algemene informatie over katheteriseren en de werkwijze /materialen van de handelingen die gevraagd kunnen worden tijdens de intergrale toets van leerjaar 1.
Blaaskatheteriseren
Een veelvoorkomend probleem bij uitscheiding is incontinentie van urine. Incontinentie is geen
ziekte, maar het gevolg van niet meer functioneren van bepaalde lichaamsfuncties. Afhankelijk van
de soort incontinentie kunnen verschillende interventies toegepast worden.
Incontinentie
Incontinentie is het ongewild verlies van urine en/of ontlasting. Incontinentie kan het dagelijks leven
van een cliënt ernstig verstoren. Bij urine incontinentie zijn de volgende soorten incontinentie te
onderscheiden:
Stressincontinentie
(Inspanningsincontinentie) is ongewild urineverlies bij inspanningen zoals hoesten, tillen, vrijen,
sporten, lachen. Eén op de vier vrouwen boven de 35 jaar heeft er last van. Bij stressincontinentie
werken de kringspieren en/of de bekkenbodemspieren niet goed. De belangrijkste oorzaak hiervoor
is bekkenbodemzwakte door aanleg, zwangerschap of hormonale veranderingen. De behandeling is
gericht op het verstevigen van de bekkenbodem.
Urge-incontinentie
(aandrang incontinentie). De cliënt heeft geen of onvoldoende vermogen om de urine op te houden,
waardoor onwillekeurige urinelozing (= mictio involuntario) kan plaatsvinden. Urge-incontinentie
wordt ook wel een ‘overactieve blaas’ genoemd. Er kunnen lichamelijke of psychische oorzaken ten
grondslag liggen.
Druppelincontinentie
Wordt gekenmerkt door het ongewild druppel-gewijs verliezen van urine. De oorzaak kan zijn een
vergroting van de prostaat, waarbij er een obstructie is van de urinebuis.
Neurologische incontinentie
(reflex incontinentie) er is sprake van ongewild urineverlies als gevolg van afwijkingen van het
zenuwstelsel dat het proces van de urinelozing stuurt. Neurologische incontinentie wordt altijd
veroorzaakt door een neurologische aandoening. De neurologische afwijking lijdt tot verstoorde
reflexen in het ruggenmerg, waardoor de blaasspier onjuist worden aangestuurd en niet worden
geremd.
Katheteriseren blaas
Katheteriseren van de blaas is volgens voorschrift het inbrengen van een blaaskatheter. Hierbij
moet in de intra murale setting steriel gewerkt worden om de kans op infecties zo klein mogelijk te
maken. Katheteriseren kan plaatsvinden om een verblijfkatheter in te brengen die langere tijd kan
blijven zitten. Het is mogelijk om eenmalig te katheteriseren om bijvoorbeeld achtergebleven urine
af te laten lopen na een operatie. Cliënten kunnen zichzelf thuis meerdere malen op een dag
katheteriseren – intermitterend katheteriseren. Dan hoeft er niet steriel, maar wel hygiënisch,
gewerkt worden.
Intermitterende zelfkatheterisatie
Een verblijfskatheter brengt bepaalde risico’s en ongemak mee voor de cliënt. De kans op infectie
is bijvoorbeeld heel groot. Daarom wordt aan sommige cliënten geleerd zichzelf te katheteriseren.
Intermitterende zelfkatheterisatie kan een oplossing zijn voor cliënten met motorische of
neurologische afwijkingen die een natuurlijke uitscheiding van urine niet mogelijk maken. Het is van
belang dat de cliënt in staat en gemotiveerd is om zichzelf te katheteriseren. De verpleegkundige
geeft daarom een duidelijke uitleg en instructie. Bij intermitterende zelfkatheterisatie dient de blaas
met regelmaat geleegd te worden. Om overrekking van de blaas en urineweginfectie te voorkomen
katheteriseert de cliënt zich ongeveer om de 4 uur. Het is van groot belang dat de cliënt de
techniek goed beheerst omdat hij zich onder wisselende omstandigheden moet kunnen
katheteriseren.
