Dit is een biologie samenvatting vwo4 over H1 gedrag en H3 wetenschappelijk onderzoek. Deze samenvatting is gebaseerd op het Nectar Biologie boek. Alle belangrijke informatie staat in de samenvatting.
Biologie H1 gedrag en H3 wetenschappelijk onderzoek
1.1 Dierenwelzijn
Gedrag = alles wat dieren en mensen doen.
Functies van gedrag:
Overleven als individu = ze zorgen bijvoorbeeld voor hun eigen voedsel. Ze
kunnen zelf overleven.
Voortbestaan van de soort = voortplanting
Gedrag ontstaat door prikkels. De prikkels vergroten de motivatie om het verdrag te
vertonen.
Inwendige prikkels = prikkels die van binnenuit komen. Bijvoorbeeld hormonen en
honger en dorst gevoel
Uitwendige prikkels = prikkels die van buitenaf komen. Bijvoorbeeld bewegingen,
geur en geluiden
Drempelwaarde = de hoogte van de motivatie die leidt tot het vertonen van een
bepaald gedrag.
Gedragselementen = handelingen binnen het gedrag die zijn te onderscheiden
snuffelen en wroeten bij varkens
Gedragssystemen = een groep met elkaar samenhangende gedragselementen die
een bepaald doel hebben voortplantingsgedrag, verzorgingsgedrag, sociale
gedrag, dreiggedrag of voedingsgedrag
Gedragsketen = vaste volgorde van gedragselementen eten afbijten en dan
kauwen
1.2 gedrag bestuderen
ethogram = een lijst met objectief(= geen mening gebruiken) en nauwkeurig
beschreven gedragselementen
protocol = hoe vaak bepaalde gedragselementen voorkomen
ethologie = de mensen in wetenschap die onderzoek doen naar diergedrag
sleutelprikkel = een essentiële prikkel, waarop telkens hetzelfde gedrag volgt
supernormale prikkel = de versterkte sleutelprikkel
inprenting = een vorm van leren in een gevoelige periode na een geboorte
associatief leren = een zintuigelijke prikkel (gezoem) aan een andere prikkel (pijn)
koppelen
, 1.3 communicatie
Elke diersoort communiceert op een eigen manier met soortgenoten. De taal bestaat
uit signalen = prikkels waarmee dieren het gedrag van hun soortgenoten willen
beïnvloeden.
Soms lijkt gedrag niet praktisch, maar heeft het wel een symbolische betekenis voor
soortgenoten.
Ritueel gedrag = dergelijk (soort gelijk) gedrag. Ze kunnen wel veranderen in
coronatijd begroeten
Bij dieren is dit ook belangrijk. Ze komen erachter of een ander dier vriend of vijand is
en of ze hoger of lager in de rangorde van de groep staan. Dit voorkomt onnodige
gevechten en verwondingen. Ritueel gedrag dat leidt tot paringsgedrag heet balts.
Tijdens de balts volgen gedragselementen elkaar is een vaste volgorde op. Zo
voorkomt de balts dat individuen van verschillende soorten met elkaar paren.
Baltsgedrag is de manier om aan te tonen dat je een geschikte partner boor het
andere geslacht bent.
In een groep is er een taakverdeling. Elk individu heeft een eigen functie bij het
voortbestaan van de kolonie. De kolonie functioneert optimaal. De rangorde geeft de
volgorde aan waarin dieren in een groep meer of minder dominant zijn. Dieren in de
hoogste rang krijgen vaak het beste voedsel en de meeste kansen voor
voortplanting.
Conflict gedrag = treedt op wanneer een dier of mens prikkels ontvangt die leiden tot
twee tegengestelde typen gedrag. Er zijn een aantal vormen:
1. ambivalent gedrag = Er wisselen gedragssystemen van twee typen gedrag
elkaar af steek van een bij in imker, imker aarzelt, hij kan stoppen en kijken
naar de steek of doorgaan waar hij mee bezig is.
2. Omgericht gedrag = Door innerlijk gedrag ontstaat agressief gedrag. De
agressie uit zich op iets of iemand die er niks mee te maken heeft de imker
schopt tegen een steentje
3. Overspronggedrag = gedrag past niet bij de situatie en de prikkel de imker
gaat na de prik een broodje eten
4. Dreiggedrag = een agressieve houding naar een ander zonder direct aan te
vallen. de imker zegt: ‘mijn beurt, Kom maar op.’
Ontstaat vaak op de grens van een territorium. Dreiggedrag kan overgaan in
vechten(= aanvalsgedrag). Maar vaak voorkomt een dier het gevecht door
dreiggedrag.
1.4 aangeboren of aangeleerd
gedragselement kunnen aangeboren of aangeleerd zijn.
Aangeboren = ze zijn al bij de geboorte aanwezig en je hoeft ze niet te leren. Ze zijn
niet altijd erfelijk bepaald. piepen, eten, poepen en schrikken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annejung. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.66. You're not tied to anything after your purchase.
