Summary
Samenvatting Etnografie & beoordelingsleer van de huisdieren (gehaald in 1x)
- Course
- Institution
Een samenvatting van alles besproken in de lessen, powerpoints en alle bijkomende documenten. Genoeg om in 1x te halen.
[Show more]
Seller
Follow
joellemarcks
Content preview
ETNOGRAFIE &BEOORDELING
DGK Bachelor 1
Joëlle Marcks
2022/2023 | Universiteit Antwerpen
, H1 Domesticatie en selectie van huisdieren
Hond is eerste gedomesticeerde huisdier, daarna de geit, schaap, varken en rund. Paard en de kat
kwamen als laatste.
→ Eerste gedomesticeerde dieren = herbivoren (geen voedselcompetitie met mens), behalve hond
is carnivoor, maar at knaagdieren in voedselopgslagplaatsen
-1.3 gevolgen van domesticatie en selectie-
Morfologische kenmerken (uitwendig)
→ Natuurlijke selectie induceert eenvormigheid in gestalte, gewicht, lichaamsverhoudingen,
beharing, haarkleur
→ Domesticatie en selectie induceren uitwendige verscheidenheid
→ Dieren onder toezicht = wegvallen van natuurlijke vijanden
→ Veranderende lichaamsbouw (wegvallen verdedigingsstructuren)
→ Selectie kan abnormaliteiten introduceren; soms levensbedreigend
→ Domesticatie brengt ook de nood aan bescherming mee
→ Het verdwijnen van monotone schutkleuren: diversificatie, bont haarkleed, gespecialiseerde
raskenmerken
Functionele eigenschappen = fysiologisch
→ Gedragsveranderingen
→ Afhankelijkheid voor voedsel, huisvesting, bescherming, gezondheid…
→ Aanpassingen in overlevingsinstinct, paringsgedrag, broedgedrag
→ Bevordering van het geheugen, de wil en het ‘verstand’
→ Verworven veranderingen worden ook overgedragen aan nakomelingen
→ ‘Temmen/africhten’ is NIET hetzelfde als ‘domesticatie’
→ Zeer belangrijke speciesverschillen in ‘aanleercapaciteit’
→ Aanleren of africhten berust op:
o Herhaling, ritme, continuïteit, progressiviteit
→ Efficiënte africhting is gebaseerd op onmiddellijke en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid
Door domesticatie zijn er veranderingen in hersenomvang en organisatie bij huisdieren:
→ Minder alert voor predatoren
→ Toename geheugen
→ Instinctmatige reflexen verloren
-1.4 systematiek-
Belangrijkste klassen: vogels (Aves) en zoogdieren (Mammalia)
Vogels:
→ 26-tal orden, 3 belangrijke:
o Columbiformes = duifachtigen (columba)
o Galliformes = hoenderachtigen
▪ Gallus gallus = kip
▪ Meleagris gallopavo = kalkoen
Zoogdieren:
→ Eutheria 14-tal orden, 4 belangrijke:
o Lagomorpha = haasachtigen: achter de 2 knaagtanden in de bovenkaak bevinden zich
nog 2 stifttanden; vandaar ook de naam ‘Duplicidentata’
▪ Familie Leporidae: haas (lepus europeus) en konijn (oryctolagus cuniculus)
▪ Andere orde van knaagdieren (= Rodentia) hebben geen stifttanden en worden
daarom ook de ‘Simplicidentata’ genoemd.
