Summary
Samenvatting ziekteleer hele bachelor Diergeneeskunde
- Course
- Institution
Samenvatting met de belangrijkste punten per ziekte van ziekteleer van de hele bachelor Diergeneeskunde, erg handig voor het tentamen van lijn 5 / VKR!
[Show more]
6 reviews
By: donnavanstokkom • 1 year ago
By: charlottebakker3 • 3 year ago
Clear meanings of difficult concepts and finely structured, I just might miss some pictures.
By: diergeneeskundesuzan • 2 year ago
By: gabriellehenoa • 3 year ago
By: kyravanzeeland • 4 year ago
By: bibeliby • 5 year ago
Seller
FollowLauraderks97
Reviews received
Content preview
HUIDAangeboren aandoeningen
Collageendysplasie komt zelden voor. Fout in collageensynthese dunne, elastische snelscheurende huid.
Epitheliogenesis imperfecta neonatorum is het missen v/d hele epidermis, is porte d’entrée voor infecties.
Congenitale alopecia is aangeboren kaalheid, 3 vormen:
Kleurmutant alopecia: bij donkerharige rassen, afwijkende productie/opslag melanine. Haarschacht gaat
kapot door ophoping grote melaninekorrels kaalheid.
Pattern baldness: progressieve kaalheid zonder jeuk. 4 varianten; oren/achterhand+nek/achterpoten/alles.
Zwarthaar follikeldysplasie: verlies zwarte haren door verstoord melaninetransport, hoopt op en daardoor
gaan haarschachten kapot.
Keratinisatiestoornissen & hypertrofische huidaandoeningen
Hyperkeratose = verbreding stratum corneum door verhoogde aanmaak / verminderde schilfering.
Parakeratose = aanwezigheid kernen in stratum corneum, normaal niet aanwezig. Oorzaak hyperkeratose = vitA
deficiëntie, vergiftiging naftalenen rund, contact teer/afvalproducten varken. Callus = eelt (omschreven).
Kan ook komen door zinktekort (husky, malamute) huidbiopt forse parakeratose in epidermis en follikels.
Zinkgehalte is niet te bepalen in bloed of haren.
Dyskeratose = stoornis v/d keratinisatiecyclus. Schilfering en keratinocytproductie verstoord.
Pachydermie = verdikte huid door bindweefselhypertrofie (bloed- en lymfestuwing). (Tyloom = tussenklauwspleet)
Seborroe = chronische huidaandoening door gestoorde keratinisatie (turnover 4 dgn i.p.v. 22) & afwijkende
talgproductie hoorn hoopt op. Primair (endocrien/stofwisseling), secundair (andere huidziekte) of idiopathisch.
Katten kunnen alleen secundair hebben. Droge vorm = droge huid, schilfers. Vettige vorm = vet, vieze geur.
Shampoo om talgproductie te normaliseren en schilfers te verwijderen.
Immuungemedieerde huidaandoeningen
Auto-immuun
Pemphigus foliaceus: hond-kat-paard. Type II overgevoeligheid; circulerende antilichamen tegen
desmosomen blaren, daarna korst en kaalheid. Op romp en nagels/voetzolen, en algemeen ziekte.
Cytologie + histologie. Ontsteking onderdrukken (prednisolon).
Lupus: hond-kat-paard. Ontsteking door circulerende immuuncomplexen. Ulceratie, depigmentatie, etc.
Therapie met immunosuppressiva (cortico’s). Matig/slechte prognose bij hond/kat, infaust bij paard.
o SLE = systemisch, in organen
o DLE = discoïde, in huid
Allergisch
Voedselovergevoeligheid: type I, III of IV of voedselintolerantie. Gegeneraliseerde jeuk. Soms
braken+diarree. Bij kat korsten en ulcers op kop en hals. Eliminatiedieet proberen.
Atopische dermatitis: type I of directe overgevoeligheid op allergeen uit omgeving, inhalatie of via huid.
Jeuk, likken aan poten, wrijven met kop, huidlaesies. Allergietest, IgE bepalen in serum (hond). Allergeen
verwijderen of hyposensibilisatie (tolerant maken met injecties; toenemende dosis, steeds groter interval) of
medicatie (antihistaminica/cortico’s/cyclosporines).
