Consumentenrecht: aantekeningen hoorcolleges
Academisch jaar 2017-2018
Blokperiode 3.5
Hoorcollege 1: Inleiding in het consumentenrecht
Inleiding consumentenrecht
Consumentenrecht is het geheel van regels dat betrekking heeft op transacties tussen professionele partij en
consument en is gericht op bescherming van de consument als zwakkere partij.
Nederlands en Europees consumentenrecht:
Nederlands consumentenrecht is grotendeels gebaseerd op Europese richtlijnen: voor de interpretatie van het
Nederlands consumentenrecht moet rekening gehouden worden met de tekst en interpretatie van de richtlijn die
aan de basis ligt. Richtlijnen hebben echter géén horizontale directe werking.
Wat gebeurt er indien een richtlijn niet tijdig of juist wordt geïmplementeerd? Francovich-arrest. Er dient dan tóch
richtlijnconforme interpretatie van het nationale recht plaats te vinden. Met andere woorden: het Europese recht is
dan tóch gewoon van toepassing. De benadeelde kan de lidstaat aansprakelijk stellen indien er is voldaan aan de
volgende vier cumulatieve voorwaarden:
1) Het door de richtlijn beoogde doel erin bestond rechten toe te kennen aan particulieren;
2) Niet-tijdige of onjuiste omzetting;
3) Schadevergoeding;
4) Causaal verband.
Minimum- en maximumharmonisatie:
Consumentenrichtlijnen van de eerste generatie: minimumharmonisatie naar maximumharmonisatie.
Tegenwoordig wordt er dus maximumharmonisatie nagestreefd. Hier zat voornamelijk de Europese Commissie
voornamelijk achter, maar waarom?
Wegwerken van fragmentatie. Bij minimumharmonisatie mochten lidstaten meer bescherming bieden dan
de richtlijn voorschreef;
Verhogen van consumentenvertrouwen. De wetgeving in lidstaten was dus overal anders. Dit bracht
onzekerheid mee voor consumenten;
Verlaging transactiekosten voor handelaars, die buiten zijn eigen lidstaat wilde verkopen. Kosten voor
juridisch advies waren noodzakelijk, omdat in die andere lidstaat andere wetgeving gold.
Is de maximumharmonisatie nu een succes gebleken?
Oneerlijke handelspraktijk/consumentenkrediet: ja.
Consumentenrechten: veel weerstand uit verschillende hoeken. Er bleek toch behoorlijk wat kritiek uit
diverse hoeken te komen op de maximumharmonisatie.
Wat is het probleem met maximumharmonisatie?
Voor lidstaten met een hoog niveau van consumentenbescherming kan dit een achteruitgang betekenen;
Hoge bescherming heeft een prijs (vooral voor lidstaten die weinig consumentenbescherming bieden): wil
de consument in iedere lidstaat die prijs betalen?;
Verschillende nationale preferenties;
Nadelen voor grote percentage interne transacties weegt niet op tegen vermeend voordeel voor klein
percentage grensoverschrijdende transacties. Is dat wel zo? Consument wil liever naar een fysieke
winkel, meer vertrouwen in eigen lidstaat;
Geen garantie op toename van grensoverschrijdende consumententransacties;
Waarom meer problemen bij de Richtlijn Consumentenrechten?
Grote impact op nationaal contractenrecht;
Op sommige punten relatief laag niveau van consumentenrechten.
1
,Resultaat: gerichte maximumharmonisatie voor richtlijn consumentenrechten. Voorheen was er een relatief laag
niveau van consumentenbescherming op sommige gebieden. Soms was er dezelfde bescherming als de
bescherming die bestond tijdens de minimumharmonisatie. Er wordt nu wél vastgehouden aan idee van
maximumharmonisatie, maar er wordt gekozen voor gerichte maximumharmonisatie. Nastreven op die gebieden
waar dat mogelijk en wenselijk is.
Consument:
Wie is consument? Artikel 6:193a BW en artikel 7:50a(a) BW. Diverse variaties, maar steeds: natuurlijk persoon
die niet handelt in de uitoefening van een beroep- of bedrijfsactiviteit.
Gemengde overeenkomsten:
Een persoon sluit een overeenkomst: deels als natuurlijk persoon, deels niet. Kan de persoon die de
overeenkomst sloot voor gemengd gebruik een beroep kon doen op de bijzondere regels voor
consumentenregels? Casus: een Oostenrijkse boer die in Duitsland goedkope dakpannen had gekocht voor zijn
boerderij: deels voor dieren deels om erin te wonen. Er was een defect aan de dakpannen en hij wilde een
vordering instellen tegen verkoper. Als consument beschouwd? Dan kon hij zijn vordering instellen in Oostenrijk.
