Samenvatning onderdeel I: afwijkiningen van de orale mucosa oingoedaardiinge)
Leerdoelen
De student(e) kan:
1. Afwijkingen van de orale mucosa (epitheel en onderliggend bindweefsel) beschrijven (met uitzondering van
(pre)neoplasmata) in termen van
a. Etologie en pathogenese
b. Diagnostek (klinisch en histopathologisch beeld).
2. Uitleggen welke relates bestaan tussen afwijkingen van de orale mucosa en systemische aandoeningen.
MKA-chiruringie: Steingeninga et al; Handboek voor Mondziekten, Kaak- en Aaningezichtschiruringie
HS 1: Diaingnostek
Veranderingen van het mondslijmvlies
o Primair: zichtbare verandering van de oppervlakkige mucosa
Kleurveranderingen (wite, rode, rood/blauwe of donker gepigmeteerde afwijkingen)
Afwijkingen die gepaard gaan met verlies van oppervlakte-integriteit (ulcerateve en vesiculo-bulleuze
afwijkingen)
o Secundair: zwelling, botdefect of andere laesies aan dieperliggende weefsels
HS5: Afwijkiningen van de orale mucosa
Slijmvliesafwijking
o Gevolg van: lokaal ziekteproces of systemische afwijking
Wite afwijkingen
o Aandoeningen met een wite verkleuring van de orale mucosa
Veroorzaakt door wite veranderingen in het epitheel (niet-afstrijkbare wite
afwijkingen)
Verdikking van de hoornlaag (hyperkeratose)
Hyperplasie van in het stratum spinosum gelegen cellen (acantose)
Hypertrofe van de epitheelcellen (oedemateuze epitheelcellen)
Veroorzaakt door wit/geel beslag op epitheel
Fibrineus exsudeaat op een ulcerate
Oppervlakte debris
Schimmelkolonies
o 1. Leukoedeem
Chronische aandoening
Wordt beïnvloed door:
Zwaar roken
Pruimtabak
Excessief gebruik van alcohol
Elektrochemische reactes (restauratemateriaal-speeksel) maar
nooit aangetoond!!
Klinisch beeld:
Melkachtge, grijswite wangmucosa
Lijkt alsof een gerimpelde transparante opaque flm aanwezig is
Meestal komt het symmetrisch voor (vooral doorsaal)
Niet afschraapbaar, maar kan wel verdwijnen bij strekken mucosa
Geen voorstadium van leukoplakie of premaligne
Histologisch:
Oedeem van de epitheelcellen
Soms met tekenen van parakeratose en acantose
Diagnose:
Stellen op klinisch beeld
In twijfel biopsie
Diferentaaldiagnose:
Chronisch wangbijten
Lichen planus
Behandeling:
Na goede voorlichtng verdere controle niet noodzakelijk
,o 2. Reacteve wite afwijkiningen
Kunnen optreden door:
Mechanische prikkels
o Scherpe randen restaurates
o Carieuze gebitselementen
o Frameprothesen
o Ruwe prothesebasis
o Te lange rand van volledige gebitsprothese
o Wang- of lipbijten
Chemische prikkels
Galvanische prikkels
Thermische prikkels
UV-straling
Ter plaatse ontstaat een wite slijmvliesreacte gepaard met
Geringe ontstekingsverschijnselen
Verdikking van de mucosa
Geen dysplasie bij weghalen van de prikkel verdwijnt de
wit/grijze slijmvlieslaesie in enkele maanden.
Histologisch:
Hyperkeratose
Chronische ontstekingscellen in onderliggende bindweefsel
DD:
Leukoplakie
In twijfel biopsie
Linea alba
Sommige mensen zuigen of bijten op de wang
Klinisch beeld:
o Ter hoogte van het occlusievlak ontstaat een langerekte, wite, wat opgeworpen
mucosawal
o Past precies tussen de gebitselementen
Geen klachten
Niet premaligne en wordt niet tot leukoplakieën gerekend
Behandeling:
o Eventuele correcte scherpe randen gebitselementen
o Patënt wijzen op zuig- of bijtgewoonte
Morsicato
Wanneer op de lip (morsicato labiorum of exfoliateve
cheilits) of op de wang (morsicato buccarum of pathomimia
mucosae oris) wordt gebeten als uitng van nervositeit
Vooral bij teenagers en jonge vrouwen
Soms gepaard met bruxisme
Klinisch beeld:
o Afschilferende, beschadigde mucosa
Behandeling:
o Bijten aferen
Diagnose:
o Op klinisch beeld stellen
o In geval van twijfel biopsie nemen (leukoplakie, lichen
planus, candidadis)
Overmating tabaksingebruik
Roken/pruim/snuifabak
Verandering in orale mucosa in vorm van hyperkeratose
Klinisch beeld:
o Chemische schade door in de rook aanwezige stofen
veroorzaakt een sublethale epitheelcelbeschadiging
o Witte epitheliale hypperplasie ontwikkelt zich
Op plekken waar tabaksproducten in direct
contact met de mucosa staan (buccale
omslagplooi in BK en OK molaarstreek maar
kan ook overal verder in mucosa optreden)
Na langdurig gebruik kan dysplasie van de
mucosa ontstaan
Geen klachten
, Behandeling:
o Staken tabaksgebruik
Stomatts nicotna oof leukokeratosis nicotna palatni en smokers palate)
Vooral bij overmatg sigaren- en pijproken
Klinisch beeld:
