In deze samenvatting staat alle informatie die gevraagd wordt op het examen Inleiding tot het recht in het Graduaat Maatschappelijk Werk (Thomas More Turnhout). Ik had hiermee 16/20 op het examen, dus het leek me wel een goed idee deze te delen.
DEFINITIE RECHT:
● RECHT is:
○ 1. het geheel van alle rechtsregels
○ 2. door de overheid uitgevaardigd
○ 3. voor iedereen toepasselijk:
■ Recht is voor iedereen toepasselijk binnen een wettelijk voorziene
termijn nadat de rechtsregel uitgevaardigd wordt door het parlement
(WM) en afgekondigd door de regering (UM).
○ 4. voor iedereen afdwingbaar:
■ Iedereen die de rechtsregels overtreedt, zal gesanctioneerd worden
door de overheid via de RM.
↪ Als algemeen principe geldt dat alle Belgen geacht worden de wet te kennen.
SOORTEN RECHTSREGELS: OBJECTIEF RECHT vs. SUBJECTIEF
RECHT:
●OBJECTIEF RECHT is: Het geheel van rechtsregels los van individuele personen.
Het zijn de algemene regels die in abstracte bewoordingen terug te vinden zijn in de
wetboeken.
● SUBJECTIEF RECHT is: Het recht waarop een 'rechtssubject' aanspraak kan
maken. Zodra een natuurlijk persoon een objectief recht krijgt, wordt het een
subjectief recht van die persoon. Dit wil zeggen/dit betekent dat het recht men eigen
bevoegdheden geeft om te handelen.
VOORBEELDEN VAN OBJECTIEF RECHT TEGENOVER SUBJECTIEF RECHT:
OBJECTIEF RECHT SUBJECTIEF RECHT
bv. Kiesrecht bv. “Ik heb het recht om te gaan kiezen.”
bv. Eigendomsrecht bv. “Ik heb het recht om mijn huis af te breken, te
renoveren, te verhuren, …
SOORTEN RECHTSREGELS: VERBOD, GEBOD, TOELATING:
● GEBOD is: Het gedrag is verplicht.
● VERBOD is: Het gedrag mag niet voorkomen.
● TOELATING is: Het gedrag is toegestaan.
WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN EEN STRAF EN EEN SANCTIE?:
● Een straf kan alleen negatief zijn en is er om slecht gedrag te bestraffen, een sanctie
kan zowel positief als negatief zijn en kan dus naast slecht gedrag bestraffen ook
goed gedrag belonen. Leedtoevoeging is een noodzakelijke voorwaarde om van een
straf te spreken.
WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN INDIRECT EN DIRECT?:
● INDIRECT: Het wordt niet rechtstreeks aan het volk gevraagd (bv.
Volksvertegenwoordigers)
● DIRECT: Het wordt wel rechtstreeks aan het volk gevraagd (bv. Referendum
(=volksraadpleging))
,RECHTSBRONNEN:
WAT ZIJN MOGELIJKE RECHTSBRONNEN?:
● Het Burgerlijk Wetboek
● Een codex
● Advocaten
● Het internet (overheidswebsites)
● Bibliotheken
● Actua
VANWAAR KOMT RECHT?
● 1. Eerst zijn er gedragingen waarvan de maatschappij vindt dat ze geformaliseerd
moeten worden in rechtsregels.
Het recht volgt dus wat in de maatschappij “leeft”. Recht is ook evolutief: Het
verandert mee met de veranderingen van waarden & normen in de maatschappij.
○ bv. Onvoldoende omschreven strafwetten rond seksuele vergrijpen.
● 2. Dit wordt vastgelegd in rechtsregels (=wetten, decreten, ordonnanties,
reglementen, KB, MB, besluiten en omzendbrieven).
↪ Wetsontwerp/wetsvoorstel (UM & WM) ⇒ Goedkeuring (WM) ⇒ KB (UM) ⇒ Wet
(WM)
,PRIMAIRE RECHTSBRONNEN vs. SECUNDAIRE RECHTSBRONNEN:
● PRIMAIRE RECHTSBRONNEN zijn: de geschreven rechtsregels.
● SECUNDAIRE RECHTSBRONNEN zijn: ongeschreven rechtsregels (die zijn
ontstaan door gewoonte, rechtspraak en rechtsgeleerden die boeken schrijven
omtrent rechtsleer).
, INTERNATIONAAL RECHT → EUROPEES RECHT: EVRM
1950
● Internationale verdragen met directe werking:
○ De hoogste primaire bron van rechtsregels.
○ Scheppen vanaf goedkeuring meteen rechten en plichten: Ze maken meteen
deel uit van ons rechtssysteem en kunnen meteen afgedwongen worden via
de RM.
○ vb. Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) van 1950:
Grond-/fundamentele rechten staan hierin.
INTERNATIONAAL RECHT → EUROPEES RECHT: EUROPESE
RICHTLIJN, VERORDENING - BESLUIT
● Europese wetten(/richtlijnen/verorderingen):
○ Behoeven niet dezelfde procedure als internationale verdragen met directe
werking: Ze zijn rechtstreeks van kracht in alle landen van de EU.
BELGIË: FEDERAAL & DEELSTATELIJK: GRONDWET 1831:
● Bestaat uit 2 grote delen:
○ 1. Staatsstructuur met federaal België en deelstatelijk Vlaanderen
○ 2. Mensenrechten: Fundamentele rechten en vrijheden van de mens.
BELGIË: FEDERAAL/DEELSTATELIJK: WET - KB, MB // DECREET
(ORDONNANTIE) - BESLUIT:
● WET: Wordt op Belgisch/Federaal niveau gestemd over bevoegdheden die
toebehoren aan de federale overheid.
○ Zeer algemene principes: Worden geconcretiseerd via KB en MB.
■ KB: Wordt door de koning ondertekend (als hoofd van de UM).
■ MB: Wordt uitgewerkt door de minister (=UM) en concretiseert vaak
nóg meer wat in een KB staat.
● DECREET: Alle deelstaten (gemeenschappen en gewesten) behalve Brussel maken
decreten binnen hun bevoegdheden.
○ Zeer algemene principes: Worden geconcretiseerd via KB en MB.
■ KB: Wordt door de koning ondertekend (als hoofd van de UM).
■ MB: Wordt uitgewerkt door de minister (=UM) en concretiseert vaak
nóg meer wat in een KB staat.
● ORDONNANTIE: Het BHG maakt geen wetten of decreten, maar ordonnanties.
↪ Zowel wet, decreet, KB en MB wordt gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad
en 10 dagen later geacht door elke burger gekend te zijn.
BELGIË: DEELSTATELIJK: PROVINCIAAL REGLEMENT -
BESLUITEN BINNEN HET EIGEN TERRITORIUM (PROVINCIE):
● 8 dagen na publicatie afdwingbaar
BELGIË: DEELSTATELIJK: GEMEENTELIJK REGLEMENT -
BESLUITEN BINNEN HET EIGEN TERRITORIUM (GEMEENTE):
● 5 dagen na publicatie afdwingbaar
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robbevera. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.12. You're not tied to anything after your purchase.