Urticaria + angio-oedeem: uitingen van type I en type III huidreacties, vooral paard.
o Urticaria = goed omschreven, stevig, verheven. Putje in te drukken. Verdwijnt spontaan.
o Angio-oedeem = purpura haemorraghica (paard) = diffuus oedeem aan hoofd/benen, vaak bij droes.
Medicijnovergevoeligheid + TEN: zeldzaam, door medicatie. TEN = toxische epidermale necrolyse =
bijkomende sepsis en dehydratie. Therapie is stoppen met geven van medicatie.
Contactallergie: type IV reactie bij rechtstreeks contact op dunbeharde delen. Jeuk, roodheid, kan chronisch
worden (verdikt + hyperpigmentatie). Contact met oorzakelijk agens vermijden, anders cortico’s.
Overig immuungemedieerd
Juveniele cellulitis (hond): granulomateuze, pustuleuze ontsteking kophuid. Pups 3-16 wkn, niet alle pups in
nest. Gezwollen regionale lnn. Veel pijn en ziek (anorexie, koorts, pijnlijke gewrichten). Cortico’s en dagelijks
reinigen van huid. Goede prognose.
Eosinofiel granuloom complex (kat/paard): aandoeningen van bek+lippen. Biopten; veel eosinofielen te
zien. Primaire oorzaak opsporen. Kan spontaan herstellen maar gebeurt meestal niet.
Vitiligo: verlies huid/haarpigment, geen therapie.
, Zonnebrand: aanwezigheid fotodynamische stoffen in huid ontstekingsreactie bij zonlicht. Door planten of
medicatie. Op minder behaarde/ongepigmenteerde plekken. Eerst oedeem, dan loslating huid. Plekken
insmeren met vette zalf, AB tegen systemische infectie, NSAID voor pijnstilling en ontstekingsremming.
Alopecia
Endocrien = als bijverschijnsel van hormonale aandoeningen. Symmetrische kaalheid in lendengebied. Geen
jeuk, behalve bij fret. O.a. hypothyreoïdie, hyperadrenocorticisme, hyperoestrogenisme
Congenitaal = aangeboren
Psychogeen = door gedragsstoornis (kaalplukken/overmatig likken)
Idiopathisch = zonder aanwijsbare oorzaak
Secundair = door huidziekte of jeuk
Infectieus = door infectieziekte. Bijv. bij vogels door circovirus of polyomavirus.
Eczeem (oppervlakkige dermatitis)
Staart- en maneneczeem = zomerschuft bij paard, door Culicoides mug
Uiereczeem (rund/varken) = bij hoogproductieve dieren kort na partus. Zwelling druk op uier
verstoorde circulatie achterbeen dermatitis koe loopt moeilijk. Schoonmaken en drooghouden.
Urineus eczeem = aan achterbenen door incontinentie contactdermatitis. Incontinentie opheffen.
Huidtumoren
Plaveiselcelcarcinoom = maligne epitheliaal. Hond-kat-paard. Epitheelhyperplasie papilloom niet-
infiltrerend carcinoom invasief carcinoom. Meestal solitaire tumor bij oudere dieren. DNAB, röntgen/echo
voor metastasen. Chirurgie en radiotherapie, géén chemo.
Mestceltumor = maligne bij hond, benigne bij fret/kat. Metastasen naar milt, lever, beenmerg. Vaak solitair. In
cytologie zie je veel mestcellen, collageendegeneratie, veel eosinofielen.
Sarcoïd (paard) = tumor door papillomavirus. Multipel, op vochtige plaatsen (hoofd-benen-ventraal).
Mengvorm (fibro-epitheliaal).
o Verruceus = bloemkoolachtig.
o Fibroblasttype
o Gemengd type
o Occult type = vlakke grijze schilferige plek, lijkt op schimmel.
Diagnostiek met incisie/ponsbiopt, géén DNAB! Cryochirurgie of immuuntherapie (M. bovis verzwakte stam)
of chirurgie. Geen metastasen maar wel recidief mogelijk.
Melanoom (paard): bij schimmels! Goedaardige tumor van melanocyten, heel soms maligne. Vooral
perineum. DNAB nemen. Chirurgie of cryochirurgie, alleen als lokalisatie problemen geeft.
