politicologie
Hoofdstuk 1
wat is politiek?
★ België: particratie, neocorporatistisch, federale pacificatiedemocratie
wat is politiek?
een fundamentele vraag
★ politicologie=integratiewetenschap(inzichten uit andere domeinen toegepast op pol)
★ geen eensgezindheid (politieke en wetenschappelijke discussie)
○ pol: overheidsoptreden: minimal of nannystate?
○ eco: domein- of aspectbenadering (plaats of aspect)
■ aanwezigheid politiek in hele samenleving
■ fomele werking instellingen
○ geen algemeen aanvaarde def
○ domein of aspectbenadering
○ zelfde met begrippenkader (macht, …)
essentiële onderdelen v politiek
1. bestuur ve samenleving
○ oorsprong: politeia -> polis = leven v burger in gemeeschap
○ polity: groep mensen die samen wonen en die instellingen hebben opgericht
om samen te leven, statsvorm, bestuursvorm
○ politics: machtsuitoefening, besluitvorming, vertegenwoordiging
○ policy: beleid
○ politikos (burger, publiek) vs idiotikos (onwetend, privé)
○ heeft betrekking op leven in een beheer ve samenleving (publieke)
○ dus geen besluitvorming ve studentenclub
2. ve bevolking op een territorium
○ niet-territotiorale verenigingen (vb: kerk en studentenclub) leden
○ territioriaal gebonden samenleving: idereen + iedereen moet alle regels v dat
territorium volgen
○ territorialisering politiek: (samenwerking tss) staten
○ evoluties: globalisering, decentralisering, Europese integratie, internationale
samenwerking, niet-statelijke actoren (Apple, Google, Elon Musk)
■ niet-statelijke actoren hebben vaak meer politieke invloed dan staten
3. nemen v collectief bindende (verplichte) beslissingen
○ hoe ordenen we het samenleven v veel mensen op een territorium
○ veel conflicten rond def (schaarste, verschillende visies, …)
○ hoe lossen we ze op
, ○ definitie: that system of interactions in any society through which binding or
authoritative allocations are made and implemented
○ toebedeling (meteriële en immeateriële) waarden
○ authorative allocation: beslissingen die gezaghebben zijn voor de hele
samenleving (dus niet enkel voor een sportfederatie)
○ politiek (betrekking op samenleving) >< parapolitiek (interne pol systemen v
groepen/irganisaties vb gezin of bedrijf)
enkele bijdragen uit de geschiedenis
★ Aristoteles
○ politiek = streven naar het goede leven
○ de mens is een zoon politikon en een sociaal dier (dialoog belangrijk)
○ politiek als hoogste activiteit, bereiken vh ‘goede leven’ (eudaimonia)
■ geen genot, wel volwaardig leven
○ eudaimonia (geluksleer) enkel in een pol gemeenschap
○ bevoorrechte klasse mannen
○ geluk voor iedereen -> slaven, vrouwen, kinderen niet
○ politiek = meetserswetenschap
★ Machiavelli
○ politiek = techniek om macht te verwerven en te behouden
○ Il Principe 1532
○ macht als doel, eigenbelang en dus niet om goede dingen te realiseren
★ Franse Revolutie
○ politiek = manier waarop het gedachtegoed v nieuwe stromingen
gerealiseerd moet w
○ plebs mag meediscussiëren binnen politiek
○ ‘ismen’ -> ideologieën ((tegenstellingen over) hoe de ideale samenleving
georganiseerd moet zijn)
○ populair: einde grote ideologische tegenstellingen = einde politiek
een poging tot synthese
★ Politiek = sociaal verschijnsel (kan enkel bestaan in de verhoudingen en interacties
tussen mensen)
★ Politiek betreft zaken die voor een groep of collectiviteit als geheel geregeld w. In
het bijzonder heeft politiek betrekking op vormen v samenwerking en conflict m.b.t.
collectieve beslissingen (beslissingen die in naam v en voor de hele gemeenschap
genomen moeten w om het samenleven via bindende regels te ordenen)
★ Daartoe hebben zich specifieke instellingen en procedures ontwikkeld, alsook een
politieke cultuur.
