WEEK 1
Onderwerpen hoorcollege 1
- Psyche (geest) en ologie (studie van de)
- Hilly en Ansje: perspectief van de leek
- Even inkomen: wat weet je al van Freud
- Leren leren
- De methode van de psychologie
- Perspectieven/ stromingen
Wat kan je leren van de psychologie
- Algemeen: begrip voor alledaagse gebeurtenissen
- Inzicht in gedrag, gedachten en gevoelens van mensen
- Doel van dit vak: kritisch denken, geloof niet alles wat je ziet/ hoort
Psychologie is geen psychiatrie
- Gerardus Heymans
- 1892: eerste lab in Groningen
- Experimentele psychologie: W. Wundt
Hoe studeer je
- Talent moet je ontwikkelen
- Bouw langzaam op
- Geef niet te snel op
- Gebruik al je zintuigen: doe en denk mee
- Je geheugen is een spinnenweb, er blijft steeds meer hangen
naarmate het web dichter is met informatie
- Herhaal regelmatig
Carol Dweck
,- Globaal lezen: let vooral goed op titels, kopjes en kernvragen
- Bestudeer de stof: lees de tekst, leer meteen de kernbegrippen uit je hoofd
- Voor je je boek dichtslaat: herhaal de belangrijkste zaken voor jezelf
- Voor je begint aan een nieuw hoofdstuk: lees de samenvatting van het vorige hoofdstuk door
Tentamentips
- MC tentamen vraagt nauwkeurig lezen
- Vragen niet te grondig lezen
- Oefen met de stof
- Vertrouwen hebben
Het onderwerp en de methode van de psychologie
Psychologie en menswetenschappen: subject (psycholoog) en object (onderwerp van studie) vallen samen:
We bestuderen met de mens meteen onszelf:
- Is handig, omdat we ons in anderen kunnen verplaatsen
- Is onhandig, omdat we onszelf moeilijk kunnen overstijgen
Object en subject vallen samen; dat heeft zo z’n voor- en nadelen; voordeel: we kunnen ons min of meer
verplaatsen in ons onderzoeksobject; het kost ook moeite om afstand te bewaren.
Zie vorige dia: welke methode is juist? Of zijn er meerdere bruikbare methoden om de werkelijkheid te
ontsluieren, te kennen?
De wetenschappelijke methode (van de psychologie)
Wetenschappelijke methode
- Opstellen hypothese
o Zorg ervoor dat je idee falsifieerbar is (is spinazie
lekkerder dan andijvie? Zijn de Rolling Stones beter dan
de Beatles?)
Operationaliseer begrippen
- Doen van voorspellingen
- Toetsen door waarneming
o Experimenten/ vragenlijsten/ observatie/ casestudy
- Evalueren/ publiceren/ repliceren
De methode van de psychologie
- Ethische aspecten experimenten?
o Misleiding
o Emotionele impact
o Dierproeven
- ZIMBARDO
o Stanford prison experiment
Voorbeeld (replicatie) experiment Milgram:
- In onderstaand fragment wordt gekeken hoever men gaat met schokken uitdelen aan anderen
- Experts (een selectie van vooraanstaande psychiaters) voorspelden dat vrijwel niemand hoge/ gevaarlijke
schokken gaat uitdelen
De methode van de psychologie
Best lastig om nieuwe kennis te vergaren, want we hebben wel wat beperkingen, o.a.:
- Confirmation bias: de neiging van mensen om op zoek te gaan naar bewijzen voor hun verwachtingen en
informatie die hun verwachtingen tegenspreekt te negeren
,- Self-serving bias: neiging om jezelf als beter te zien dan de rest (strategische interne en externe attributie)
De methode van de psychologie
‘Clever Hans’: een voorbeeld van een experimenter-expectancy effect, waarbij men (on)bewust proefpersonen
beïnvloedt in de richting van het gewenste effect.
- Paard die werd getraind om rekensommen te maken. Moest aangeven met aantal keren met zn hoef stampen.
Bleek dat zn baas onbewust een knikte gaf of wat dan ook om aan te geven dat paard moest stoppen.
