Mia12 – Management Recht – H1 – Paulien Gekiere
Hoofdstuk 1: De sociaal-economische positie van architectuurwerkers
1. Interieurarchitect, en nu
Paulien Gekiere
• Afgestuurd als interieurarchitect in 2012
• MA interieurarchitectuur LUCA
o Joep van Lieshout, Rotterdom
o Dries Vanhove, Krombeke
• Studentenjobs
o Restauratiearchitect Dries Vanhove, Krombeke
o Restauratiearchitect Dirk Steyaert, Gent
• Eerste job
o Koplamp architecten, Roeselare
• Uiteindelijk
o Anno architecten, Gent, 7 jaar geleden
o Sinds maart 2023 Marge architecten, Gent
• Quote interview moeders architectuur: Waar architectuur vroeger miscchien vooral een technisch
veeleisende job was, is het nu veel meer een samenwerking tussen verschillende specialisten geworden
Als IA aan het werk, wat doet die persoon?
• Expert interieur
• Materiaalkennis
• Iemand die stalen aanvraagt, stalenkast beheerst
• Iemand met oog voor detaillering, esthetische details omzetten in detailtekeningen
• Ontwerp van vast meubilair
• Detailontwerp keuken en badkamer
• Iemand die meedraait in architectenbureau’s, mee ontwerp als architect
Wat zijn de opties?
• Aan de slag bij interieurstudio
• Aan de slag bij architectenbureau
• Aan de slag als verkoper
• Aan de slag bij een maker
• Aan de slag in kunstwereld
• Verder specialiseren via studies
• Zelf iets starten
Waarom is dit vak interessant?
• Veel architectuurwerkers gaan aan de slag als ZZP’er = Zelfstandige Zonder Personeel
• (interieur)architectuur is een breed veld, jezelf daarbinnen positioneren is belangrijke oefening
• Sommigen onder jullie zullen aan de slag gaan als zakelijke leider van een studio
o Veel architectuurwerkers dromen ervan om te ondernemen
Dit vak wil jou
• Enkele handvaten geven wanneer je start als ZZP’er
• Helpen nadenken over jouw positie binnen het vrije veld
• Enkele cruciale inzichten aanreiken voor mocht je een eigen bureau starten/instappen in een bestaand
bureau
1
,2. Dear architects, it’s time for a system change
Dear architects, ik heb iets geschreven! Het gaat over geld en citroenen en architectuur
=> quote die Paulien de wereld in stuurde
=> bewust kiezen van kanalen als je een boodschap wil sturen
• Instagram
• Linkedin
=> vakpers, gevolgd door doelplubliek
• Nav
• Architectura
• De architect.nl
Waarom sloeg deze boodschap zo hard aan?
= sociaal-economische positie van de architect staat onder druk
• Ingaan op redenen daarvoor
• Mogelijke oplossingen voor de toekomst
Inleiding artikel:
• Oktober 2022 => stijgende levenskost domineert het nieuws
o Inflatie die maand 11,3% (hoogste niveau sinds 1975) è hoe als architectuursector hiermee
omgaan
• Sinds afschaffing deontologische norm zijn erelonen gekelderd
o Lage marges voor kantoren en barslechte arbeidsvoorwaarden voor medewerkers
• Gemiddelde jaarinkomen van freelance-architect €36 192,81 voor belastingsaftrek
o = 14 plaats Europese ranglijst
• Na belastingen €1799 / maand
o <-> gemiddeld netto persoonlijk inkomen Vlaanderen €1933 / maand
o <-> hooggeschoolden €2424
De sociaal-economische positie van de architect architectuurwerker
Architectuurwerker
= iedereen die interieurarchitectuur, interieurvormgeving, toegepaste architectuur, architectuur, ingenieur
architectuur, stedenbouw of landschapsarchitectuur gestudeerd heeft, en aan de slag is in kantoor of studio
= term gelanceerd door AWU, Architectural Workers United
Artikel uit de V.S: Architects must reject the ‘follow your passion’ narrative and see ourselves as workers
• Jezelf eerst als werknemer zien voordat je je kunt organiseren om vevranderingen in
arbeidsomstandigheden aan te brengen
• Verhaal van werkgevers en academische instellingen moeten verwerpen en volgen van persoonlijke
passie de weg naar vervulling
o Wil niet zeggen dat we geen passie hebben voor wat we doen
è we willen gerespecteerd worden door degenen aan wie we onze arbeid leveren
VB lezing NCBAM bepaalde red flags
• Waren te passionate over hun werk
• Namen te veel op hun bord
• Wouden onderbetaald worden voor het harde werk dat ze deden
è is NIET wat we hier willen benadrukken, je moet net betaald krijgen voor wat je doet
VB nog groepen van zelfstandigen die strijden voor betere voorwaarden = fietskoeriers
• Zelfstandigen of ‘schijnzelfstandigen’?
