie van overlappende articulatiebewegingen
2 types coarticulatie
Anticipatorische coarticulatie
= klank 1 wordt beïnvloed door klank 2
1 2
Bv: nasalering van de [a] door de [n] die volgt / zoek [z] neemt de lipronding van de
vocaal/diftong die volgt over
Persevererende coarticulatie
= klank 2 wordt beïnvloed door klank 1
1 2
Bv: poes [s] neemt de lipronding van de vocaaldiftong daarvoor over
, -overlappende articulatorische bewegingen die optreden bij coarticulatie zorgen voor een
vloeiende overgang van de ene klank naar de andere klank
-akoestisch vlak spectrogram overgangen vloeiend, moeilijk om individuele klanken
precies af te bakenen
-auditorisch vlak overgangen discreet we kunnen de geluidsstroom waarnemen als een
opeenvolging van onderscheidbare segmenten (segmenten: geen concrete, fysische eenheid
maar een abstracte, pyschologische eenheid = foneem) vereist impliciete taalkennis!
-fonologie
= studie van de klankstructuur van een taal en van de regels volgens dewelke die klanken
georganiseerd worden
= bestudeert de systematiek in het gebruik van de klanken in een taal
welke fonemen komen voor in een gegeven taal?
op welke manier kunnen ze gecombineerd worden tot grotere eenheden?
Foneem = kleinste betekenisonderscheidende element in een taal
Transcriptie van fonemen IPA
/fonemen/ [spraakklanken (concrete realisatie]
FONEMEN EN MINIMALE PAREN
-minimale paren
= woordparen die slechts één klank verschillen en waarvan de woorden toch verschillen in
betekenis
Kat vs rat / kot vs rot / rot vs rat / ….
= functie: achterhalen van fonemen in een taal
!! rot vs Rot (huig r of tongpunt r) / sik vs sik (ondertandse of boventandse s) : roept geen
verschil in betekenis op dus zijn geen minimale paren = allofonen (verschillende variaties
van een foneem)
-foneem
= kleinste betekenisonderscheidende element in een taal
= distinctieve segmenten want ze fungeren in een relatie van oppositie of contrast
Minimale paren en fonemen: taalspecifiek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jinthemattheeussen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.