o Multpele focale keratotsche papulae op het palatum durum en/of palatum molle
o Kan voorkomen als wite hyperkeratotsche verandering met rode puntjes, maar kan
ook beginnen als rode afwijking die later wit wordt
Soms pijn- en irritateklachten
Niet premaligne
Behandeling:
o Staken met roken
Histologisch:
o Hyperkeratose
o Acantose
o 3. Liningua villosa ohaartoning)
Klinisch beeld:
Er wordt van haartong gesproken bij een beslag
op de tong met een harig aspect
Meestal witgrijs van kleur
Soms bruin of zwart (lingua villosa nigra)
Dorsum van de tong, ventraal van de sulcus
terminalis
Oorzaak:
Vertraagde afstotng van epitheelcellen
Verlenging van papillae fliformes
Etologie:
o Gebruik breedspectrum antbiotca
o Cortcosteroïden
o Mondspoelingen met waterstofperoxide
o Overmatg roken
o Eerdere (ioniserende) bestraling
Vaker op oudere leefijd
Klachten:
Vieze smaak
Storende uiterlijk tong
Soms ook schimmelgroei
Behandeling:
Geruststellen patënt
Aanpassen en verbeteren mondhygiëne
Afschrapen verlengde papillen met tandenborstel
o 4. Liningua ingeoingraphica olandkaartoning)
Ook wel benign migratory glossits of glossits migrans
Kan geïsoleerd voorkomen of in combinate met andere afwijkingen
Psoriasis
Lingua fssurata
Facialis paralyse
Cheilits granulomatosa
Syndroom van Melkersson-Rosenthal
Oorzaak niet bekend
Waarschijnlijk psychogene factoren en voedingsdefciëntes
Meer bij vrouwen dan bij mannen
Klinisch beeld:
Gladde erythemateuze gebieden met aan de rand wite,
afschilferende zones
In de rode gebieden ontbreken papillae fliformes
Sterk wisselend klinisch beeld (afwijking kan zich verplaatsen)
Behalve aan de tong kan de afwijking ook elders op de orale
mucosa voorkomen (ectopische lingua geographica)
Vaak geen klachten
Behandeling:
, Geruststellen patënt
Scherpe spijzen en dranken vermijden bij klachten
o 5. Hairy leukoplakia
Klinisch beeld:
Wite, enigszins verheven, ruwe en soms
gerimpelde afwijking
Hyperkeratotsch gebied met vertcale ribbels
Aan de laterale zijde van de tongrand kan
uitgroeien tot tongrug
o Zowel uni- als bilateraal
Oorzaak:
Epitheelhyperplasie door een opportunistsch
infecte gerelateerd aan het Epstein-Barr virus
(EBV)
Vrijwel altjd seropositef voor hiv, in 10% van de gevallen al aids
Andere immuundefciëntes (zoals orgaantransplantate)
Weinig klachten, soms schimmelgroei (candida albicans hyfen)
Diagnose:
Biopt om EBV-partkels aan te tonen (in de nucleoli van keratnocyten die
zich in de bovenste epitheellaag bevinden)
DD:
Reacteve hyperkeratose als gevolg van tongbijten
Hyperkeratose gerelateerd aan tabaksgebruik
Lichen planus
Lupus erythematosis
Hyplastsche candidosis
Niet premaligne
Behoef geen behandeling
o 6. Lichen planus
Veel voorkomende chronische, ontstekingsachtge, wite afwijking van de orale mucosa. Kan voorkomen
op orale mucosa, huid en genitale slijmvliezen.
Oorzaak is niet bekend
Waarschijnlijk een immunologisch gemedieerde afwijking
Lichenoïde reactes (op lichen planus lijkende afwijkingen):
o Ontstaan als gevolg van contactreacte met tandheelkundige restauratematerialen
zoals amalgaam en goud
o Verdwijnen weer wanneer agens wordt weggehaald
o Lichen planus doet dat niet
Prevalente: 0,2-2%
Vaker bij vrouwen (man-vrouw rato 1:2) van middelbare leefijd
Afwijking vaak symptoomloos / niet iedereen komt voor controle of screening prevalente
vermoedelijk hoger
Vooral in 4e en 5e decennium waargenomen maar kan op kinderleefijd aanwezig zijn
o Op huid vaak 1 decennium eerder dan op orale mucosa
o Beloop van cutane lichen planus is anders dan de orale vorm.
Bij 90% verdwijnen de huidafwijkingen na 1 jaar en worden ze niet
waargenomen wanneer de patënt zich meldt met laesies in de mond.
Belangrijk bij de anamnese om na te vragen of de patënt last heef gehad van
cutane lichen planus.
o Orale lichen planus gaat in de helf van de gevallen in regressie.
Benigne afwijking
Discussie of niet premaligne bij erosieve vorm van lichen planus vindt
maligne degenerate plaats. Echter waarschijnlijk veroorzaakt door
leukoplakie/erythroplakie/overmatg roken en/of alcoholgebruik.
Klinisch beeld (huid)
Kleine polygonale papels met een rode hof
o Kunnen overgaan in plaques
Voorkeurslokalisate is de buigzijde van polsen en onderarmen
o Daarnaast ook op romp, onderste extremiteiten en genitaalstreek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suusjevan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $18.44. You're not tied to anything after your purchase.