Samenvatting van het vak filosofie in de opleiding handelswetenschappen (1ste bachelor). Bevat notities, cursus en slides.
Elke les aanwezig geweest en volledig boek gelezen en dit geïntegreerd in de samenvatting.
Ik behaalde zelf een 15/20 hiermee.
Filosofie
Deel 1: Leven in een moderne maatschappij
H1: Het moderne wereldbeeld
0: Inleiding
Waarom filosofie?
Bewust antwoord geven op vragen
Historische ontwikkeling
Oudheid: filosofie vs mythologie (verhalen vertellen om vat te krijgen op de WH)
Middeleeuwen: filosofie vs religie
Moderniteit: filosofie vs wetenschap
Veel wetenschappen komen voort uit filosofie
o VB: Adam Smith was een filosoof
Bewustzijnsverandering: wie zijn wij als moderne mensen, hoe denken we
o Hoe leven in moderne tijd
Economische wetenschap vs filosofie
Economie gaat niet enkel over hoe economie werkt, ook beter maken (van
maatschappij)
‘De markt’ -> niet observeerbaar
Waardeoordelen
Aardbeving in Lissabon
Lissabon was vroeger een van de rijkste steden van Europa (kolonies, kunstparels)
Alles vernield + nooit ramp bovengekomen
o Discussie: signaal van God
o Messias zou terugkomen: eerst een Apocalyps en dan komt die terug
1: Het individu komt centraal te staan
Immanuel Kant
Koningsberg in Rusland -> behoorde tot Pruisen
Probeert natuurwetenschappelijke verklaring te geven aan ramp -> was heel fout
o Niet godsdienstig, niet mens en menselijk lijden kijken
o Botsing van premoderniteit en moderniteit
Geen boodschap, wel puur wetenschappelijk te verklaren, gewoon een ongeluk
,VB: sterren kijken
Boeren vroeger: kijken of oogst zou lukken
Middeleeuwen: oorlog verderzetten?
Nu: mooi maar eigenlijk geen betekenis
Mens zelf moet zin en orde geven aan de WH
Marx: moderne liberalisme -> maatschappij is opgebouwd uit losse individuen, Robisonaden
Schripbreukeling dat op een onbewoond eiland komt, moet alles heruitvinden.
Komt Vrijdag tegen. Alles opbouwen vanaf 0. Jezelf heruitvinden, zelf betekenis geven
aan dingen, zelf antwoorden geven op vragen.
Desacralisering: wegvallen van het idee dat er een diepere betekenis is.
Veel dingen wetenschappelijk gaan bekijken
Je kan je een vreemde voelen in de WH
Moderne tijd: (zelfbeuwste) nieuwe tijd
Ontdekkingsreizen (1492: Amerika)
Uitvindingen (boekdrukkunst, kompas)
Modern kapitalisme (handels- en geldeconomie versus grondeconomie)
Moderne staat (oorsprong van het recht is de wil van de soeverein, niet de natuur of
God)
Reformatie (bijbel versus kerkgezag) en later secularisering
Moderne natuurwetenschap (Copernicus, Kepler, Galilei, Newton)
Nieuwe vormen van kunst
Filosofie: centrale rol van het subject (cf. Descartes, Kant
Sleutelmoment: verlichting 18de eeuw
o Rede
o Kritisch (tov traditie)
o Emancipatie, vooruitgangsgedachte
Tot op vandaag
2: Een nieuw wereldbeeld en wetenschapsmodel
Aristoteles
Zijn beeld is tot eind middeleeuwen blijven hangen
Dataverzameling
Planten, dieren, wetteksten
Volgens empirische methode: vergelijken en ordenen
Geen experimenten, enkel observeren -> niet nauwkeurig
Niet meten of wiskundige verbanden zoeken
, Essentie van dingen bepalen: doel/functie
Alles met elkaar in verband brengen => eenheid en hiërarchie van kennis
o Biologie < fysica < metafysica
Ander kenmerk: niet geïnteresseerd in praktische toepassingen
Klassieke ideaal van wijsheid voorop
Mens gelukkig door aanschouwen van waarheid
Wetenschapsmodel: onderscheid tussen 4 types van oorzaken
1: Materiële oorzaak
Elk ding bestaat uit materie
Aard van een ding kan verklaard worden door materie waaruit gemaakt
o VB: tafel is hard -> gemaakt uit hout
2: Vormoorzaak
Een ding bestaat door materie een bepaalde vorm te geven
3: Bewerkende oorzaak:
Datgene wat het ding heeft doen ontstaan of het in beweging bracht
o VB: bal rolt omdat een ander ertegen botst
Causaal dingen verklaren
4: Doeloorzaak/teleologische oorzaak:
Belangrijkste
Alles streeft vanuit zichzelf een doel na
Streefdoel
Dingen zijn wat ze zijn omdat ze een bepaald doel hebben
Teleologie = leer van het doel
Alles heeft een doel en zijn natuurlijke plaats
Teleologisch verklaringsmodel
= verklaren vanuit het doen
Doel van mens = rede of intelligentie realiseren -> oorzaak dat we handen hebben
Alles heeft natuurlijke plaats
Natuur doet niets zonder reden
Waarom is iets zoals het is? —> hoogste doel = God
God van Aristoteles = ‘filosofische God’
Onbewogen bewegen, niet schepper
, Contrast: moderne wetenschapsopvatting
Nieuwe methode:
Experimenten
Meetinstrumenten
Mathematisering
Nieuwe wetenschappelijke praktijk
Opsplitsing van wetten
premoderne tijd: al het weten ééngemaakt
Moderne tijd: afscheiden van filosofie (eigen methodes, experimenten,..)
Praktische toepassingen:
Niet meer enkel contemplatief (=geluk ervaren door inzicht)
Werkelijkheid wordt manipuleerbaar, controleerbaar, beheersbaar
Mechanisering van wereldbeeld
Verwerping premoderne teleologie
Darwin: evolutietheorie – survival of the fittest, geen plan in natuur
Cruciale vraag: ‘hoe vraag’ —> niet waarom
Natuurlijke werkelijkheid functioneert op zichzelf
Geheel van wetenschappelijk analyseerbare processen
3: Moderne ervaring van het absurde
Aristoteles: er is een hoogste doel
Geen laatste doel? -> alles is zinloos
Contrast met moderne ervaring
Albert Camus:
Franse filosoof
Existentialist
Geen ultiem doel, leven is absurd
Boek: mythe van Sisyphus -> rots naar boven duwen maar telkens bij top naar benede
Absurditeit aanvaarden en eigen lotsbestemming creëren
4: Uitdaging van moderniteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller studentje2105. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.26. You're not tied to anything after your purchase.
