Inleiding in de forensische psychiatrie en psychologie – 2023/2024
Hoorcollege 1 – inleiding
Voorbeeld casus Breivik
- Psychiaters concludeerde: schizofrenie, psychotisch (of niet),
ontoerekeningsvatbaarheid (of niet)
- Zorgde voor discussie over de ontoerekeningsvatbaarheid onder psychiaters en
ook in de rechtbank
Psychiater en jurist Firestone (2007); “probably no single issue in the annals of
criminal law has stirred more controversy, debate, and comparison among
laypersons, as well as jurists, than the insanity defense.”
TBS
- Voorwaarde voor tbs: psychische stoornis, ernstig misdrijf, gevaar op herhaling in
de samenleving
- Voor tbs moet een rapport opgesteld te zijn door psychiater en psycholoog
Voorbeeld casussen (tentamenstof)
- Bijenkorfmoeder: waan psychose geen tbs
- Jack de prikker: hallucinatie psychose en wel tbs
- De Mol: wordt vrijgesproken want dement
Forensische psychiatrie: de grens van psychiatrie en recht (strafrecht)
- Artikel 39 Wetboek van Strafrecht: Niet strafbaar is hij die een feit begaat, dat
hem wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn
geestvermogens niet kan worden toegerekend.
- Artikel 37a Wetboek van Strafrecht: “de verdachte bij wie tijdens het begaan van
het feit gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens
bestond, kan op last van de rechter ter beschikking worden gesteld indien….”
DSM-5: diagnostic and statistical manual of mental disorders.
- Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen
- Alle psychische stoornissen staat hierin beschreven en welke symptomen erbij
horen.
- Stoornissen zoals: Cognitieve gedragstherapie Deep brain stimulation; effectief
voor Parkinson
Syndroom vs. ziekte
- Ziekte: lichamelijke verschijnselen, bacterie, te vinden in MRI/lab
onderzoek/röntgenfoto
- Syndroom: voldoen aan verschillende symptomen die twee kanten op kunnen dus
bijvoorbeeld afvallen of aankomen/ insomnia of hypersomnia alles is beschrijvend
Co-morbiditeit: verschillende stoornissen naast elkaar
Psychiatrie en maatschappij: onvrijwillige opname, tbs, Vgz?
,Inleiding in de forensische psychiatrie en psychologie – 2023/2024
Voordeel/nadeel van medicijn antidepressiva
- Voordelen: het kan helpen, brengt ontwikkelingen
- Nadeel: bijwerkingen, inwerktijd, verslavingsgevoelig
- De middelen werken op neurotransmitters, serotonine (in je zenuwen)
Hoorcollege inleiding strafrecht voor niet-juristen
Het Nederlandse strafrecht
Twee soorten recht publiek recht en privaatrecht
- Privaatrecht: regelt alles tussen burgers onderling
- Publiek recht: recht tussen overheid en burger. Hieronder valt weer staats- en
bestuursrecht en strafrecht.
Formeel en materieel strafrecht
Materieel strafrecht
- Welke gedragingen is strafbaar?
- Onder welke voorwaarden?
- Welke straffen zijn er?
- Vb. artikel 287 doodslag en artikel 310 diefstal
- Wetboek van strafrecht (Sr)
Formeel strafrecht
- Regels voor opvolging, vervolging en berechting
- De hele procedure
- Vb. artikel 126g iemand stelselmatig observeren en artikel 151a DNA onderzoek
- Wetboek van strafvordering (Sv)
EVRM (Europees verdrag voor de rechten van de mens)
- Verbod foltering (art. 3), recht op vrijheid (art. 5), recht op eerlijk proces (art. 6)
Wederrechtelijk: in strijd met de regels en normen
Beginselen
- Vervolgingsmonopolie; OM is enige die mag vervolgen
- Legaliteitsbeginsel; in materiele zin dat gedrag alleen strafbaar is als het door de
wet strafbaar is gesteld.
- Onschuldpresumptie; iemand is onschuldig tot het tegendeel bewezen is
- Nemo tenetur; niemand gedwongen kan worden om mee te werken aan je eigen
veroordeling -> zwijgrecht
- Recht op een eerlijk proces; verdediging moet effectief verdediging kunnen
voeren
- Subsidiariteit; opsporingsambtenaren moeten het meest geschikte middel
gebruiken
- Proportionaliteit; opsporingsambtenaren moeten geen grotere inbreuk maken dan
nodig op het leven van de verdachte
, Inleiding in de forensische psychiatrie en psychologie – 2023/2024
Het strafproces
Voorbereidend onderzoek; opsporing
- Onderzoek naar strafbaar feit
- Bijvoorbeeld na aangifte
- Onder leiding van officier van justitie; onderdeel van het OM
- Belangrijke rol rechter- commissaris; volledig onafhankelijke rol
- Een verdachte komt in beeld (art. 27 lid 1 Sv verdachte heeft recht op zwijgrecht,
advocaat, inzage processtukken)
De vervolging
- Opportuniteitsbeginsel; OM hoeft niet te vervolgen
- Seponeren; geen aanleiding om te vervolgen/ geen bewijs
- Dagvaarding
- Transactie; vb. betalen van geldbedrag
- Strafbeschikking; geldboete, taakstraf (verkeersboete)
- Art. 12 Sv (wanneer je toch vindt dat de zaak moet worden vervolgd kan je
bezwaar indienen via artikel 12 procedure)
Onderzoek ter terechtzitting in rechtbank
- Rechter (enkelvoudige (een rechter) of meervoudige kamer (drie rechters))
- Advocaat
- Verdachte
- Getuigen
- Deskundigen; gedragsdeskundige
- Slachtoffers/ nabestaanden
Beraadslaging en uitspraak
- Raadkamer; rechters gaan in beraad over de beslissing
- Rechter moet een beslissing nemen; het vonnis
- Uitspraak binnen een redelijke termijn; meestal 2 weken of meteen
- Hoger beroep; bij het gerechtshof daarna evt. nog bij de Hoge Raad
Tenuitvoerlegging
- Gevangenisstraf, taakstraf of geldboete
Het beslissingsschema van de strafrechter
Art. 348 Sv: formele vragen
- De dagvaarding geldig?
- Is de rechter bevoegd?
- Is de OvJ ontvankelijk?
- Zijn er redenen om de vervolging te schorsen?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zarrazwart. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.50. You're not tied to anything after your purchase.