2
, Wanneer we de redenen voor de slechte sociaal-economische positie van de architectuurwerker zoeken,
kunnen we in eerste instantie 3 onderscheiden:
• Er is geen sterke lobby die architectuurwerkers vertegenwoordigt
• Er wordt te weinig aandacht besteed aan de zakelijke leiding van architectenkantoren
<->
• De marktprijs voor architectuur is te laag t.o.v. de werklast en de verantwoordelijkheid
Er spelen nog externe factoren mee (buiten de sector), maar we benaderen in deze lessen het probleem van
binnenuit
=> deze 3 factoren versterken elkaar
3. De deontologische norm (1967 – 2003)
Een sterke lobby die de rechten van architectuurwerkers verdedigt? => de orde van architecten
1967-2003: De deontologische norm
= bevatte afspraken over de prijs van architectuuropdrachten
=> in 2003 afgeschaft omdat ze een inbreuk was op de Europese wetgeving rond vrije mededinging en
concurentiebeleid, ter bevordering van de vrije Europese handel
=> deze wetgeving heeft als doel om de consument te beschermen tegen prijsafspraken tussen bedrijven met te
hoge prijzen voor de consument als gevolg
De deontoligsche norm is dus NIET meer van kracht
Waarom bestuderen we een norm die 55 jaar geleden geschreven werd en al 19 jaar niet meer van kracht is?
• Norm lijkt de laaste grote actie van de Orde van Architecten om de rechten van architecten te
verdedigen
• De Orde staat vandaag sterk onder druk de ‘eer en waardigheid van het architectenberoep’ meer te
verdedigen
• De norm werd in 2003 afgeschaft en wordt stildien stil gezwegen => nochtands belangrijke lessen uit
trekken => bij veel architecten die vandaag kantoor runnen te weinig gekend
• We nemen de norm door en komen 3 belangrijke thema’s in archipreneurship tegen die we onderweg
zullen behandelen;
1. Ontwerpteam
2. Fasering
3. Een percentage van wat?
De deontologische norm – artikels
• Prijsafspraken over de verloning van architecten, uitgevaardigd door de orde van architecten
• De dienstverlening van architecten is onderhevig aan een beroepssregelement (dit is nog altijd zo) , dit
was toen de reden om aan te nemen dat de prijs voor architectuuropdrachten niet kon worden bepaald
door de vrije markt
3
Hoofdstuk 1: De sociaal-economische positie van architectuurwerkers
1. Interieurarchitect, en nu
Paulien Gekiere
• Afgestuurd als interieurarchitect in 2012
• MA interieurarchitectuur LUCA
o Joep van Lieshout, Rotterdom
o Dries Vanhove, Krombeke
• Studentenjobs
o Restauratiearchitect Dries Vanhove, Krombeke
o Restauratiearchitect Dirk Steyaert, Gent
• Eerste job
o Koplamp architecten, Roeselare
• Uiteindelijk
o Anno architecten, Gent, 7 jaar geleden
o Sinds maart 2023 Marge architecten, Gent
• Quote interview moeders architectuur: Waar architectuur vroeger miscchien vooral een technisch
veeleisende job was, is het nu veel meer een samenwerking tussen verschillende specialisten geworden
Als IA aan het werk, wat doet die persoon?
• Expert interieur
• Materiaalkennis
• Iemand die stalen aanvraagt, stalenkast beheerst
• Iemand met oog voor detaillering, esthetische details omzetten in detailtekeningen
• Ontwerp van vast meubilair
• Detailontwerp keuken en badkamer
• Iemand die meedraait in architectenbureau’s, mee ontwerp als architect
Wat zijn de opties?
• Aan de slag bij interieurstudio
• Aan de slag bij architectenbureau
• Aan de slag als verkoper
• Aan de slag bij een maker
• Aan de slag in kunstwereld
• Verder specialiseren via studies
• Zelf iets starten
Waarom is dit vak interessant?
• Veel architectuurwerkers gaan aan de slag als ZZP’er = Zelfstandige Zonder Personeel
• (interieur)architectuur is een breed veld, jezelf daarbinnen positioneren is belangrijke oefening
• Sommigen onder jullie zullen aan de slag gaan als zakelijke leider van een studio
o Veel architectuurwerkers dromen ervan om te ondernemen
Dit vak wil jou
• Enkele handvaten geven wanneer je start als ZZP’er
• Helpen nadenken over jouw positie binnen het vrije veld
• Enkele cruciale inzichten aanreiken voor mocht je een eigen bureau starten/instappen in een bestaand
bureau
1
,2. Dear architects, it’s time for a system change
Dear architects, ik heb iets geschreven! Het gaat over geld en citroenen en architectuur
=> quote die Paulien de wereld in stuurde
=> bewust kiezen van kanalen als je een boodschap wil sturen
=> vakpers, gevolgd door doelplubliek
• Nav
• Architectura
• De architect.nl
Waarom sloeg deze boodschap zo hard aan?
