Samenvatting van colleges en delen van het boek. Zeer uitgebreid beschreven en goede aanvulling op de hoorcolleges.
Hoorcollege 1 t/m 12. ( enkel HC 5 mist helaas)
Hoofdstuk 1
“ De opstand tegen de Spanjaarden waren een lange aaneenschakeling van
toevallige en onvoorspelbare gebeurtenissen, van politieke militaire en
economische kettingreacties. Niet verwonderlijk is dan ook dat herinneringen aan
de opstand vooral lokaal van aard zijn e n dat herdenkingen ook vandaag de dag
beperkt blijven tot een plaatselijke gebeurtenissen”
“Van protestantse zijde is de opstand tot in de twintigste eeuw geïnterpreteerd als
een doelbewuste nationale strijd om onafhankelijkheid en om vrijheid van eigen
geloof”
“Mythevorming rond Willem van oranje, zou als vader des vaderlands altijd
gestreden hebben voor nationale onafhankelijkheid, maar oranje wilde lange tijd
geen breuk met Spanje en zeker geen noord-zuidscheuring van de Nederlandse
gewesten”
“De uitkomst ;van de opstand week sterk af van de aanvankelijke intenties en
doelstellingen, maar in terugblik is de opstand wel de centrale factor in de wording
van de Nederlandse staat.”
aan het einde namelijke en internationaal erkende staat met ongeveer
dezelfde landsgrenzen zoals nl nu.
Late 16e eeuw rijke wereld handelsmacht met vestigingen op verschillende
continenten.
17e eeuw op cultureel en technologische vlak toonaangevend, nu nog terug te
zien.
Uitdrukking “schikken en plooien”. Naar consensus zoeken, niet beslissingen
afdwingen maar polderen. Hoewel dit ook in de Nederlandse geschiedenis niet
altijd zo makkelijk ging als gedacht. Veel horten en stoten ervaren onderweg
Vrijheid en tolerantie kernbegrippen voor Nederlandse republiek.
Wanneer begon de vaderlandse geschiedenis? begin opstand? 1568 volgens
geschiedschrijving omdat toen van oranje een militaire opmars deed (die
overigens mislukte). Echter achteraf vaak deze datum gekozen om te kunnen
spreken van een 80-jarige oorlog. (Want eindigde in 1648)
—
Ander perspectief is 1566 als beginjaar, tegenstellingen tegen Spanje werden
zichtbaar. Beeldenstorm van calvinisten, katholieke kerken (Spanje zeer katholiek)
werden leeggeplunderd om calvinisme in te te beoefenen. Ook lagere adel
,smeekschrift naar landvoogd Margaretha van Parma met verzoekschrift plakkaten
tegen ketterij op te schorten en staten generaal bij elkaar. …. in dat jaar opstand
echt “een feit”.
17e eeuw rol van stadhouders Willem 1/2/3 van oranje Nassau. Enerzijds hadden
de stadhouders als militaire opperbevelhebbers een machtige positie en genoten
zijn op grond van hun afkomst uit hoge del groot prestige met dito politieke
invloed. Anderzijds werden zij benoemd DOOR en waren zij in dienst VAN de
provincies met Holland als leidende rol. Ingewikkelde politieke verhoudingen
waarin macht en invloed gedeeld moest en werd.
Hoofdstuk 2
Ontstaan republiek verenigde Nederlanden 1555-1609
Rond 1500 regeerde in de meest zuidelijke gewesten alsmede in Holland en
Zeeland “Filips de schone, zoon van Maria van Bourgondië en de Habsburger
maximilaan van oosterijk. De rest van NL door wat minder zeggende dingetjes.
Zoon van Filips de schone en de Spaanse Johanne van Castilie werd in 1500
geboren, Karel V. Onder hem vormde/creerde een groot Europees rijk. Zijn moeder
erfde Spaanse koninkrijken van z’n opa kreeg hij de Spaanse kroon. Op 15jarige
leeftijd kreeg hij de Nederlandse regering in handen en in 1519 volgde hij zijn
grootvader maximilaan van oosterijk op als koning van het Duitse rijk.
Later kwam einde aan onafhankelijk van Utrecht Friesland Overijssel en Drenthe
enzovoorts en dat trok hij dus ook naar zich toe.
Zoals het op mij overkomst heeft Karel dus vooral veel geërfd en gekregen, heeft
ook een en ander binnengehaald en werd onder hem de Nederlandse grenzen
beetje zoals we het nu kennen als Benelux. Toen waren we vlam een soort zelf
sturend deel van Duitsland ofzo. Ging allemaal oké totdat de zoon van Karel V het
stokje overnam Philips 2. Die werd in 1581 opgeschrikt met het plakeat van
verleathinge waarin de noordelijke gewesten hun onafhankelijkheid opstelde. 7
jaar later besloten zij door te gaan als soevereine provincies wat bekend zou
worden als “ de republiek der verenigde Nederlanden”.
