Summary
Samenvatting boek de nierfunctie onderdeel 6 orale geneeskunde
- Course
- Institution
Samenvatting boek de nierfunctie onderdeel 6 orale geneeskunde - Brand - Marieb
[Show more]
Seller
Follow
suusjevan
Reviews received
Content preview
VI: NierfunctieBrand et al., Algemene ziekteleer voor tandartsen
HS 10: Aandoeningen van nieren en urinewegen
• (10.1) Structuur en functie van de nieren
o Anatomie van de nier
▪ Gepaarde organen
▪ Liggen aan weerszijden van de wervelkolom ter hoogte van de bovenste
lendenwervels
▪ Bestaat uit schors (cortex) en merg (medulla)
• Merg is opgebouwd uit aantal kegelvormige nierpiramiden
• Toppen van piramiden (papillen) monden verzamelbuisjes van
urine uit in kelkjes
• Vervolgens vloeien deze samen in het nierbekken
▪ Via urineleider (ureter) wordt urine afgevoerd naar de blaas
▪ Via plasbuis (urethra) wordt blaas geledigd
▪ Functionele eenheid nier wordt nefron genoemd
• Bestaat uit kluwen capillairvaten (glomerulus)
• Omgeven door kapsel van Bowman en daarop aansluitende
tubulair systeem
o Dit systeem wordt onderverdeeld in de proximale tubulus, de lis van Henle, de
distale tubulus en de verzamelbuis (collecting duct)
o Glomeruli in de nierschors
o Tubuli en bloedvaten in het merg
• Elke nier heeft ongeveer één miljoen nefronen
o Functies van de nieren
▪ Regulering van volume en samenstelling van het bloed
• Resultaat van drie processen in de nier, dit resulteert in
vorming urine
• Filtratie
o Vindt plaats in de glomerulus
▪ O.a. afhankelijk van hydrostatische druk in
capillairkluwen
▪ Filtratiedruk wordt bepaald door
systemische bloeddruk en door weerstand
van aan- en afvoerende bloedvaten
glomerulus
▪ Door verlaging van bloeddruk kan filtratie
goed op peil blijven
▪ Daarnaast is filtratie sterk afhankelijk van
doorlaatbaarheid van de glomerulaire
basaalmembraan en sterk vertakte epitheelcellen (podocyten)
• Vormt hierdoor een bloed-urinebarrière
• Dit is sterk negatief geladen
• Daardoor hangt doorlaatbaarheid van de glomerulaire
capillairwand voor moleculen niet alleen af van de vorm en de
grootte, maar ook van de lading van de molecuul
▪ In de glomeruli wordt door filtratie een vloeistof gevormd die erg lijkt op
bloedplasma zonder eiwitten (voorurine)
• Meeste eiwitten zijn namelijk groot en negatief geladen en
komen daarom niet in de vloeistof terecht.
• Terugresorptie
o Vindt plaats in het tubulaire systeem
▪ Water en veel andere stoffen worden teruggeresorbeerd uit de
voorurine
▪ Proximale tubulus
• 80% van gefiltreerde water met daarin opgeloste mineralen
wordt teruggeresorbeerd
• Ook glucose tenzij maximumwaarde wordt overschreden
▪ Lis van Henle
• Uitwisseling van vocht en elektrolyten in samenspel met langs
de lis lopende bloedvaatjes
• Van perifeer naar centraal in het niermerg wordt een osmotische
gradiënt opgebouwd die essentieel is voor concentrerend
vermogen van de nier
▪ Distale tubulus
• Uiteindelijke samenstelling urine wordt bepaald door
terugresorptie van water
• En uitwisseling van elektrolyten tussen bloed en urine
, • Uiteindelijke volume slechts 1% van volume voorurine
• Secretie
• Doorbloeding
o Doorbloeding en filtratie worden normaal vrij constant gehouden (autoregulatie)
▪ Regulatie door sympathisch zenuwstelsel, prostaglandinen en aantal
hormonen (renine, angiotensine)
o Onder pathologische omstandigheden kunnen doorbloeding en filtratie
afnemen
▪ Het milieu intérieur moet gehandhaafd worden
▪ Actieve tubulaire resorptie en secretie staan voor een deel onder
controle van hormonen zoals:
• Aldosteron (stimuleert Natriumresorptie en kaliumsecretie in
distale tubulus)
• Natriuretisch hormoon (stimuleert natriumuitscheiding)
• Antidiuretisch hormoon (bepaalt waterresorptie in de
verzamelbuizen)
• Parathormoon (remt de fosfaatresorptie in de proximale tubulus
en stimuleert calciumresorptie in de distale tubulus)
▪ Regulering van de bloeddruk
• Bij een lage bloeddruk (uitscheiding water en zout neemt af)
• Daling leidt tot:
o Uitscheiding renine (RAAS)
▪ Stimuleert omzetting angiotensinogeen naar angiotensine I
▪ Dit wordt weer omgezet naar angiotensine II door angiotensine-
converting-enzym (ACE)
▪ Angiotensine II zorgt voor:
• Vasoconstrictie
• Stimuleren secretie aldosteron
o Terugresorptie van natrium in niertubuli
• Tekortschieten van zoutuitscheiding of te hoge activiteit van RAAS zorgt voor
hypertensie
o Laatste bijvoorbeeld het gevolg van vernauwen nierarterie
o Achter de vernauwing is perfusiedruk waardoor renine wordt uitgescheiden
o Terwijl systemische druk hoog is (renovasculaire hypertensie)
▪ Productie van hormonen
• Nierschors
o Cellen die erytropoëtine produceren
▪ Nodig voor aanmaak erytrocyten
▪ Bij verminderde nierfunctie ontstaat hierdoor anemie
• Proximale niertubuli
o Cellen die actief vitamine D vormen
▪ Bevordert opname calcium uit de darm en is nodig voor een normale
mineralisatie van bot
2. de methoden beschrijven die gebruikt worden om de nierfunctie te bepalen.
