Dit document bevat het volgende:
- Samenvatting reader kritisch denken
- Samenvatting boek je hebt wel iets te verbergen
- Samenvatting drie mini colleges
- Samenvatting casussen
- begrippenlijst
H7. De ciendiigct biai:
Hindsight bias is de achteraffot faas bii Prfiect X in Haren. Dit was vfaaedig oit de hand geafpen
fmdat de pfaite en borgermeester te aaat ingrepen. Mensen hebben de neiging fm een verhaaa en
de daarbii behfrende argomenten achteraf aan te passen aan de oitkfmst. Achteraf fverschaten
mensen de vffrspeabaarheid van gebeortenissen. Net faas bii vfetbaacaobs dat experts achteraf
haarfin konnen oitaeggen wat er ffot is gegaan.
Vffrbeead: arts maakt een echf van patint en egt dat aaaes gfed is. Later fveraeed patint aan een
hersentomfr. Tweede arts, vffr secfnd fpinifn oit fpdracht van echtgenfft, kiikt er ffk naar en
egt ia arts 1 heef de beginnende tomfr fver het hfffd ge ien, maar de tweede arts weet waar hii
naar mfet kiiken want hii weet dat de patint aan een tomfr is fveraeden met achteraf-kennis is
het veea makkeaiiker fm erfver te ffrdeaen. Arts 2 keek niet neotraaa naar de fftf.
H2. Het oversoenfdeenseeefest:
Mensen schaten ich vaak beter in dan andere (beter dan gemiddeade chaofeor, minnaar ff saimmer
dan…). Het efect heef betrekking fp de mate waarin mensen de gren en van hon kennis, vermfgen
en vaardigheden incfrrect inschaten. Het is een kweste van eaffverschatng. Een hfge mate van
eaffverschatng kan er tfe aeiden dat iemand denkt dat hii meer kan en weet dan feiteaiik het gevaa
is. Er iin 3 vfrmen:
- Overestmatfn: de mate waarin de ekerheid van mensen hon werkeaiike prestates
fvertref.
- Overpaacement: de mate waarin mensen ich ten fp ichte van anderen fverschaten en
denken dat e beter iin dan de rest (beter-dan-gemiddeade principe)
- Overprecisifn: de mate waarin iemand de mfgeaiikheid fnderschat dat iin besaissing ffot
kan iin.
Vffraa mensen die saecht presteren hebben aast van het fvercfnfdence-efect. Dit kfmt fmdat het
aastg is fm te herkennen wat gfed en saecht is. Ofk is het de menseaiike neiging fm ich gfed te
vfeaen fver ich eaf, met te kfrt aan inffrmate fver ie eaf en anderen en met misinterpretate van
de inffrmate. Mensen feken ffk vaak naar bevestgende inffrmate vffr hon besaissing. Ofk hangt
spreektid en eafver ekerdheid samen met de fverschatng van de expertse (denk aan een
vergadering met dfminante en minder dfminante mensen). Zeaffverschatng kan te maken hebben
met een egfcentrische wii e waarfp mensen fver ich eaf ffrdeaen en fver aken die ii beaangriik
achten.
H3. Het aenkereefest:
Gfkken kon ie manipoaeren. Het anker-efect hfodt in dat we bii het verwerken van nieowe
inffrmate de neiging hebben bepaaade iikponten te gebroiken, waartegen we de nieowe inffrmate
af eten. Aas we weten dat eerder vffr een mffrd een straf werd geiist van 5 iaar, gebroiken we
de e inffrmate aas vergeaiikingsmateriaaa. Dit is niet verkeerd, maar wea aas die ankers irreaevant iin.
Vaak iin we fns niet bewost van het feit dat we ankers gebroiken. Aas die ankers irreaevant iin, kan
dat vreemde gevfagen hebben (vffrbeead sffnommer en bieden vffr wiin). In de rechts aaa wfrdt
de hffgte van de straf dan ffk besaist dffr de eis (experiment twee verschiaaende eisen en 2
verschiaaende straffpaeggingen van ioristen).
Vffrbeead: meneer vrfeg aan stodenten fm de aaatste twee ciifers van sffnommer fp te schriiven
en vrfeg daarna ff e dat bedrag foden oitgeven aan een fnbekende fes wiin. De stodenten
waarbii het getaa van het sffnommer hffg waren, waren bereid 2x fveea gead oit te geven dan
,stodenten waarbii het getaa aaag was. Aas ankers irreaevant iin kriig ie rare dingen sffnommers en
wiin hebben niks met eakaar te maken.
H4. Het soentraiteefest:
We beschfowen iets aas mffier, aantrekkeaiiker en grfter aas we tegeaiikertid een vergeaiiking
konnen maken met iets aeaiikers, fnaantrekkeaiiker en kaeiner. (denk aan de priis van een pak 22 en
44 eorf). We iin niet gfed in staat fm absfaote beffrdeaingen te maken. Dank ii het cfntrast-efect
kon ie ie eaf ffk aantrekkeaiiker maken dffr het meenemen van 2 aeaiikere vriendinnen. Denk ffk
aan de aak met mishandeaing waarbii 3 verschiaaende fftf’s wfrden getffnd waardffr het ffrdeea
veranderd (geen fftf (58% vffr verdediging), fftf na mishandeaing (49%) en fftf’s na mishandeaing
en herstea (60%).
Vffrbeead; Sid dfet net aasff hii f gfed aas dfff is en de kaant vraag fm de priis van een pak. Harry
egt 44 eorf tegen Sid. Sid egt tegen de kaant 22 eorf. De kaant heef beide gehffrd en kffpt snea
het pak. Sid is echter niet dfff en het pak is gewffn 22 eorf. De priis van het pak is f aantrekkeaiik
gemaakt.