= sociaal-economische positie van de architect staat onder druk
• Ingaan op redenen daarvoor
• Mogelijke oplossingen voor de toekomst
Inleiding artikel:
• Oktober 2022 => stijgende levenskost domineert het nieuws
o Inflatie die maand 11,3% (hoogste niveau sinds 1975) è hoe als architectuursector hiermee
omgaan
• Sinds afschaffing deontologische norm zijn erelonen gekelderd
o Lage marges voor kantoren en barslechte arbeidsvoorwaarden voor medewerkers
• Gemiddelde jaarinkomen van freelance-architect €36 192,81 voor belastingsaftrek
o = 14 plaats Europese ranglijst
• Na belastingen €1799 / maand
o <-> gemiddeld netto persoonlijk inkomen Vlaanderen €1933 / maand
o <-> hooggeschoolden €2424
De sociaal-economische positie van de architect architectuurwerker
Architectuurwerker
= iedereen die interieurarchitectuur, interieurvormgeving, toegepaste architectuur, architectuur, ingenieur
architectuur, stedenbouw of landschapsarchitectuur gestudeerd heeft, en aan de slag is in kantoor of studio
= term gelanceerd door AWU, Architectural Workers United
Artikel uit de V.S: Architects must reject the ‘follow your passion’ narrative and see ourselves as workers
• Jezelf eerst als werknemer zien voordat je je kunt organiseren om vevranderingen in
arbeidsomstandigheden aan te brengen
• Verhaal van werkgevers en academische instellingen moeten verwerpen en volgen van persoonlijke
passie de weg naar vervulling
o Wil niet zeggen dat we geen passie hebben voor wat we doen
è we willen gerespecteerd worden door degenen aan wie we onze arbeid leveren
VB lezing NCBAM bepaalde red flags
• Waren te passionate over hun werk
• Namen te veel op hun bord
• Wouden onderbetaald worden voor het harde werk dat ze deden
è is NIET wat we hier willen benadrukken, je moet net betaald krijgen voor wat je doet
VB nog groepen van zelfstandigen die strijden voor betere voorwaarden = fietskoeriers
• Zelfstandigen of ‘schijnzelfstandigen’?
2
, Wanneer we de redenen voor de slechte sociaal-economische positie van de architectuurwerker zoeken,
kunnen we in eerste instantie 3 onderscheiden:
• Er is geen sterke lobby die architectuurwerkers vertegenwoordigt
• Er wordt te weinig aandacht besteed aan de zakelijke leiding van architectenkantoren
<->
• De marktprijs voor architectuur is te laag t.o.v. de werklast en de verantwoordelijkheid
Er spelen nog externe factoren mee (buiten de sector), maar we benaderen in deze lessen het probleem van
binnenuit
=> deze 3 factoren versterken elkaar
3. De deontologische norm (1967 – 2003)
Een sterke lobby die de rechten van architectuurwerkers verdedigt? => de orde van architecten
1967-2003: De deontologische norm
= bevatte afspraken over de prijs van architectuuropdrachten
=> in 2003 afgeschaft omdat ze een inbreuk was op de Europese wetgeving rond vrije mededinging en
concurentiebeleid, ter bevordering van de vrije Europese handel
=> deze wetgeving heeft als doel om de consument te beschermen tegen prijsafspraken tussen bedrijven met te
hoge prijzen voor de consument als gevolg
De deontoligsche norm is dus NIET meer van kracht
Waarom bestuderen we een norm die 55 jaar geleden geschreven werd en al 19 jaar niet meer van kracht is?
• Norm lijkt de laaste grote actie van de Orde van Architecten om de rechten van architecten te
verdedigen
• De Orde staat vandaag sterk onder druk de ‘eer en waardigheid van het architectenberoep’ meer te
verdedigen
• De norm werd in 2003 afgeschaft en wordt stildien stil gezwegen => nochtands belangrijke lessen uit
trekken => bij veel architecten die vandaag kantoor runnen te weinig gekend
• We nemen de norm door en komen 3 belangrijke thema’s in archipreneurship tegen die we onderweg
zullen behandelen;
1. Ontwerpteam
2. Fasering
3. Een percentage van wat?
De deontologische norm – artikels
• Prijsafspraken over de verloning van architecten, uitgevaardigd door de orde van architecten
• De dienstverlening van architecten is onderhevig aan een beroepssregelement (dit is nog altijd zo) , dit
was toen de reden om aan te nemen dat de prijs voor architectuuropdrachten niet kon worden bepaald
door de vrije markt
3