• (10.2) Onderzoeksmethoden en diagnostiek
o Anamnese en lichamelijk onderzoek vormen leidraad
o In sommige gevallen is aanvullend onderzoek nodig
o Bloedonderzoek
▪ Is gericht op vaststellen ophoping van stoffen die onder normale omstandigheden door de nieren
uit het bloed worden verwijderd
▪ Creatinine is afbraakproduct van creatinefosfaat uit spierweefsel
• Concentratie creatinine geeft indruk van niveau glomerulaire filtratie
• Bij verdubbeling creatinineconcentratie is filtratie gehalveerd
o Urineonderzoek
▪ Is gericht op het aantonen van bestanddelen die normaal niet in urine voorkomen
▪ Teststroken die kleurreactie geven op:
• Leukocyten
o Erytrocyten of leukocyten aan elkaar geplakt met eiwitten kunnen duiden op
aandoening nierweefsel
o Veel leukocyten en bacteriën wijst op een urineweginfectie (kan pas met
zekerheid worden gesteld door urinekweek)
• Erytrocyten c.q. hemoglobine
o Kan duiden op aandoening nieren of afvoerende urinewegen
o Bij vervormde erytrocyten, aandoening van de glomeruli
o Bij gave erytrocyten, bloedverlies in urineleider, blaas of plasbuis (door steen of
tumor)
• Nitriet
o Past bij urineweginfectie
, • Glucose
• Eiwit
o Te veel eiwit in de urine (proteïnurie)
o Wordt beschouwd als uiting van vaatendotheellijden
o Risicofactor voor atherosclerose en nierinsufficiëntie voor bij mensen met
diabetes mellitus
o Nierfunctie
▪ Uitgedrukt als glomerulaire filtratie per tijdseenheid (glomerular filtration rate, GFR)
• Bij berekening hiervan gebruikt men het begrip klaring
o Wordt gedefinieerd als hoeveelheid plasma die in een bepaalde tijdseenheid
volledig van een bepaalde stof wordt gezuiverd
o Creatinine is hiervoor zeer geschikt
▪ Concentratie makkelijk te meten
▪ Niet aan eiwit gebonden in plasma
▪ Vrij gefiltreerd in de niertubuli
▪ Na filtratie niet gereabsorbeerd en beperkt gesecerneerd
o Bij normale nierfunctie:
▪ Creatinineklaring mannen 125 ml/min
▪ Creatinineklaring vrouwen 110 ml/min
o Echografie
▪ Voor afbeelding van de nieren
▪ Cysten, tumoren, nierstenen kunnen worden opgespoord
▪ Uitzetting van het nierbekken kan als gevolg van stuwing van urine door een gestoorde
urineafvoer worden vastgesteld
▪ Contrastmiddel kan in arteriën worden gespoten voor bloedvatenstelsel op de foto (angiografie)
▪ CT-scan kan ook
▪ Röntgenologische contrastmiddelen zijn schadelijk voor de nieren dus zo min mogelijk
gebruiken
▪ Steeds vaker wordt er gebruikgemaakt van MRI
• Voordeel is dat geneesmiddelen ter afbeelding van de nierarteriën in een lagere niet-
nefrotoxische dosis toegepast kunnen worden
▪ Scintigram (renogram)
• Radioactieve stof inspuiten als contrastmiddel die wordt uitgescheiden door de nieren
▪ Histologisch onderzoek door nierbiopsie
• (10.10) Chronische nierinsufficiëntie
o Gevolgen tandheelkundige behandeling:
▪ Gaat vaak gepaard met anemie (orale mucosa bleek)
▪ Bloedingsstoornissen kunnen zich oraal manifesteren als:
• Puntvormige (petechiën) bloedingen
• Kleinvlekkige (ecchymosen) bloedingen
• Spontane gingivabloedingen
▪ Ophoping van toxische stoffen in zeldzame gevallen neuropathie van nervus lingualis
• Gevoelloosheid of tintelend gevoel van tong of lippen
▪ Xerostomie en soms metalige smaak
▪ Hoge concentratie ureum en ammoniak in speeksel zorgt voor ammoniakgeur bij uitademen
▪ Bij ernstige onbehandelde nierinsufficiëntie kan stomatitis optreden
▪ Bij kinderen met nierinsufficiëntie kan eruptie vertraagd zijn
• Occlusieproblemen kunnen ontstaan
• Elementen kunnen glazuurhypoplasie en bruine verkleuring vertonen
▪ Door verhoogde urinezuurconcentratie en hoge pH speeksel komen cariës en gingivitis
minder voor bij kinderen met chronische nierinsufficiëntie
• Plaque en tandsteenvorming juist vaker
▪ Hoge urinezuurconcentratie van het bloed kan aanleiding geven tot afzetting van uraatkristallen
in het kaakgewricht
• Steriele gewrichtsontsteking ontstaat
• Kan leiden tot craniomandibulaire disfunctie
▪ Renale osteodystrofie kan door de tandarts worden herkend op röntgenopnamen
• Verlies van botdichtheid
• Verlies van lamina dura bij wortels gebitselementen
• Vergrote trabeculaire ruimten
• Radiolucente laesies in maxilla en mandibula
• Hierdoor neemt mobiliteit gebitselementen toe
• Ook is bij extractie risico op kaakfractuur verhoogd
▪ Complicaties bij tandheelkundige behandeling:
• Verhoogde bloedingsneiging
• Hypertensie
• Hartritmestoornissen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suusjevan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48756 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now