Class notes
hc 2
- Course
- Institution
Collegedictaat van 5 pagina's voor het vak Nieuwe Tijd aan de RU (hc 2)
[Show more]
Seller
Follow
gsbachelor
Reviews received
Content preview
Nieuwe tijd hoorcollege IIStaatsvorming en dynastie
Staatsvorming en het concept ‘’ de staat ‘’
Een moderne staat is het resultaat van een organisatieproces sinds de 13 de eeuw,
het proces van staatsvorming begint dus in de middeleeuwen. Het staatsvormen us
een proces dat vandaag de dag nog steeds bezig is, 21 e eeuw is dus niet het
eindpunt van staatsvorming. Vanaf 1800 komen de nationale staten op,
Periode 1450-1800 er zijn monarchale staten dynastieke staten (families dynastie)
Landen met kieskoningschap, deze koning werd gekozen dit was wel uitzonderlijk.
Vaak koos de elite/de adel een koning uit hun eigen groep, ook het Heilige Roomse
rijk is hiervan een voorbeeld.
Republikeinse staatsvormen, bv stadsstaten Florence, Milaan etc.
Concentratie en schaalvergroting
Vanaf 1300 komen er steeds minder staten zie PowerPoint. Doordat er zoveel zijn in
1300 zijn ze ook heel klein, Europa is een lappendeken van staten die allemaal min
of meer onafhankelijk zijn. Rond 1500 zijn het aantal staten in Europa al gehalveerd
van 1000 naar 500, in 1800 nog maar 300 en in 1900 nog maar 50, er komen dus
steeds minder staten, en tegelijkertijd worden de bestaande staten steeds groter. De
staten waren zo klein omdat er nog geen technologie of administratie was om een
grote staat te besturen, dit was gewoon nog niet mogelijk aan het begin van de
nieuwe tijd. In de middeleeuwen was er sprake van een standenmaatschappij: de
geestelijkheid, burgerij (elite) en de adel. De koning moet altijd met de 3 standen
overleggen om de staat te kunnen besturen, de vorst in deze tijd heeft nog geen hele
erge hoge status, hij is de belangrijkste edelman maar staat niet ver boven de adel in
deze tijd. In de meeste Europese staten is er wek een machtsbalans tussen de
koning en de standen.
Honderdjarige Oorlog (1337-1453)
Ontstaat door een conflict over de Franse troonsopvolging, de Franse koning sterft
en meerdere denken aanspraak te maken op de troon waaronder Edward III van
Engeland die Frankrijk vervolgens binnenvalt en daarmee de 100 jarige oorlog
ontketent, door de oorlog komt er een enorme disruptie van maatschappelijke oorlog.
Er ontstaat een groeiend besef van ‘’ nationale identiteit ‘’.
Ontwikkelingen in de nieuwe tijd
Machtsbalans uit de middeleeuwen wordt doorbroken in het voordeel van de vorst,
de vorst weet de rivaliserende partijen de kerk en de adel uit te schakelen/ te
temmen, dit is wel relatief maar hij weet in ieder geval het overwicht te behalen.
Vorstelijke status neemt hierdoor enorm toe, dit gebeurt in alle landen, de vorst krijgt
een verheven positie, sommige landen zelfs een goddelijke positie. Er ontstaat voor
vorsten de noodzaak om na te denken over bestuurlijke inrichting van de staat, er
wordt nagedacht over hoe ze de vorstelijke macht konden uitoefenen en de macht
, veilig stellen voor de nakomelingen (stichten dynastie). De vorsten lieten zich vaak
helpen door politieke denkers die gestudeerd hebben. Een bekend voorbeeld
daarvan is Niccolo Machiavelli, was een van de belangrijkste denkers uit deze tijd
bekend is zijn boek il principe over de ultieme vorst (Cesare Borgia). Europese
vorsten gebruikten dit boek als een soort handboek voor hoe je vorst moest zijn,
volgens Machiavelli moest vorsten een sterk meedogenloos en efficiënt bestuur
hebben, hierbij gold het doel heiligt de middelen.
Territoriale schaalvergroting in Europa
Er vind in een Europa een grote uitbreiding van staten plaats, dit werd vaak gedaan
door oorlog (er ontstonden allerlei nieuwe technieken denk aan buskruit, kanonnen
enzovoort hiermee werden de oude Middeleeuwse burchten vernietigd), huwelijk,
centralisatie of land werd gekocht. Ook Kolonisatie was een manier om land uit te
breiden, zoals bv. Spanje.
Centralisatie en professionalisering
Vorsten gaan proberen enorme staten vanuit 1 punt te besturen. Er worden centrale
bestuurlijke instellingen opgericht met afgebakende bevoegdheden, voorheen grote
lokale/regionale versnippering zoals bv. verschillende rechtspraak per stad nu kwam
er eenheid voor het hele land. Er werd een staand leger opgericht, dit was veel
goedkoper dan elke keer huurlegers huren en huurlegers waren daarbij ook
onbetrouwbaar. Er komen nu grote legers van de staat, dit zijn staande legers.
Standaardisering van recht en wetgeving, voorheen lokaal recht en gewoonterecht.
Uitbouw professionele en hiërarchische administratie, voorheen ongeschoolde
lokale/regionale ambtenaren, bureaucratisering van procedures. Efficiëntere
belastingwinning, voorheen ontransparant, arbitrair en slecht georganiseerd, er was
een grote nood aan geld voor oorlogvoering, en er was minder noodzaak tot overleg
met onderdanen door de betere positie van de koning, door de betere belasting was
er geen overleg meer nodig nu stond het gewoon vast.
Begin 16de eeuw
Nog steeds circa 500 kleine bestuurseenheden. Ontstaan van grote dynastiek-
territoriale staten: Frankrijk, Engeland, Spanje, Zweden, Denemarken en het Heilige
Roomse Rijk.
Het huis Habsburg
Zij stammen uit een gebied uit Oostenrijk, 1452 Frederik III wordt keizer van het
Heilige Roomse rijk, dit was een grote overwinning voor het Huis Habsburg, alhoewel
de keizer van het Heilige Roomse Rijk meet in theorie soeverein was, was dit wel
een belangrijke positie en begin van hun machtspositie de Habsburgers houden dit
keizerschap in bezit tot 1918 einde OH monarchie. De Habsburgers staan bekend
om huwelijkspolitiek zo breiden ze hun gebied telkens uit, hun motto was ook ‘’ laat
andere maar oorlog voeren, Oostenrijk zal trouwen. Ze beschouwen zichzelf als
erfgenaam van het Romeinse rijk via Karel de Grote. Belichaming ideaal van één
christenrijk. Het Heilige Roomse rijk werd opgedeeld in kreizen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gsbachelor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now