,Literatuur
• Blockmans, W., Hoppenbrouwers, P. (2016). Eeuwen des onderscheids. Een geschiedenis van
middeleeuws Europa. Een geschiedenis van middeleeuws Europa. Compleet herziene editie.
Amsterdam, Uitgeverij Bert Bakker.
• Het betreffende gedeelte uit de Kennisbasis docent geschiedenis bachelor
• Het betreffende gedeelte uit Van Riessen, M., Rovers,F. & Wildschut, A. (2011). Oriëntatie op
geschiedenis. Assen, uitgeverij Van Gorcum.
• Door docent uitgereikt studie- en bronnenmateriaal met betrekking tot de in de colleges
behandelde thema’s.
Dit document is opgebouwd in blokken van zes.
2
, Blok 1 - Late Middeleeuwen: waardering van de periode – nabloei
of opmaat voor de Renaissance?
Blockmans - Eeuwen des Onderscheids – blz. 10-15
De begrippen Middeleeuwen, Humanisme en Renaissance
In Middeleeuws Europa leefden de mensen doorgaans lokaal, het Christendom doortrok
leven en handelen, de huidige landen en grenzen bestonden niet, Europa was veel minder
ontwikkeld dn bv de Islamitische cultuur. In DE ME ontstonden: Talen, begin van
Nationalistisch denken eb vorming van staten, urbanisatie, politieke structuren gebaseerd op
medezeggenschap, economische ontwikkelingen en commerciële netwerken, verbreiding
van het Christendom, wetenschappelijke ontwikkelingen, dit werden de grondslagen voor het
latere Europa en voor de rest van de wereld.
De humanisten spraken over Medium Aevum en benadrukten het belang van de
klassieken. Het Latijn werd de taal van de wetenschap en het werd onderwezen op de
scholen. In de 17e eeuw komt er in de katholieke landen belangstelling voor de ME, de
protestanten benadrukken het belang van alles na de reformatie. Pas in de 19e eeuw
ontstaat er belangstelling voor de ME gotiek, nadat de Romaanse kerken en kloosters bij de
Franse Revolutie waren afgebroken.
De kunstmatige scheiding ME/Ren, is versterkt door het boek van Burckhardt: Die
Kultur der Renaissance in Italië. Het versterkte het idee van een kunstmatige scheiding.
Perioden en maatschappijtypen.
Periodisering heeft zin als er sprake is van een verandering die in vele lagen en op meerdere
gebieden van een cultuur ingrijpt, bv de industrialisatie, of de overgang van het Romeinse
Keizerrijk naar de vroege ME. (ME is overigens een begrip met een West-Europese
grondslag). Vraag: beteken de veranderingen vanaf de tiende eeuw een wezenlijke
verandering waardoor een nieuw maatschappijtype ontstond en zijn de veranderingen vanaf
de vijftiende eeuw daarvan een voortzetting is of dat opnieuw een verandering?
De ontwikkelingen in de ME vonden goeddeels plaats vanuit het zuiden en het westen:
1. Het verval van het RR, en daarmee van de gecentraliseerde staatsvorm met de erbij
behorende productie, distributie en besturing.
2. Migratie van stateloze samenlevingen
3. Vergroting van de landbouwproductie in het kader van locale heerschappijen
waardoor urbanisatie mogelijk werd.
4. Diepgaande commercialisering waardoor de vorming van dynastieke staten werd
ondersteund.
5. De ontwikkeling van een nieuwe spiritualiteit onder de massa van gelovigen.
6. Verschriftelijking van de communicatie.
De grote ontwikkeling, bv urbanisatiegraad, het verdwijnen van de slavernij, Het exporteren
van de Europese samenlevingsmodel naar de rest van de wereld ed., zetten niet in de
vijftiende/zestiende eeuw. Voor deze ontwikkelingen lijken de vierde eeuw en de tiende tot
de twaalfde eeuw veel belangrijker.
Regionale diversiteit.
Deze was groot en het besef van kerk en staat als overkoepelende instanties was niet zo in
het collectief bewustzijn ingeslepen als nu.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jordanoffermans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.