De wetenschappelijke methode
- Hoe vertekeningen te beperken:
o Placebo
o Randomisering
o (Dubbel)blind onderzoek, subject en object weten beide niet wie welke behandeling krijgt
Perspectieven
Je kunt op verschillende manier en vanuit verschillende invalshoeken naar iets (waaronder psychologische
fenomenen) kijken
Voor sommige vragen zijn bepaalde perspectieven handiger dan andere
Je kunt een perspectief zien als een ‘focus’/ ‘aanvliegroute’
Geschiedenis en perspectieven van de westerse psychologie
- Griekse filosofen (o.a. Socrates: circa 500 bc):
o Sterke nadruk op logica
o Ideeën over emoties en psychische stoornissen
- Middeleeuws Europa: kerk had idee dat geestelijke wereld en ziel losstaat van dagelijkse wereld, dus is niet
wetenschappelijk te onderzoeken
(1) Biologisch perspectief
Descartes (17e eeuw)
- Grondlegger van het Dualisme: Lichaam en spirituele geest zijn gescheiden
o Gevoelens zijn aangesloten op lichaam en mag je dus wel onderzoeken
Begin biologisch perspectief: mentale leven is product van lichaam
Modern biologisch perspectief:
o Evolutionaire psychologie
Survival of the fittest
Overgeërfde eigenschappen dmv. Genen
o Neurowetenschappen
Gedragingen/ gevoelens komen overeen met hersenactiviteit
(2) Cognitief perspectief
o Grondlegger Wilhelm Wundt (19e eeuw)
o ‘Wetenschappelijke methode gebruiken om de geest te bestuderen, op een gestructureerde manier zoals in
chemie’
o Structuralisme (elementen van bewust ervaring ontdekken) o.a.
Waarnemen
Geheugen
Aandacht
Emotie
o Begin experimentele psychologie (opening lab in 1879)
Methode: introspectie (druk op knopje als je … ziet, gaat uit van bewuste ervaring)
, Cognitief perspectief:
- Het brein is een ‘computer’
- We hebben ‘werkgeheugen’ etc
- Onderzoekt hoe mensen informatie verwerken
- Onderzoekt hoe emotie en motivatie gedachten en perceptie beïnvloeden
- Een vraag als ‘hoe onthouden mensen?’ Zou je bv. zowel vanuit neurobiologisch als een cognitief perspectief
kunnen beantwoorden
(3) Behavioristisch perspectief
- Circa 1900, John Watson
- Geest? Hoezo geest?
- Focus op observeerbaar gedrag, geen introspectie
- Idee: mens begint als ‘tabula rasa’
- Conditionering: stimulus-respons
- Little Albert
(4) Perspectief vanuit gehele persoon
Psychoanalyse
- Theorie en therapie/ grondlegger Freud (1856-1939)
- Onbewuste processen bepalen hele persoonlijkheid
- Driften: eros en Thanatos (angst en lust)
- Droomanalyse
- Hypnose
Dit belang van het onbewust is ook in bepaalde mate
compatibel met het behavioristische perspectief (bv.
schakelen bij autorijden)
Humanistische psychologie
- Maslow (1908-1970) (behoefte piramide) en Rogers (1902-
1987)
- Gaat meer over de achtergronden van de ‘normale’ mens
- Mens heeft keuzevrijheid
- Ontplooiing om tot zelfactualisatie te komen
- Positief mensbeeld als reactie op Freudiaans duister
klachten
- Komen jullie tegen bij gespreksvoering
- Nieuwe stroming: positieve psychologie
(5) ontwikkelingsperspectief (komt bij het vak ontwikkelingspsychologie)
- Verschil tussen erfelijkheid en omgeving
- Levensloop staat centraal
Socioculturele perspectief (komt bij het vak sociale psychologie)
- Inzoomen op culturele verschillen:
o Amerikaan: ‘Ik zie drie vissen en ze zwemmen naar links (gericht op objecten)
o Japanner: ‘Ziet eruit als een beekje, met groen water, wat rotsen op de bodem en er zwemmen ook
nog wat vissen in’ (letten meer op context, holistisch)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sarinab. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.