Thiemannkatheter
Is een katheter met een licht gebogen tip (cloud) die bij patiënten met prostaathypertrofe of een
steile blaashals het katheteriseren kan vergemakkelijken. De Thiemannkatheter is moeilijk in te
brengen dan een rechte verblijfkatheter en wordt in de reel alleen door ervaren verpleegkundige of
uroloog ingebracht.
, Eenwegkatheter
Een eenwegkatheter is een katheter met één kanaal voor het afvoeren van urine.
Deze katheter wordt gebruikt bij éénmalige katheterisatie en intermitterende zelfkatheterisatie
waarbij de katheter na lediging van de blaas weer wordt verwijderd.
Driewegkatheter
Een driewegkatheter is een katheter met drie kanalen, waarvan één kanaal voor het afvoeren van
urine (en spoelvloeistof), één kanaal voor het vullen en legen van de ballon en één kanaal voor het
inbrengen van spoelvloeistof (continu of intermitterend) in de blaas. Bovenaan de katheter zit een
verdikking die, op het moment dat de katheter in de blaas zit, kan worden gevuld met aqua dest of
fysiologische zoutoplossing. Deze ballon houdt de verblijfskatheter op zijn plaats. De capaciteit van
de ballon is afhankelijk van het merk katheter.
Tweewegkatheter
Een tweewegkatheter is een katheter met twee kanalen, waarvan één kanaal voor het afvoeren van
urine en één kanaal voor het vullen en legen van de ballon. Bovenaan de katheter zit een
verdikking die, op het moment dat de katheter in de blaas zit, kan worden gevuld met aqua dest. of
fysiologische zoutoplossing. Deze ballon houdt de verblijfskatheter op zijn plaats. De capaciteit van
de ballon is afhankelijk van het merk katheter.
Verblijfskatheter
Een verblijfskatheter is een dun slangetje dat via de urethra in de blaas wordt geschoven. Een
ballonnetje gevuld met steriel water houdt de katheter op zijn plaats. Aan het slangetje wordt een
urineopvangzak bevestigd waarin de urine kan aflopen en worden opgevangen. Een
verblijfskatheter moet een maal per zes weken worden verwisseld. Zo'n katheter leidt altijd tot
(soms symptoom loze) blaasontsteking.
Aquadest
Steriel water
Dysurie
Wanneer de urinelozing pijn doet of moeizaam verloopt is er sprake van dysurie. Dysurie kan
veroorzaakt worden door:
vernauwing van de urethra;
prostaatvergroting;
blaasstenen;
een blaascarcinoom;
een urineweginfectie.
Een urineweginfectie is de meest voor de hand liggende oorzaak. Gewoonlijk worden
binnengedrongen bacteriën onschadelijk gemaakt doordat het slijmvlies van de blaas antibacteriële
eigenschappen heeft. Bij een urineweginfectie zijn micro-organismen de blaas binnengedrongen als
gevolg van bijvoorbeeld een overrekking van de blaas, obstructie van de urethra of het niet-steriel
handelen bij katheteriseren. Bij een urineweginfectie heeft de cliënt een branderig en pijnlijk gevoel
in de urethra bij de urinelozing. Deze infectie kan leiden tot buikpijn, misselijkheid, koorts en koude
rillingen.
Mogelijke verpleegkundige activiteiten zijn:
de arts op de hoogte stellen als de cliënt pijn aangeeft bij de urinelozing;
geven van informatie over de oorzaak van de dysurie;
observeren van de urine op de aspecten geur, kleur en helderheid;
bijhouden van een vochtbalans;
de cliënt motiveren om ongeveer 3000 milliliter per etmaal te drinken;
de cliënt vragen om elke twee à drie uur goed uit te plassen;
de cliënt vragen en/of helpen de genitaliën te reinigen met water en weinig zeep.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kimberlylinders. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.