Class notes
NLGS HC 9
- Course
- Institution
Collegedictaat van 5 pagina's voor het vak Geschiedfilosofie B1 aan de RU (hc 9)
[Show more]
Seller
Follow
gsbachelor
Reviews received
Content preview
Nederlandse geschiedenis hoorcollege 9 (qua chrono 8)Het nachleben van de Gouden Eeuw
Hoe heeft de gouden eeuw doorgeleefd in de geschiedenis en dan met name in de
18e eeuw. De gouden eeuw werd natuurlijk enkel de gouden eeuw omdat de periode
erna een periode van neergang was.
Overzicht 18e eeuw
Interne spanningen, tweede stadhouderloze periode, politieke impasse en
economische neergang, Willem IV en de patriottentijd.
1672
Het rampjaar waarin er bedreiging kwam van Engeland, Frankrijk en Münster. De
Fransen rukken snel op via de rijn en komen al snel tot in Overijsel, ze rukken op tot
de Hollandse waterlinie. De bevolking wordt woedend als ze zien hoe het de
Republiek vergaat de troepen staan voor de deur en de menigte lyncht de
gebroeders de wit. Een van de gevolgen van deze moord is dat het volk al woedend
zich weer terugkeert naar Oranjes en ze benoemen Willem III tot stadhouder van
Holland tegelijkertijd nemen de prinsgezinden overal de staatsgezinden over. Het tij
keert onder Willem III mede door hulp van bondgenoten uit het HRR en Michiel de
Ruyter die de Engelse vloot afhoud wat leid tot het verdrag van Westminster uit 1674
die de oorlog eindigt. De oorlog met de fransen eindigt pas in 1678 met de Vrede van
Nijmegen. De oorlog had een zeer negatief effect op de handel prijzen stegen en
lonen en winsten dalen, dit bevestigde de neergang die al begonnen was voor 1672,
1672 was slechts het hoogtepunt van de neergang van de Republiek.
Interne spanningen in de Republiek
Willem III >< politieke elites en steden
Willem III kwam aan de macht als stadhouder, hij wil onmiddellijk de macht volledig
overnemen dit leid tot conflicten met de steden en de politieke elites, vooral de
politieke elites zijn bang voor zijn agressieve houding tegen Frankrijk die dit niet
willen i.v.m. handelsbelangen (tegenstelling Oranje en Staten-Generaal) de kloof
tussen prinsgezinden en staatsgezinden werd steeds groter en net als eerder ook
verbonden aan een theologisch conflict namelijk dat over de vergeving van de
zonden in het oude en nieuwe testament, met andere woorden wat gebeurt er met de
mensen die enkel het oude testament hebben meegemaakt, Coccejanen waren voor
een flexibele lezing van de bijbel zoals zondagsrust hoeft niet perse en de Voetianen
niet waren voor strikte lezing en bv. zondagsrust was heilig eigenlijk gaat dit heel
conflict over flexibiliteit vs. conservatisme dit debat lijkt heel erg op die van de
remonstranten en contraremonstranten. De staatsgezinden kiezen Coccejanen, en
de prinsgezinden die Voetianen, deze spanning zorgde voor een breuklijn in de
samenleving tot ver in de 18e eeuw. Baruch Spinoza en Balthasar Dekker, Spinoza
was een Jood die verbannen was uit zijn gemeenschap door zijn kritiek op de kerk
en de samenleving, Spinoza was een scepticus en hij kwam vaak in conflict met
verschillende groepen vandaar dat zijn boek Ethica pas na zijn dood werd
, gepubliceerd, dit boek had grote invloed op het latere verlichtingsdenken. Spinoza
staat symbool voor hoe het verlichtingsdenken binnenkwam in de Republiek, ook
zoiets zie je bij Balthasar Dekker die ene stuk schreef genaamd de betoverende
wereld waarin hij demonen en de duivel beschreef en verklaarde dat die niet
bestonden ze waren gecreëerd in de verbeelding omdat mensen een beperkt begrip
hebben dit boek werd gelijk verboden maar tegelijkertijd waren er ook mensen die
het boek goed vonden, zij steunden Bekker financieel, er waren dus altijd twee
kanten in de Republiek (tweedeling) de regering probeert zoveel mogelijk een
stabiele staat te creëren met de 2 groepen, zo worden er bv, evenveel Coccejaanse
als Voetiaanse priesters aangesteld.
Opnieuw oorlog
In 1685 herroept Lodewijk XIV het edict van Nantes waardoor er enorme golven met
hugenoten na de Republiek kwamen , ongeveer 15.000 mensen en dit was veel in
deze tijd, de vluchtelingen worden opgevangen en de Republiek krijgt angst voor het
protestantisme, als Frankrijk dan ook nog handelsrestricties op Nederlandse
producten legt zijn ze er klaar mee, Frankrijk kreeg de harde aanpak. Tegelijkertijd
speelt de Glorious Revolution in Engeland, waarin Willem III de macht greep en
koning van Engeland werd in plaats van de katholieke James II die vluchtte. James II
komt nog terug en wordt in 1690 bij de slag om de Boyne compleet verslagen door
Willem III, hiermee is het machtsevenwicht gebroken en er vormt een nieuw
protestant machtsblok bestaande uit de Republiek en Engeland tegen het katholieke
Frankrijk. Dit conflict raakt verwikkeld in een ander conflict namelijk de 9 jarige oorlog
tegen Frankrijk en haar expansiedrang, de 9 jarige oorlog 1688-1697 oorlog van
Frankrijk tegen een coalitie van de Republiek, HRR, Spanje en Engeland. Oorlog
duurt 9 jaar en eindigt met de vrede van Rijswijk in 1697 belangrijkste voor de
Republiek was het barrieretraktaat waarmee de Republiek wachtposten mocht
opzetten inde Zuidelijke Nederlanden tegen Frankrijk, Zuidelijke Nederlanden werden
een soort bufferstaat tussen de twee machten, echter bleek na deze vrede dat
Nederland steeds minder machtig werd en Frankrijk en Engeland kwamen steeds
meer op als grootmachten ten nadele van de Republiek, Frankrijk en Engeland zijn
sterke en efficiënte centrale monarchieën dit zorgt voor een terugval van de
Republiek en dit wordt nog erger door de Spaanse Successie oorlog van 1701 tot
1713, uiteindelijk komt een kleinzoon van Lodewijk XIV op de troon (Filips V)
vervolgens valt Lodewijk XIV de zuidelijke Nederlanden binnen en net op dit moment
overlijd Willem III en ook hij heeft geen duidelijke opvolger, en verschillende
gewesten grepen eigen macht enkel in het noorden bleef er ene stadhouder maar de
andere westen kozen voor geen stadhouder en opnieuw kantelden de machtsrelaties
tussen de prinsgezinden en de staatsgezinden, dit keer namen de staatsgezinden
weer de macht over, het volk was het hier niet helemaal mee eens, ze wilden geen
corrupte regenten als bestuur er kwamen uitbraken van geweld zoals bv. de
Gelderse Plooierijen in Nijmegen waarbij er mensen waaronder de burgermeester
opgehangen en onthoofd worden dit is slechts een voorbeeld uit velen however. De
Republiek werd opnieuw gedomineerd door staatsgezinde elites.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gsbachelor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now