★ Essentieel voor deze gestolde vormen v besluitvorming en conflictbeheer is het
gebruik v macht en dus de ontwikkeling v machtsposities.
, ★ Politiek heeft een inzet, het gaat om de competitieve realisatie van doelen en de
bescherming van belangen in een omgeving van schaarste en onverenigbare doelen
en criteria.
★ Deze inzet en de manier waarop collectieve conflicten via politiek optreden geregeld
w zijn het product v materiële omstandigheden maar ook v verschillende en
uiteenlopende, geïntegreerde maatschappijanalyses, waarden en normen en
politieke strategie. De laatstgenoemde instrueren politiek gedrag en ondersteunen
de creatie v belangen, doelstellingen en oplossingen.
politiek en conflicten
★ politiek: vreedzaam management v conflicten
★ zonder conflicten, geen politiek
★ vele bronnen v conflict
★ politiek = vreedzame opplossing v conflicten
★ vele manieren om conflicten op te lossen
★ ultiem: geweld
★ Schmitt 1888-1985
○ fout in de oorlog (NSDAP) - controversieel
○ Der Begriff des Politischen 1928
○ zoekt specifieke, fundamentele, laatste onderscheid (letzte
Unterscheidungen) voor het politieke: vriend vs vijand (uiterste gaad v
intensiteit v verbinding (dissociatie) of scheiding (associatie) waartoe alle pol
handelingen herleid kunnen w)
○ elke tegenstelling die sterk genoeg is om mensen in te delen in vriend en
vijand, w een pol tegenstelling
○ politiek is antagonistisch (wij-zij, vrienden-vijanden), strijd
■ vijand vernietigen
★ Mouffe
○ radicale democratie
■ politiek = noodzakelijk conflictueus (basisvereiste voor dmeocratie)
■ conlifct is essentieel, anders populisme
■ geen antagonisme (strijden tot 1 overblijft)
○ agonistisch pluralisme
■ geen conflictloze samenleving mogelijk
■ geen vijanden
■ respect, erkenning tegenstander
■ consensus niet altijd mogelijk
★ onverenigbaarheid (realisatie ene doel is realisatie andere doel) vs symbiose (ze
onsteunen elkaar en vallen samen)
★ politiek = studie v conflictsituaties en -gedrag
○ motor vd politiek: conflicten
, ○ daarom in politicologie: studie v conflicten (situaties en gedarg)
○ waarom is er een conflict?
■ microverklaringen
● bron (schaarste, identiteit, ideologie, methode, …)
onuitputtelijk
○ schaarste: vb elektrische wagens of ov
○ identiteit: vb racist of wokeïst
○ valence issues: door vrijwel iedereen gewenste zaken
○ position issues: betreffen doelen die omstreden zijn
○ 5 grootste bronnen v conflict: macht, middelen,
identiteit, ideeën en waarden
● frustratie-agressie (blokkering doelbereiking)
■ macroverklaring
● relatieve deprivatie (het door het subject waargneomen
verschil tss datgene waar hij recht op meent te hebben
endatgene wat hij werkelijk krijgt (=relatief)
○ wanneer is er een conflict
■ bij onverenigbare doelen en belangen: doelbereiking A staat
doelbereiking B in de weg (meer dan zomaar verschil)
○ situatie - gedrag: gaat over inhoud en over wat mensen daarmee doen
■ inhoudelijk aspect:
■ handelingsaspect:
○ doel politicologie: hoe ontstaan conflicten?
■ sommige conflictsituaties leiden tot conflicten, andere niet
■ belang is de afhankelijkheidsrelatie
○ hoe meer interdependentie, hoe meer kans op conflict, hoe meer nood aan
politiek, hoe meer kans op oplossing (vb: package deals = globale oplossing
waarin allerlei eisen gebundeld w, ccc)
○ verticaal handelingsaspect en horizontaal inhoudelijk aspect
■ A: conflict
■ B: samenwerking
■ C: tgenstelling, geen tegenwerking (er w geen actie ondernomen)
■ D: belangensymbiose, geen samenwerking
■ inhoud v belang en wat men ermee doet
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nissavannuffel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.94. You're not tied to anything after your purchase.