Anatomie en fysiologie, met MyLab NL toegangscode 6e editie
Dit is een uitgebreide samenvatting van de algemene en speciale zintuigen, deze is een samenvoegsel van PPT, eigen notities en cursus. Aan de hand van mijn samenvattingen slaagde ik voor al mijn examens van het 1ste semester. Veel succes!
1. Sensorische cellen
Sensorische transductie
• Omstandigheden binnen of buiten lichaam omzetten in elektrisch signaal.
• Via sensorische cellen (zintuigcellen):
o Neuronen via hun dendrieten (vrije zenuwuiteinden)
o Gespecialiseerde cellen
• Soms beschermd door accessoire structuren en bindweefsel.
• Types sensorische transductie:
o Nocitransductie: pijn
o Thermotransductie: temperatuur
o Mechanotransductie: tast, druk, houding, evenwicht, gehoor
o Chemotransductie: pH, pO2, pCO2, reuk, smaak
o Fototransductie: zicht
Receptoren
• Exteroceptoren
o Prikkel afkomstig van externe milieu
o Pijn, temperatuur, tast, druk, reuk, smaak, zicht, gehoor
• Interoceptoren
o Prikkel afkomstig van interne milieu
o Pijn, temperatuur, baroreceptoren (bloeddruk), chemoreceptoren (pH, pO2, pCO2,
glucosegehalte)
• Proprioceptoren
o Prikkels afkomstig van vestibulum, halfcirkelvormige kanalen, peeslichaampjes,
spierspoeltjes
o Geven info over positie lichaam in ruimte
Receptorveld
• Het gebied dat informatie levert aan één sensorische cel.
• Hoe groter het gebied, hoe kleiner het onderscheidend/discriminerend vermogen.
• Tweepuntsdiscriminatie
o Minimale afstand tussen twee prikkels om afzonderlijk te worden waargenomen
,Vingers kunnen voorwerpen registreren op een halve mm verschil, de buik bv kan dit niet.
Als je in je vinger prikt met een naald en je doet dit opnieuw 5mm verder zal je dit merken,
in je buik niet.
Intensiteit
• Hoe intenser de prikkel, hoe hoger de frequentie van de actiepotentialen door axon.
Adaptatie
• Afname gevoeligheid van sensorische cel in aanwezigheid van constante prikkel.
2. Algemene zintuigen
Begrip ‘algemene zintuigen’
• Sensorische cellen van algemene zintuigen zijn vrij eenvoudig van structuur
• Ze liggen verspreid over het hele lichaam (en dus niet in gespecialiseerde organen)
Pijn/Nociceptoren
Pijnzintuigen of nociceptoren zijn vrije zenuwuiteinden.
Pijnzintuigen kunnen gevoelig zijn voor:
- mechanische prikkels
- thermische prikkels
- chemische prikkels
Zodra pijnreceptoren in een bepaald gebied worden gestimuleerd, geleiden twee typen
axonen de pijnlijke gewaarwordingen:
▪ Gemyeliniseerde Aδ-vezels:
-> geleiden gewaarwordingen van snelle/stekende pijn, die goed gelokaliseerd is
(epikritische pijn)
▪ Ongemyeliniseerde C-vezels:
-> geleiden gewaarwordingen van trage, doffe, brandende pijn, die niet goed gelokaliseerd
is (dyskritische/protopathische pijn)
2
, Lichaamsoppervlakte Dieper gelegen structuren
(viscera/ingewanden)
Veel vrije zenuwuiteinden in Weinig vrije zenuwuiteinden in sereuze
epidermis, cornea, periost, gewrichtskapsels, membranen: pleura, pericardium, peritoneum
dura mater, bloedvatwanden, … Nog minder vrije zenuwuiteinden in organen
zelf
Vooral Aδ-vezels Vooral C-vezels
• We maken een onderscheid tussen:
▪ Nociceptie
-> autonome respons op schadelijke prikkel thv sensorische cellen
-> zweten, bloeddrukdaling, nausea (misselijkheid), …
▪ Pijn
-> bewuste, onaangename ervaring als gevolg van echte of potentiële weefselschade
• Via tractus spinothalamicus naar primair sensorische cortex.
• Gerefereerde pijn is pijngewaarwording in deel van lichaam dat niet wordt geprikkeld
o Prikkels komen van ingewanden maar lijken onterecht afkomstig van
lichaamsoppervlak
o Axonen van de ingewanden en het gerefereerde lichaamsoppervlak delen dezelfde
spinale zenuw
Temperatuur (thermoceptie)
• Warmtereceptoren, of thermoreceptoren, zijn vrije zenuwuiteinden die zich in de huid,
in skeletspieren, in de lever en in de hypothalamus bevinden. Er bestaan zowel warmte-
als koudereceptoren.
• Via tractus spinothalamicus naar primair sensorische cortex.
• Zeer adaptief: past zich goed aan aan bepaalde omstandigheden
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller astridvd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.
