Summary
Samenvatting Strafrecht
- Course
- Institution
Samenvatting strafrecht geslaagd in 1e zit
[Show more]
Seller
Follow
samenvattingencriminologie
Content preview
Grondslagen van het (straf)rechtTHEMA 1:
1. Opzet en doelstellingen van de cursus
2. Wat is recht?
Geen universele definitie -> recht hangt af van tijd, plaats, vorm en functie.
Focus: Belgische statelijk recht = recht dat door Belgische staat is uitgevaardigd
- gedragsvoorschriften waarvan de staat de afdwinging kan verzekeren.
Gedragsvoorschriften -> voorschriften die mensen verbieden of gebieden om je op die bepaalde manier te
gedragen.
Afdwingen:
- Sancties indien overtreding (geldboete, gevangenisstraf, werkstraf)
- Is de angst voor de sanctie de reden dat we de regels gaan naleven?
De werkdefinitie:
Min of meer samenhangend geheel (A) van waarden, begrippen en gedragsvoorschriften waaraan van
overheidswege opgelegde, minstens van overheidswege erkende, sancties kleven (D), die langs (evenzeer
genormeerde) instellingen (B) kunnen worden afgedwongen en waarvan de bedoeling is de orde in de
samenleving te organiseren, te handhaven of te herstellen (C).
A) Min of meer samenhangend geheel
- Ordelijk geheel van regels (opbouw)
- Deeltjes sluiten mooi op elkaar aan (logica)
- Uitvaardiging van wetgeving via parlement die vertegenwoordigt worden door mensen die
bepaalde belangen verdedigen
- Niet alleen kijken naar wat ook naar hoe
B) Van waarden, begrippen, gedragsvoorschriften en instellingen
- Waarden liggen aan de basis van rechtsregels
- Betekenis afhankelijk van onderliggende waarden
C) Met de bedoeling de maatschappij te ordenen door gedragsvoorschriften
- Recht maken hoe het zou moeten zijn (prescriptieve ordening)
Doel?
- Politieke of beleidskeuze (politiek bepaalt het recht)
Codificerende finaliteit = maatschappij gaat eerder geneigd zijn de daders een straf op te leggen,
zodat het een teken geeft dat we dat gedrag niet aanvaarden
Modificerende finaliteit= recht gebruiken om iets te veranderen aan het gedrag van de dader
(dadertherapie, begeleiding)
- Regulering vs deregulering
Regulering= zoveel regels dat we er soms niet meer aan uit kunnen
Deregulering= de regels terug sturen naar de essentie
, D) Waaraan van overheidswege sancties kleven
- Verzekeren van afdwinging
- Sacties opgelegd en uitgevoerd door de OH
- Sancties erkend door de OH zonder zelf op te leggen
- Geweldsmonopolie (= enkel OH mag geweld of dwang gebruiken) voor rechtshandhaving
E) Recht en rechtsregels
- Common law (VK, Wales) -> recht ontstaat op basis van wat de rechter heeft beslist
- Civil law (BE) -> baseren recht op geschreven wetten
3. Recht- rechtvaardigheid- juristen en burgers- rechtspraktijk- rechtsbedeling
- Recht en rechtvaardigheid
Recht is het middel en doel tot rechtvaardigheid
MAAR, niet altijd zo -> schriftelijk bewijs is bv hoger als mondelinge overdracht
Rechtspositivisme= geen noodzakelijke link tussen recht en rechtvaardigheid, oorsprong ligt aan de basis
Natuurrecht= onlosmakelijk verbonden, uit het wezen van de mens (recht van de ideale maatschappij
waarbij dus wel een link is)
Volgens Bentham 2 categorieën waarin we het recht kunnen opdelen:
Gedragsregels= voorschrijven hoe mensen zich moeten gedragen
Beslissingsregels= voorschrijven hoe rechters zaken moeten beslissen
- Juristen en burgers
Niemand wordt geacht de wet NIET te kennen -> rechtsdwaling (veroordeling is onterecht)
Overrugulering van de maatschappij -> grote kloof tussen juristen en burgers (gevaar)
Juridische functies:
Advocaat
Rechter
Notaris
Deurwaarder
Leken:
Jury
Assessoren (bijzittende personen -> vaak bij Arbeidsrechtbank -> mensen van in het
werkgebied)
- Rechtspraktijk
Wettelijke vs werkelijke land
- Rechts vs rechtsbedeling
Recht hebben betekent niet dat je het recht gaat krijgen
Verbod op eigenrichtigheid -> je mag jezelf geen recht verschaffen of het recht in eigen handen te nemen
,Beslissing van rechters -> rechtspraak
Rechtbanken doen aan -> rechtspraktijk en rechtsbedeling
RM= waakhond die de naleving van de gedragsvoorschriften verzekerd
vaak hou je je aan die gedragsvoorschriften omdat je weet dat er anders sancties zullen volgen
Sanctie in concreto (bij betwisting)
Fouten maken kan -> gerechtellijke dwaling
Hoger beroep is altijd mogelijk uitz: Assisen
4. Één recht of publiek- en privaatrecht?