o Carnivocra = roofdieren
o Perissodactyla = onevenhoevigen: binnen de familie van de Equidae of paardachtigen
onderscheid men paard en ezel
, H2 Paard
-2.1 domesticatie van het paard-
Domesticatie:
→ Equus ferus wordt opgejaagd als vleesdier
→ Levende vleesvoorraad
→ Rund vervangen door snellere paard (behalve in de landbouw)
→ Eerst domesticatiepaard: Zuid-Oekraïne, ong 3500 vot
→ Van daaruit Zuid-Oost Europa: Tarpan-type, intermediair tussen groot ‘lymfatisch’ woudpaard en
Mongools wilde steppenpaard (Midden-Azië)
→ Oorspronkelijke paarden waren klein, pony-type
→ Door selectie en gerichte paringen grotere paarden
→ Na uitvinding wiel: karrentransport
→ Rond 2000 vot: eerst bereden paarden Mesopotamië
→ Vanaf 1500vot: bereden paarden in Mongolië
→ Paard als oorlogstuig
→ Vanaf 2000 vot: opsplitsing:
o Centraal en Klein Azië: kleine pony-achtige paarden, voorgangers van Oosterse paarden
o Zuid-Oost Europa: hoogbenige lymfatische bospaarden, smal van bouw, veel behang,
voorlopers van zware cavalerie- en wagenpaarden.
→ Vanaf 500 vot: Chinezen vinden zadel en stijgbeugel uit
→ Na ontdekking van buskruit: opnieuw kleinere en vinnigere paarden
→ Toppunt paardenpopulatie wereldwijd: eind 18e eeuw tot aan WO1
→ Trekpaarden waren zeer belangrijk wegens intensivering van de landbouw
→ Enorme paarden nodig voor cavelerie en lichte trekpaarden voor de artillerie
→ Europese staten richten ‘stoetsstoeterijen’ op
o Concentratie van goede hengsten van verschillende rassen
o Ter verbetering van het paardenbestand
o Combinatie met geselecteerde merriepopulaties
o ‘staatsgestuurde’ kweek van oorlogspaarden
→ Na WO1 en in versneld tempo na WO2:
o Mechanisatie van landbouw
o Mechanisatie van het goederen-vervoer
o Drastische terugloop van trekpaardenbestand
o Opkomst van rij- en sportpaarden
o Doorbraak van pony-rassen; paardrijden als vrijetijdsbesteding voor kinderen
→ Ongeveer de helft van alle paarden in Noord, Centraal en Zuid-Amerika
→ Keer artikel van Bols doorlezen voor examen op BB
-2.2 Het signalement-
= ondubbelzinnige beschrijving volgens internationaal erkende principes
Aangepaste, nauwkeurige beschrijving ter identificatie:
→ Uitwendige beschrijving/signalement
→ Bloedgroep bepalingen, DNA-merkers
→ Micro-chips
→ Retina-analyse
, Hippometrie: zeer gedetailleerde beschrijvingen
~Claude Bourgelat (1770)
Onderdelen signalement: G R H O K A D
➢ Geslacht en naam
➢ Ras en bloedtype (halfbloed etc.)
➢ Hoogte
➢ Ouderdom, geboortedatum
➢ Kleur
➢ Aftekeningen en bijzondere kentekens (gestandaardiseerde terminologie)
➢ Datum, naam en handtekening van de beëdigd schetser
Het signalement wordt opgemaakt zoals het in werkelijkheid met het paard overeenkomt
(vanuit het paard gezien)
Geslacht en naam
➢ Naam en stamboeknummer
➢ Geslacht, voluit in woorden neergeschreven:
o Hengst
o Ruin (gecastreerde hengst)
o Merrie
Ras of bloed/gebruikstype
➢ Soort
o Paard
o Ezel
o Muildier (uit ezelhengst en merrie)
o Muilezel (paardenhengst en ezelin)
➢ Ras: enkel zeker gekend als het dier over een stamboom beschikt= herkend en
opgenomen in een stamboek
➢ Bloed/gebruikstype:
o Volbloed: vluchter, renpaard
o Halfbloed of warmbloed
o Koudbloed: landbouwtuigpaard + pony
Hoogte – schofthoogte – stokmaat
➢ Gemeten in de ‘schoftstreek’ (overgang hals-rug, bovenlijn thv de schouders)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joellemarcks. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81113 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now