Summary
Samenvatting Belgisch Publiekrecht J. Vanpraet met artikelnummers
- Course
- Institution
Samenvatting Belgisch Publiekrecht J. Vanpraet Slides + notities + artikelnummers
[Show more]
Seller
Follow
ninamoerman
Content preview
DEEL IIPPT 2: Grondwettelijke teksten
2.1. GRONDWETTELIJKE TEKSTEN
Democratie
‒ Vorm van politieke legitimiteit voor een regime
‒ Burger neemt deel aan
o De uitoefening van het staatsgezag
Leidt tot wetten, besluiten…
o Het bepalen van basisregels voor de uitoefening van het staatsgezag
Leidt tot een grondwettelijke tekst
Grondwetsgedacht komt vooral op in 18e eeuw
‒ Verlichting: ‘contrat social’ (Rousseau)
o Overheid moet algemeen belang nastreven
o Voorafgaande afspraken met burger, die van nature vrij is
o Soevereiniteit gaat uit van het volk & niet vanuit de vorst
‒ Bron én beperking van gezag
Grondwet als juridisch instrument
‒ Formele betekenis = manier waarop de Gw. wordt goedgekeurd/gewijzigd
o Strengere wijzigingsvoorwaarden + specifieke procedure
o Kort, algemeen, soms vaag
Hoe meer je in detail gaat, hoe moeilijker het is om een politieke meerderheid te
vinden om die teksten te gaan wijzigen
Laat ruimte voor wijzigende opvattingen (maatschappelijke evolutie)
Bevordert stabiliteit en coherentie
Verschillende opvattingen over interpretatie zijn mogelijk
o Betekenis kan evolueren in de tijd, maar die betekenis mag ook niet te snel veranderen (=
rechtszekerheid)
‒ Materiële betekenis = inhoud van de Gw.
o Geheel van fundamentele rechtsregels m.b.t.
De organisatie en werking van de staatsmachten en hun verhouding met de burger
Hoe de grondwet werkt en wat de relaties zijn
Grenzen waarin beide tot ontwikkeling komen
o 3 functies:
Constituerend: grondslag voor het bestaan van de organen van de staat (bepaalt dat
er een parlement, regering & rechtscolleges zijn)
Attribuerend: bepaalt wat de bevoegdheden van die instellingen zijn, welke macht
ze kunnen uitvoeren
Regulerend: bepaalt hoe die bevoegdheden kunnen of moeten worden uitgeoefend
& wat de grenzen ervan zijn
13
,Grondwet als expressief instrument
‒ Kristallisatie van socio-politieke waarden
o In de tekst
“Eendracht maakt macht” (Nationale wapenspreuk van België)
“Die Würde des Menschen ist unantastbar”
o In een preambule = inleiding waarbij gefilosofeerd kan worden over de bedoeling, context,
geschiedenis, … (stukje tekst vóór de grondwet)
“We the people of the United States”
“United in our diversity”
1. DE BELGISCHE GRONDWET
De grondwetgevende bevoegdheden
Formele grondwet
‒ Afkondiging: 7 feb 1831
‒ Coördinatie: 17 feb 1994
o Geen inhoudelijke wijzigingen, maar artikelen (of onderdelen ervan) worden verplaatst &
vernummerd om tot een nieuw overzichtelijk geheel te komen
Als we vandaag verwijzen naar de Gw. is dit naar de gecoördineerde versie van ’94.