A) 2 soorten verhoudingen
Essentie:
verticale relatie (=relatie tussen burger en OH)
horizontale relaties (=relatie tussen burgers onderling)
privaatrecht: regelt de horizontale relaties (tussen burgers onderling)
publiekrecht: regelt de verticale relaties (tussen burger en OH)
onderscheid tussen beide rechtstakken is niet altijd even duidelijk.
Jurisdictioneel monisme -> onderscheid tussen beiden afschaffen kan niet WANT
Binnen recht zijn er hoven (privaat) en administratieve rechtbanken (publiek), elk hun eigen waarden!!
B) Belang van het onderscheid
- Bevoegdheid rechtbanken
Administratieve rechtbanken (en strafrechtbanken)
• Verticale relaties: vergunning
Burgerlijke rechtbanken
• Horizontale relaties: burenhinder
- Verschillende terminologie
Concessie binnen publiekrecht= vergunning voor de uitbating op het openbaar terrein
Concessie binnen privaatrecht= voorwaarden waaraan je moet voldoen om recht te krijgen om iets
te mogen doen
- Denkcategroieën
Pubiekrecht= beginselen behoorlijk bestuur -> gewekte verwachtingen inlossen, strikte interpretatie
Privaatrecht= goede trouw -> wat mag je naar redelijkheid en bilijkheid verwachten?
- Heuristiek
Alles is opgedeeld in de twee takken en verdere takken
Bib, handboeken, wetboeken, databanken
, C) Criteria voor het onderscheid
- Organiek criterium: aard van de partijen:
Volstaat niet -> burgerlijke aansprakelijkheid (relatie tussen de gepleegde feiten en de schade)
- Functioneel criterium: handeling vanuit geweldsmonopolie
Utioefenen van het openbaar gezag
Derdenbindende beslissing -> instanties die geen OH zijn kunnen beslissingen maken die door
iedereen erkend moeten worden
- Nutcriterium: algemeen belang
Iedereen heeft er baat bij (verzekeringen)
Niet altijd sluitend -> gerechterlijk wetboek met alle info bij onzekerheid
Functioneel is het beste -> privaatrechterlijke handelingen aangewend voor algemeen belang.
Onteigenen: eigendom wegnemen voor het algemeen belang, ingrijpede beslissing dus eerst
vrijwillige verkoopsovereenkomst (geen geweldsmonopolie), pivaatrechterlijk indien overeenkomst
over de prijs.
5. Recht en metajuridica
• Rechtsfilosofie -> stelt vragen naar het waarom van het strafrechtsysteem
• Rechtsethiek -> onderzoekt relatie tussen recht en rechtvaardiging
• Rechtseconomie
• Rechtssociologie
• Rechtsgeschiedenis -> evolutie van het recht
• Rechtsvergelijking -> vergelijking in tijd en ruimte
• Criminologie -> bestudeert delinquentie en de aanpak ervan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samenvattingencriminologie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now