Na internationale erkenning van de vrede van munster in 1648, zou deze
republiek blijven bestaan tot 1795 wanneer het door de franse expansie ten onder
gaat. Nederlandse grond hoort tijdje onder napoleon maar deze heerschappij
kwam in 1813 ten einde. Op congres van wenen werd jaar later Nederland België
herenigd tot verenigd koninkrijk onder bewind van koning Willem 1, die tevens
groothertog van Luxemburg werd. Aan de Belgische Nederlandse eenheid kwam in
1830 een einde en met de dood van Willem 3 in 1890 werd ook band Nederland
Luxemburg gestopt. Daarmee was NL terug bij oude Nederlandse republiek
,grenzen, die ongeveer de omvang waren van de 7 noordelijke gewesten van de
Habsburgse Nederlanden.
Willen in dit hoofdstuk deels duidelijk maken dat de opstand niet het gevolg was
van het beoogen van een “nationale onafhankelijkheid”, zoals ons en onze ouders
aangeleerd zou zijn. Het zou meer een gevolg zijn van bepaalde factoren en
onverwachte gebeurtenissen, die onbedoeld leiden tot de vorming van de
republiek.
“Vooral dankzij de relatief dichtbevolkte en verstedelijkte gewesten Vlaanderen,
Brabant en Holland vormden de Habsburgse Nederlanden rond het midden van de
zestiende eeuw een economisch en daardoor strategisch gebied.”
Antwerpen belangrijke “rijke goederen” havenstad. Amsterdam belangrijk onder
massagoederen.
Later Antwerpen in handen van Spanje, dus verplaatste zich ook naar noorden van
nl
op gegeven moment veel spanningen. Flips tweede wilde duidelijk zijn
katholicisme aanhouden en ketters laten opsporen enzo. op gegeven moment
zuster Margaretha van Parma daar op gezet, kwamen de nederlanders met
smeekbrief of ze met ketters vermoorden wilde stoppen en protestantse diensten
mochten houden. Van Parma ging niet akkoord maar zei “mag tot we reactie
hebben vanuit Spanje”. werd alleen maar erger 1566 beeldenstorm uit katholieke
, kerken. ging allemaal niet lekker dus Philips stuurde hertog van Alva. willen v
oranje steunde eigenlijk zowel katholieken en protestanten in de hoop dat ze naar
midden konden bewegen samen. hij wilde bemiddelaar zijn van beide groepen
maar lukte nooit.
Uit hoorcollege 1
Karel V geboren in gent, waardoor hij in de Nederlanden beetje snapt hoe het gaat
hier. Slaagt erin om Nederlanden bij elkaar te krijgen en samen te voegen aan zijn
rijk. Eenheid onder zijn persoon. Mensen voelen zich waarschijnlijk niet één.
Hij zegt; Nederlanden moeten een eenheid blijven, dat is z’n doel. Startpunt
Nederlandse geschiedenis. Wordt van bovenaf beslist dat Nederlanden 1 moeten
zijn en blijven. Blijkt al snel niet te lukken.
17 gewesten met verschillende verledens worden samengevoegd tot 1 natie. Zijn
het vaak niet met elkaar eens geweest en hebben hoop oorlog en rivaliteit
onderling gehad. Verbonden door gemeenschappelijke dynastie van Karel, maar
niet perse uit eigenwil.
Mensen die in dit gebied van se Nederlanden wonen hechten ook aan onderlinge
verschillen en aan eigen privileges en vrijheden.
Dordrecht kreeg in 1200 een stapelrecht. Een privilege wat Dordrecht niet wil
afstaan als je een eenheid wil worden. Moeilijk om al dit soort kleinigheden samen
te voegen. Daarnaast heeft elk gebied andere wetten. Wat ergens wel mag, mag
in Holland en Utrecht dan bijvoorbeeld weer niet. Daarnaast ook niet allemaal
zelfde taal. Ingewikkeld constructie. Veel verschillen tussen oost en west.
Karel wil alle rechten van de 17 gewesten codificeren. Soort van samenvoegen tot
beetje t zelfde allemaal. Mensen kunnen daar een beroep op gaan doen. Centrale
rechtbank komt in Mechelen. Komt ook een eenheidsmunt. Onderdeel van
samengestelde monarchie onder het grote rijk van Karel.
Het rijk van Karel V rond 1550: een samengestelde monarchie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Florismaalderink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