Geen consument? Dan moest hij de vordering instellen in Duitsland. Hij wilde zijn vordering natuurlijk laten
behandelen door de Oostenrijkse rechtbank. De Oostenrijkse rechtbank wist echter niet of de boer aangemerkt
moest worden als consument of niet en of hij onder de consumentenregels viel. Er werd een prejudiciële vraag
aan het Hof gesteld. Hof antwoordde:
Een persoon die een overeenkomst heeft gesloten inzake een goed dat ten dele wel en ten dele niet voor
beroepsmatig gebruik is bestemd, kan zich niet op de bijzondere bevoegdheidsregels van de artikelen
13 tot en met 15 Executieverdrag beroepen, tenzij het beroepsmatige gebruik dermate marginaal is
dat het in de globale context van de betrokken verrichting onbetekenend is; dat het niet-
beroepsmatige aspect zwaarder weegt, is daarbij irrelevant.
Considerans 17 Richtlijn consumentenrechten: bij gemengde overeenkomsten, waar een overeenkomst wordt
gesloten voor doeleinden die deels binnen en deels buiten de handelsactiviteit van de persoon liggen en het
handelsoogmerk zo beperkt is dat het binnen de globale context van de overeenkomst niet overheerst,
dient die persoon echter ook als consument te worden aangemerkt.
Consumentenkoop
Consumentenkoop:
Betreffende bepaalde aspecten van de verkoop van en de garanties voor consumptiegoederen. In de Richtlijn
1999/44 worden er regels uiteengezet voor remedies wegen niet-conformiteit en commerciële garantie. De
richtlijn beoogt minimumharmonisatie. In Nederland is deze richtlijn in mei 2003 geïmplementeerd
(implementatiedatum: 1 januari 2002). Het toepassingsgebied wordt bepaald door de definitie ervan. In Nederland
is de definitie neergelegd in artikel 7:5(1) BW. Consumentenkoop is koop met betrekking tot een roerende zaak,
gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit
en een koper, natuurlijk persoon, die voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit.
Nederland kent echter een aanvullende bijzondere regeling. Namelijk in het geval van een driehoeksverhouding
tussen een volmachtgever, de gevolmachtigde en de consument. Wist de consument dat de oorspronkelijke
eigenaar een particulier was, dan is het een gewone/particuliere overeenkomst. Als de consument niet wist dat de
professionele partij slechts een tussenpersoon was, dan is er tóch sprake van een particuliere overeenkomst.
Komt vaak voor bij verkoop van tweedehands auto’s. Een bekend voorbeeld is het Sabrina Wathelet-arrest: zij
wist niet dat zij handelde met slechts een garagist die optrad namens de particulier die tevens eigenaar was van
de auto. De auto toonde gebreken, dus richtte zij zich tot de professionele verkoper. De garagist gaf echter niet
de remedie die zij wenste, dus zij stelde een rechtsvordering in jegens die garagist. In het kader van de
procedure zegt de garagist: ik ben enkel vertegenwoordiger van een particulier persoon, dus je moet niet mij op
grond van consumentenregels aanspreken, maar de particuliere eigenaar. De Belgische rechter stelde toen een
prejudiciële vraag aan het Hof. Wat zegt het Hof? Als de professionele vertegenwoordiger niet voldoende
duidelijk maakt dat hij optreed namens een particuliere vertegenwoordigde, dan geldt hij zelf als verkoper. In
casu: transactie moet gelden als een consumentenkoop (beide transacties). Is dat een probleem? Nee, het
Nederlandse recht gaat alleen maar verder, biedt bijkomende mogelijkheid. De consumenten kan nu dus kiezen
wie hij aanspreekt: de tussenpersoon of de particuliere eigenaar.
Uitgesloten van toepassingsgebied: artikel 7:5(3) BW. Artikel 7:5(5) BW: met uitzondering van artikel 7:9, 7:11 en
7:19a van overeenkomstige toepassing op:
Levering van elektriciteit, warmte en koude en gas, voor zover deze niet voor verkoop gereed zijn
gemaakt in een beperkt volume of in een bepaalde hoeveelheid;
2
, Levering van stadsverwarming;
Levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd, maar wel is geïndividualiseerd
en waarover feitelijke macht kan worden uitgeoefend.
