Summary
Samenvatting biologie hoofdstuk 9 en 10 nectar vwo 5
- Course
- Level
Dit is een samenvatting van het vak biologie. Deze samenvatting bevat hoofdstuk 9 en 10. van het boek nectar vwo 5
[Show more]
Seller
Follow
imkevv
Reviews received
Content preview
Biologie Hoofdstuk 9Paragraaf 1 hart en bloedsomloop
Niet alle bloedsomlopen zijn gelijk
Insecten hebben een open bloedsomloop:
- Een groot bloedvat aan de rugzijde (de hartbuis)
- Aantal gespierde delen (hartkamers)
- Kamers pompen het bloed, zonder bloedcellen, naar de kop toe
- Vanaf de kop gaat het bloed door de lichaamsholte en omspoelt het de organen en de weefsels
- Pomp- en zuigbeweging pompt het bloed weg en zuigt het weer aan via openingetjes in de hartbuis
- O2 wordt opgenomen via tracheeën
Vissen hebben een gesloten bloedsomloop/enkelvoudige bloedsomloop:
- Eén boezem en één kamer
- Het bloed komt niet buiten de bloedvaten
- O2-opname in kieuwen O2-afname en CO2-opname in lichaam via hart terug naar kieuwen
- Zwembeweging verhoogt de stroomsnelheid van het bloed
Amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren (ook mensen) hebben een dubbele bloedsomloop:
- Linker- en rechterharthelft volledig gescheiden door een tussenschot
- 2 aparte pompen:
Rechterpomp, rechterkamer, pompt O2-arm bloed door longslagaders naar de longen, waar het
bloed in de longhaarvaten O2 opneemt en CO2 afgeeft. Het O2-rijke bloed stroomt via de longaders
naar de linkerboezem van het hart kleine bloedsomloop
Linkerpomp, linkerkamer, pompt het O2-rijke bloed via de aorta en de slagaders naar de organen,
waar de O2 naar de cellen verspreid. Het O2-arme bloed stroomt verder via aders en komt door een
van beide holle aders in de rechterboezem van het hart grote bloedsomloop
- De grote en kleine bloedsomloop vormen samen een dubbele bloedsomloop
- Aorta is lichaamsslagader O2-rijk bloed stroomt vanuit lichaam naar hart
Vertakt zich in slagaders naar organen ( meestal naar organen waar bloed heen gaat)
Eerste vertakking is kransslagader voert O2-rijk bloed aan dat voor de hartspier is
- Het O2-arme bloed stroomt via aders van organen terug naar hart bloed van hoofd en armen via bovenste
holle ader in hart, borst en lager via onderste holle ader
- Aders zijn meestal vernoemd naar orgaan waar ze vandaan komen
Afwijkend: holle aders, kransaders en poortader
- In weefsels stroomt bloed door haarvaten
Uitwisseling stoffen vind plaats tussen het bloed en de cellen van een weefsel
- Een dubbele gesloten bloedsomloop brengt snel en gericht O 2-rijk bloed naar bijv. hersenen en spieren
,Een leven lang pompen
- Beide harthelften pompen gelijktijdig evenveel bloed weg
Elke helft bestaat uit een boezem en een kamer
- De boezems ontvangen bloed uit de aders en de kamers persen het weer het hart uit naar de slagaders
- Hartslag heeft 3 fasen: vullen van kamers, het leegpersen van de kamers en een korte pauze
De fasen lopen links en rechts synchroon
Ze herhalen telkens en vormen zo de hartcyclus
- Begin van vulfase zijn de kamers en boezems ontspannen (diastole) bloed stroomt uit aders via boezems
kamers in boezems trekken samen (boezemsystole), persen daarbij bloed kamers in beide kamers
trekken samen (kamersystole)
- Druk van bloed tijdens kamersystole sluit hartkleppen en opent slagaderkleppen bloed stroomt
longslagader en aorta in kamers ontspannen kamerdruk is lager dan druk in slagader
slagaderkleppen sluiten
- Elke hartslag heeft 2 tonen
1e = sluiten hartkleppen
2e = sluiten slagaderkleppen
- Hartslagfrequentie is aantal hartslagen per minuut
Embryonale bloedsomloop
- Dubbele bloedsomloop is voor geboorte niet functioneel
In embryonale bloedsomloop spelen longen geen rol bij gaswisseling
- Omweg via longen kost energie embryo krijgt O2 en voeding van moeder (via de navelstreng)
O2-rijk bloed uit navelstrengader mengt in lever en onderste holle ader met O 2-arm bloed
hierdoor komt genoeg O2 in het hart binnen
- Ong. 2/3 van het bloed gaat niet naar longen bij embryo’s bloed stroomt via ovale venster van rechts naar
links, ook stroomt er bloed via de ductus Botalli (verbinding longslagader en aorta, van kleine naar grote
bloedsomloop)
- Na geboorte (navelstreng afgebonden) bloedsomlopen scheiden volledig
De bloedvaten tussen navelstrengader, holle ader en lever sluiten, verschrompelen en verdwijnen na
afbinden navelstreng
Baby huilt longen vullen en ontvouwen grotere bloedstroom naar longen en terug
Druk links in hart hoger dan rechts ovale venster sluit paar weken later zijn links en rechts
compleet gescheiden
Ductus Botalli sluit een paar dagen na geboorte bloed uit rechterharthelft stroomt door
longhaarvaten
Bij ong. 20 % sluit ovale venster niet compleet op latere leeftijd krijgen organen bij inspanning
onvoldoende O2-rijk bloed
, Paragraaf 2 bloeddruk
Bloed gaat in golven
- Bloeddruk is de druk van het bloed op de wanden van de bloedvaten of de wanden van de boezems of
kamers.
- De bloeddruk ontstaat door het samentrekken van de hartkamers
- Bij elke kamersystole persen beide kamers het bloed de slagaders in, hierdoor rekken de wanden uit en is er
dus een hogere bloeddruk te meten.
- Door de pompdruk gaat de bloeddruk in de slagaders omhoog, de systolische druk: de druk op het bloed die
ontstaat doordat het hart bloed de slagaders in pompt (bovendruk)
- Tijdens de diastole neemt de bloeddruk af, de diastolische druk: de druk op het bloed tijdens de rustfase van
het hart (onderdruk)
- Veerkracht en kwaliteit van de bloedvaten is van belang voor een goede bloedsomloop.
- Atherosclerose: vernauwing en verstijving van het bloedvat, hierbij speelt cholesterol een rol.
Bloeddrukmeting
- Eenheid van bloeddruk is pascal (Pa)
- Bij het meten van de bloeddruk legt een arts een manchet rond de bovenarm. Hij pompt lucht in de
manchet, zodat de armslagader is dichtgedrukt. Er stroomt geen bloed meer doorheen, er is geen bloeddruk.
De arts draait de manchet een stukje open, op gegeven moment hoor je het bloed stromen dat is de
bovendruk. Dan draait de arts de manchet nog een stukje op, op gegeven moment hoor je niks meer dat is
de onderdruk.
- Hoe verder je van het hart zit hoe lager de bloeddruk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller imkevv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now