Huidaandoeningen door bacteriën
Pyodermie is bacteriële purulente huidinfectie bij GD. Normale huidflora = micrococcus, corynebacteriën, β-
hemolytische streptokokken, coagulasenegatieve streptokokken. Bij paard S. aureus. Pathogenen:
Hond/kat: S. pseudointermedius en S. aureus
Paard: S. aureus (mok), Dermatophilus congolensis
Rund: Actinobacillus
Schaap + geit: Corynebacterium pseudotuberculosis
Varken: S. hyicus, Erysipelothrix rhusiopathiae (vlekziekte)
Bij gezelschapsdieren
Oppervlakkige pyodermie is ontsteking tot in oppervlakkige dermis. Niet algemeen ziek, goede prognose.
Maculae, papels, pustels, collarettes. Goede prognose.
o Hot spot (pyotraumatische dermatitis): door likken/bijten aan 1 plek na lokale prikkel. Kaalheid,
roodheid, soms purulent. Schoonmaken, AB/cortico creme gebruiken, orale predinson tegen jeuk.
o Intertrigo: langs elkaar wrijvende huidplooien ophoping vocht. Stank, jeuk, pijn. Plooien weghalen.
o Impetigo: puistjes op buik, liezen en oksels van pups (8 wkn-1 jaar). Geen jeuk. AB-shampoo.
o Oppervlakkige folliculitis: ontstoken follikels. Omschreven kaalheid met erytheem, haren vallen in
bosjes uit. Kale plekken met schilferige rand. Oksels, buik, liezen. Vaak secundair of idiopathisch.
Diepe pyodermie is ontsteking in/rond haarfollikels, tot aan subcutis. Ernstiger, moeilijkere therapie. Soms
algmeen ziek, vergrote lnn, hemopurulent ontstekingsvocht, pijnlijke laseies, ulcera, necrose, etc.
o Acne: hond Staphylococcus, kat ook door o.a. Pasteurella. Op alle leeftijden, komt regelmatig voor.
Ontstekingen aan kin en lippen. Papulae en pustulae, hemopurulent vocht.
, o Calluspyodermie: plaatselijk eelt door langdurig mechanisch trauma (rond gewrichten) waarbij
bacteriële infectie komt. 4-6 weken antibiotica.
o Interdigitale pyodermie: ontstoken tussenteenhuid. Pijnlijk kreupel.
Dermatitis uitwendig oor: door mijtinfectie, poliepen, tumoren, cerumenproppen of corpora aliena. Je ziet
vaak stafylokokken, streptokokken, Pseudomonas of Proteus en soms gisten.
Bij paard en landbouwhuisdieren
Mok (paard): dermatitis in kootholte door vocht, vuil en stafylokokken. Pijnlijk kreupel. Erythemateus (rood,
pijnlijk), eczemateus (vochtuittreding korsten) of verruceus (hyperplasie huid plooien). Huisvesting
verbeteren, ontsmettende zalf, AB (max 7 dgn lokaal, daarna evt systemisch). Bij gevoelig paard recidivering.
Folliculitis + furunculosis (paard): ontstoken haarfollikels door S. aureus, uitbreiding naar dermis en
subcutis is furunculosis. In voorjaar. Vooral waar tuig ligt. Papels pustels regressie. Géén jeuk! Goede
hygiëne, met rust laten (geen zadel), lokaal wassen.
Dermatophilose (Z): door Dermatophilus congolensis. Komt binnen via schaafwondjes, vaker bij dieren die
buiten lopen “regenrot”. Lijkt op schimmel maar wordt pijnlijk. Geen jeuk. Korstjes laten roze plek achter.
Korsten verwijderen, wassen met shampoo. Bij schaap wel intense jeuk schuren wolschade.
Smeerwrang/smeerpokken (varken): door Staphylococcus hyicus, maken toxine wat exfoliatie veroorzaakt
(loslaten epidermis) en exsudaat. Komt binnen via wondjes of kruipgangen mijt. Zelflimiterende uitbraken.
o Smeerwrang = gegeneraliseerde vorm, biggen 1-4 wkn in hele toom. Korsten over hele big.
Dehyrdatie, zwakte, neurologische verschijnselen. Spontane genezing na enkele dgn. Wassen met
halamid/betadine en evt parenteraal AB.
o Smeerpokken = lokale infectie bij oudere biggen. Korsten op snuit, hals en voorpoten.