Totstandkoming
Voorlopig bewind laat ‘volksraad’ (Nationaal Congres) verkiezen → meerderheid koos voor een
monarchie (uit politieke overwegingen: waren bang dat de andere staten hen anders niet zouden
erkennen, behoorden pas 15j tot de Nederlanden) → uiteindelijk: constitutionele monarchie (= vorst is
ook onderworpen aan de Grondwet)
o Invloed verlichtingsfilosofie
o Franse & Nederlandse voorbeelden
Aanvankelijke inhoud
o Vernieuwend: sterk parlement, grondrechten
o Conformistisch: toch monarchie, conservatieve Senaat
Herhaaldelijk gewijzigd, stemrecht, staatshervormingen, …
1 versie in elke landstaal
Materiële grondwet
Formele Grondwet
Bijzondere meerderheidswetten (communautaire groepen): Onderworpen aan strengere
voorwaarden dan de goedkeuring van een gewone wet
o Organisatie deelstaten (bevoegdheden, instellingen, financiering)
o Federale pacificatie (conflictprocedures, taalregelingen)
Bijzondere meerderheidswet = een wet die slechts geldig is wanneer
‒ Een meerderheid van de leden van elke taalgroep in de Kamer aanwezig is
‒ Een meerderheid van de stemmen JA is
‒ Minstens een 2/3de meerderheid is
14
,Sommige gewone wetten , vb. Wet op het Parlementair onderzoek
Grondwettelijke gewoontes (ongeschreven bronnen)
o Voldoende precedenten, we gedragen ons zo omdat het zo hoort
o Norm ontstaat door ononderbroken & overeenstemmende reeks van rechtshandelingen die
door de gestelde machten zijn verricht in de overtuiging dat deze handelingen voor
rechtmatig & grondwettelijk moeten worden gehouden
Bv. Lopende zaken: bij ontslag van regering gaat ze in lopende zaken = mogen alleen
nog “op de winkel passen”, geen belangrijke nieuwe beslissingen, wel dossiers
afwerken & onbelangrijke beslissingen nemen in afwachting van een nieuwe
regering (minder macht uitvoeren) → staat niet in de grondwet
Algemene rechtsbeginselen met grondwettelijke waarde (het geldt sowieso = enorm belangrijk)
Ongeschreven & wordt in de praktijk ontdekt, evident dat het zo is
Rechtsregel die door de rechter direct of indirect wordt afgeleid uit principes die aan de gehele
rechtsorde ten grondslag liggen & die om die reden als fundamenteel worden beschouwd
o Vb. Rechtszekerheidsbeginsel = geen wetten met terugwerkende (retroactieve) kracht, we
kunnen alleen wetten maken voor de toekomst (is geen geschreven wet of een gewoonte,
maar een beginsel)
Formele en materiële grondwet vallen niet noodzakelijk samen
De grondwetgevende procedure
‒ Starre grondwet = er worden hogere eisen gesteld aan de wijziging van een Gw. dan van een gewone
wet
‒ Soepelere grondwet = Gw. die gemakkelijk(er) gewijzigd kan worden
Herziening formele Grondwet
complexe procedure: Art. 195 Gw.
2 beginselen
1. Gekwalificeerde meerderheid
2. Inspraak burgers door federale verkiezingen
15
, 3 fases bij de herziening Grondwet:
‒ Preconstituante (voorafgaand aan het grondwet geven)
Herzieningsverklaringen* Kamer, Senaat en Koning
o Kamer en Senaat: gewone meerderheid
Meerderheid leden aanwezig + meerderheid uitgebrachte stemmen “ja”
o Bepalen welke artikelen van de Gw. voor herziening vatbaar verklaard worden
3 verklaringen, van alle takken WM – Kamer, Senaat & Koning (Regering)
o Enkel doorsnede van drie herzieningsverklaringen telt: meestal is er coördinatie waardoor ze
hetzelfde zijn
Vorige keer waren er 3 verschillende verklaringen regering was gevallen
o Art. 77, eerste lid, 1° Gw. juncto Art. 195, eerste lid Gw.
*Herzieningsverklaringen: lijst van bepalingen die daarvoor in aanmerking komen, dit zijn geen wetten MAAR
regels die gelden in de Kamers voor de totstandkoming van een wet (bv. meerderheidsvereisten)
‒ Parlementaire verkiezingen: Kamer en Senaat worden opnieuw verkozen vormt een nieuwe
regering
o Verklaringen worden bekend gemaakt in Belgisch Staatsblad
o Kamers worden van rechtswege (= automatisch) ontbonden → wetgever heeft voorzien dat
er eerst verkiezingen moesten komen (binnen 40 dagen), als burger kon je op die manier
inspraak hebben in de grondwetsherziening
o Art. 195, tweede en derde lid Gw. + Art. 46 Gw.
‒ Constituante: hebben de macht om de Gw. te wijzigen op de punten die in de herzieningsverklaring
gekozen waren
Goedkeuring herziening Kamer, Senaat en Koning
o Art. 195, vierde lid Gw.
o Kamer en Senaat + Koning hebben grondwetgevende bevoegdheid
Kamer en Senaat goedgekeurd bij een bijzondere meerderheid
̶ 2/3 van de leden moet aanwezig zijn
̶ 2/3 van de uitgebrachte stemmen moet een ja-stem zijn
̶ Onthoudingen zijn geen uitgebrachte stemmen
̶ Art. 195, vijfde lid Gw.
Koning bekrachtigt (3e tak grondwetgevende macht), kondigt af als hoofd UM en
beveelt bekendmaking in BS
Treed onmiddellijk in werking na bekendmaking gewone wetten
o Gebonden door visie preconstituante? Meeste vinden van niet, volgens eigen visie het artikel
aanpassen
Wanneer wel? Invoeging van nieuwe artikels
‒ LET OP:
o Impliciete wijzigingen
16
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninamoerman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now