Een consument kan een zaak kopen die nog moet worden geproduceerd. Valt een dergelijke overeenkomst dan
onder de definitie aannemingsovereenkomst? Artikel 7:750 BW:
Overeenkomst wordt mede als consumentenkoop aangemerkt indien de overeenkomst wordt gesloten
door een aannemer die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, en een opdrachtgever,
natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf;
De bepalingen van titel 1 (koop) en die van afdeling 1 van titel 12 (aanneming) zijn naast elkaar van
toepassing. In geval van strijd primeren de bepalingen inzake koop (art. 7:5(4) BW);
Voor de toepassing van de artikelen 7:9, 7:11 en 7:19a BW wordt een overeenkomst die zowel de
levering van goederen als het verrichten van diensten betreft exclusief als consumentenkoop
aangemerkt.
Leveringstermijn:
Artikel 7:9 BW: wanneer moet er geleverd worden? In principe moet er direct, in ieder geval binnen 30 dagen na
contractsluiting, worden geleverd. Contractueel afwijken van deze leveringstermijn is mogelijk. Wat gebeurd er
indien er niet wordt nagekomen? In beginsel: in verzuim wanneer hij door de koper in gebreke wordt gesteld bij
een aanmaning waarbij hem een redelijke termijn voor de aflevering wordt gesteld, en nakoming binnen deze
termijn uitblijft. Hier dient de koper de verkoper dus in gebreke te stellen. Er zijn echter ook uitzonderingen hierop.
Indien de verkoper weigert te leveren, of levering binnen een bepaalde termijn is essentieel, dan is de verkoper
onmiddellijk in verzuim en hoeft de koper hem niet eerst in gebreke te stellen . Indien de consumentenkoop tot
stand is gekomen via een andere persoon, handelend in het kader van zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of
beroepsactiviteit, die daarbij optreedt namens of voor rekening van de verkoper, kan de consument zijn rechten
wegens niet tijdige levering ook laten gelden tegen die andere persoon.
Risico-overgang:
Algemeen: bij aflevering, artikel 7:10 BW. Wanneer de zaak bij de koper wordt bezorgd (artikel 7:11 BW):
Risico over op de koper zodra de consument of een door hem aangewezen derde die niet de vervoerder
is de zaak heeft ontvangen;
Reeds bij ontvangst door de vervoerder indien de consument de vervoerder heeft ingeschakeld en deze
keuze niet door de HA was geboden.
Overeenstemming met de overeenkomst:
Voornaamste regel: de afgeleverde zaak moet aan de overeenkomst beantwoorden. Een zaak beantwoordt niet
aan de overeenkomst indien zij, mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper over de
zaak heeft gedaan, niet de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten.
De koper mag verwachten dat de zaak de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn
en waarvan hij de aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen, alsmede de eigenschappen die nodig zijn voor een
bijzonder gebruik dat bij de overeenkomst is voorzien. Zie hiervoor artikel 7:17 BW.
Inperking van de verplichting tot conforme levering:
De koper kan zich er niet op beroepen dat de zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt wanneer:
Hem dit ten tijde van het sluiten van de overeenkomst bekend was of redelijkerwijs bekend kon zijn;
Dit te wijten is aan gebreken of ongeschiktheid van grondstoffen afkomstig van de koper, tenzij de
verkoper hem voor deze gebreken of ongeschiktheid had moeten waarschuwen.
Zaken verkopen die niet geschikt zijn voor normaal gebruik. Bijvoorbeeld: decoratieve doeleinden.
Bij de beoordeling van de vraag of een op grond van een consumentenkoop afgeleverde zaak aan de
overeenkomst beantwoordt, gelden mededelingen die door of ten behoeve van een vorige verkoper van die zaak,
handelend in de uitoefening van een beroep of bedrijf, omtrent de zaak zijn openbaar gemaakt, als mededelingen
van de verkoper, behoudens:
Voor zover deze een bepaalde mededeling kende noch behoorde te kennen of;
Deze mededeling uiterlijk ten tijde van het sluiten van de overeenkomst op een voor de koper duidelijke
wijze is herroepen, dan wel;
De koop niet door deze mededeling beïnvloed kan zijn (art. 7:18(1) BW).
Voorbeeld: Apple belooft op de website een bepaalde eigenschap van de iPhone. IPhone blijkt deze eigenschap
echter niet te bezitten. Dan kun je de eindverkoper aanspreken, tenzij deze eindverkoper de mededeling van de
eigenschap redelijkerwijs niet hoefde/kende te weten, bijvoorbeeld omdat deze mededeling op de radio in Texas
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dena15. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.