Orale necrobacillose (varken): big 1-3 wkn, door Fusobacterium necrophorum door wondjes. Laesies op
wang met necrose en korsten. Enkele dagen AB therapie. Meestal door rangordegevecht (om de melk).
Vlekziekte (varken) (Z): systeemziekte door Erysipelothrix rhusiopathiae (tonsillen van gezond varken).
Vierkante, rechthoekige vlekken op rug en flanken.
Borstblaar (kip): door steunen op borst of Mycoplasma gallisepticum vochtgevulde blaar op borst. Altijd
kipfilet afkeuren want kan bacteriële infectie bij gekomen zijn.
Bij abcessen moet je voor BO het kapsel insturen want uit pus zijn geen bacteriën te kweken!
Huidaandoeningen door virussen
Papillomatose: papillomen (wratten) zijn goedaardige epitheliale neoplasieën. Door gastheerspecifieke
papillomavirus. Op huid-ogen-bek bij hond, kop-nek-romp bij kat. Met kleuring virus aantonen in laesies. Na 1-
3 mnd spontaan herstel, daarna levenslange immuniteit. Bij paard neus-lippen-onderbenen-genitaliën, gaat na
3-4 mnd spontaan over, onderscheid sarcoïden d.m.v. histologisch biopt. Bij rund door bovine papillomavirus
(BVP), dier isoleren en materiaal schoonmaken, binnen 12 mnd verdwenen.
Pokken: poxviridae familie.
o Paardenpokken: zelden. Therapie niet nodig, verdwijnt na 2-4 wkn.
o Varkenspokken: suipoxvirus of koepokkenvirus. In zomer en herfst in NL (varkensluizen+vliegen).
Vooral biggen 2-5 wkn, koorts, anorexie. Virus maandenlang infectieus in korsten. Luizen bestrijden,
AB tegen secundaire infectie. Vaccinatie is nutteloos.
o Schapen- en geitenpokken (A): ernstige infectie, komt in NL niet voor.
o Koepokken bij kat (Z): door knaagdieren. Insluitlichaampjes (elektronenmicroscoop) of PCR.
o Vogelpokken/pokkendifterie: avipoxvirus, laesies huid/mondslijmvlies. Na 4 dgn viremie. Cutane
vorm (huid) of difterisch (slv voorste luchtwegen). Bij duif typische laesies (snavel/oogleden) of
atypische (bloedwratten op vleugel/lichaam). Meestal niet ziek, spontaan herstel. Grote eosinofiele
cytoplasmatische insluitlichaampjes = Bollinger bollen. Levend vaccin in huidwonden (huidperforatie
of veren uittrekken), als hervaccinatie niet tot pokvorming leidt werkt de vaccinatie.
o Myxomatose konijn: myxomavirus, systeemziekte, endemisch bij konijnen in Europa. Huidlaesies en
algemeen ziek zijn. Altijd fataal vaccinatie.
o Ecthyma geit/schaap (Z): parapoxvirus, bij jonge lammeren. Laesies rond bek.
Virusaandoeningen van uier:
o Papillomatose: wratten, horizontale verspreiding bij melken. Fibropapillomen door BVP. Geeft
problemen bij melken.
o Bovine herpes mammilitis: ulcera door bovine herpesvirus type 2. In herfst bij pas afgekalfde vaars.
Pijnlijke ulcera op tepels melken wordt onmogelijk mastitis. Jodiumhoudende tepeldip.
, o Pseudokoepokken (Z): paravacciniavirus geeft harde knobbels aan handen bij mens. Ringvormige
laesie op tepel bij koe. Meestal niet pijnlijk. Overdracht naar mens bij melken.
o Koepokken (Z): orthopoxvirus, knaagdier zijn reservoir. Besmetting bij melken. Blauwige pustels,
worden later ulcera met korsten, geneest vrij snel.
o Algemene virusinfecties: tepelhuid kan worden aangetast bij MKZ, BCK of mucosal disease.
Huidaandoeningen door schimmels (dermatofytose)
Door Microsporum of Trichophyton. Altijd zoönotisch! Besmetting door (in)direct contact met infectieus materiaal.
Sporen kunnen 18 mnd infectieus blijven. Veel dieren zijn drager. Typische vorm is ringwormlaesie: scherp
omschreven ronde verdikte plek. Schimmels tasten alleen haren in groeifase aan. Genezing vanuit centrum. Meest
betrouwbare diagnostiek is schimmelkweek. Bij GD kan je oraal fungistatica toedienen, omgeving reinigen. Paard/LH
wassen met antimycoticum.
Paard Rund Schaap/ Varken Hond Kat Knaagdier
geit
Trichophyton equinum +D - - - - - -
Trichophyton mentagrophytes + - - + + + ++ D
Trichophyton verrucosum + ++ D + + + -
Microsporum canis + + + + + ++ D +
Microsporum equinum +D - - - - - -
Microsporum gypseum + + - - + + -
Schimmel bij GD vooral op kop en oren. Kaalheid en schilfering. Schimmelkweek, trichogram (haren onderzoeken) of
Woodse lamp (alleen voor M. canis). Therapie totdat kweek 2× met tussentijd van 4wkn negatief is.
Paard: typische ringwormlaesie, op plaatsen waar tuig ligt. Geen jeuk! 3× wassen met interval 3-5dgn.
Rund: infectie in herfst/winter, spontaan genezing in voorjaar. Klassieke ringwormlaesie rond ogen, geen jeuk/pijn.
Huidaandoeningen door gisten
Malassezia pachydermatis is commensale gist rond perineum, tussenteenhuid en uitwendige gehoorgang. Infectie bij
verstoorde afweer. Heftige jeuk, roodheid, schilfers, korsten, stank. Cytologie (dikke wand, rond “budding”).
Oppervlakkig afkrabsel of plakbandmethode. Antimycotische wassing.
Huidaandoeningen door protozoa
Leishmaniose: transmissie via zandvliegen Phlebotomus, niet in NL. Hyperkeratose, ontsteking en alopecia rond
ogen en oorschelpen. Toenemende lusteloosheid. Buitenlandanamnese!
Huidaandoeningen door arthropoden (teken + mijten)
Teken: zuigen bloed, lytisch speeksel geeft huidlaesies wondjes/ontsteking.
o Ixodes ricinus: bekendste in NL. Borrelia vector (Lyme), Babesia en Anaplasma phagocytophilum.
o Rhipicephalus sanguineus: bruine hondenteek, meestal import.
o Haemaphysalis punctuta: herkauwer, paard, hond. Waddeneilanden en duinstreek.
o Argas reflexus: zachte teek bij duiven en kippen anemie (zuigt veel bloed) + onrust. Zitten
overdag verborgen, vallen ’s nachts aan.
o Dermacentor reticulatus: Babesia canis bij hond, Babesia caballi + Theileria equi bij paard.
Mijten: verschillende soorten.
o Kortpotige sarcoptidae (Z): Sarcoptes + Knemidocoptes + Noetoedres
o Langpotige psoroptidae: Psoroptes + Chorioptes + Otodectes
o Haarfollikelmijten: Demodex (commensaal)
o Vachtmijten: Cheyletiella
o Bloedzuigende mijten (Z): Dermanyssidae, kan buiten gastheer leven!
Schurft/scabiës GD (Z): door Sarcoptes mijten (hond: Sarcoptes scabiei canis, kat: Notoedres cati).
Gastheerspecifiek. Veel jeuk krabben. Over hele lichaam. Begint bij kat aan oorranden, is zeldzaam.
Zijn moeilijk te vinden, dus diep afkrabsel gebruiken! Bevestiging al bij 1 ei of mijt. Therapie =
selamectine/moxidectine, min 3× met interval van 2 wkn. Geen ontwikkeling van immuniteit.
Oorschurft: zeer besmettelijk (hond-kat-fret: Otodectis cynotis, herkauwer-konijn: Psoroptes cuniculi). Rode huid en
meer oorsmeer, oorsmeer geeft kans op secundaire infectie. Jeuk bij oren. Oren inspecteren met otoscoop, evt
microscopie cerumen. Oor spoelen, contactdieren+omgeving schoonmaken.
Oorschurft konijn: Psoroptes cuniculi, zeer besmettelijk, ontsteking. Veel jeuk en pijnlijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lauraderks97. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now