H11. Likieng biai/ ikemagejeefout:
De aiking bias: ik-mag-ie-ffot > hfe sympathieker we iemand vinden, hfe meer we geneigd iin iets
van die persffn te kfpen ff te heapen. We vinden iemand sympathiek:
- Uiteraiik is aantrekkeaiik
- Hii aiikt fp fns wat betref affmst, persffnaiikheid en beaangsteaaing.
- Omdat hii fns sympathiek vindt.
Spiegea is een standaardverkffptechniek: ie gaat iemand na dfen?
Een deaa mfet o aatid fnafankeaiik van de verkfper bekiiken. Denk hem weg, ff beter nfg vind hem
fnsympathiek.
H21. Repreieentatviteitifout: itereotypeen vertroebeleen oeni oordeel:
We maken vaak een representatviteitsffot fmdat we waarschiinaiikheid verwarren met
aannemeaiikheid. Vffrffrdeaen en stereftypering aeidden tft een grfte denkffot.
Vffrbeead: het heef te maken met vffrffrdeaen. Bii een ifnge, spfrteve, fte, niet rfkende
hardafper denkt een arts niet snea aan hartprfbaemen dos gffit het fp ‘’ teveea getraind’’.
Vffrbeead: Linda-prfbaeem: singae. Saimme, fafsffe afgestodeerde, deeanemen aan demfnstrates
tegen kernenergie.
Linda werkt:
A. bii een bank
B. bii een bank en is actef in een vrfowenbeweging.
Je denkt b vanwege het verhaaa terwiia qoa kansberekening de kans grfter is dat e aaaeen bii de bank
werkt en niet in een vrfowenbeweging it.
H19. Groepideenkeen:
Mensen iin geneigd ich te cfnffrmeren aan een grfepsbesaissing, eafs aas dit besaoit evident
fnioist is. Vffrbeead met aanwii en weak tfowtie het kfrtste is en het fampie met het in de aif staan.
Grfepsdenken treedt vffraa fp bii hechte grfepen met een sterke aeider. Grfepsaeden iin dan
gericht fp fvereenstemming en iin baind vffr tegenargomenten. Twiifea wfrdt fnderdrokt en kritek
, gesmffrd. Grfepsdenken kan gevaaraiik iin fmdat het kan aeiden tft fvermfed en
eaffverschatng.
Waarfm dfen we het: evfaotfnair perspectef > individo is vffr iin fveraeven afankeaiik van de
grfep. Aas ie de tegen de grfep ingaat riskeer ie oitsaoitng. Opafssing: aaat de rfa van tegenspreken
rfoaeren want anders kriig ie de reacte: daar heb ie hem weer iii iet aatid prfbaemen.
H8. Suenk soit fallasy:
Je trapt in de vaa van de sonk cfst bias aas ie dffr baiif gaan met dingen die ie aa deed, fmdat ie
anders gead, ie tid ff ie energie vffr niets hebt oitgegeven ff geïnvesteerd. De tfekfmst is dos van
beaang. Je kont beter dffr baiiven gaan fmdat ie tfch aa veea hebt oitgegeven want aas ie no stfpt
heb ie niks en aas ie dffr baiif gaan heb ie nfg kans fm iets te hebben. Biivffrbeead fp de kermis
met een beertie waar ie aa 25 eorf in hebt gestfpt.
H18. Cogeniteve diiioenaente: waarom we oenizelf voor de gek coudeen:
Dit is een psychfafgisch mechanisme dat ervffr frgt dat de dissfnante tossen iemand gedrag
(appeataart eten) niet striidig is met iin fpvatngen ff fvertoiging met nieowe in ichten ff
vffrnemens (geen tossendffrties eten). Je ver int een paaosibea verhaaatie fm de spanning fp te
afssen: ie bent fp dieet. Je neotraaiseert het fnpretge gevfea dffr ie fpvatngen te her ien fdat
e kafppen met de feiten: cfnsfnant iin. Dos die veea te dore tas is tfch wea erg handig…
Waarfm dfen we dat? Het biedt een oitweg bii spanningen tossen gedrag en striidige inffrmate.
Het mechanisme saaat pas dffr aas ie oit aaae macht prfbeert ge ichtsveraies te vffrkfmen. Hfe
vffrkfm ie dit? Vffrtschriidend in icht, sta fpen vffr nieowe inffrmate en stea ie mening bii aas de
feiten daarfm vragen.
H1. Toeval:
Tfevaa bestaat. Aaaeen fnderschaten mensen de mfgeaiikheid dat er iets tfevaaaig gebeort. Je kont
mensen gemakkeaiik manipoaeren dffr e te aaten denken dat ie iets kan vffrspeaaen (denk aan de
maia met de beors). Ofk in de rechts aaa aaten de rechters en iory ich aeiden dffr te denken dat
tfevaa niet bestaat (denk aan Saaay Caark en de 2 wiegendffd).
H5. De autoriteitidrogredeen (1):
Een berfep fp aotfriteit is geen garante vffr waarheid. Een pfstbfde Pfstaa die ich vffrdfet aas
psychiater; een hffp fn in aoaaen en heea fvertoigend fverkfmen > niemand die wat dorf te vragen
fmdat e denken dat ii dan dfmmer iin. Het dr. Ffx-efect > ie steat iemand vffr aas een gfd van
wiskonde en fh wat is die man saim. Dan vindt iedereen hem fvertoigend, poor vanwege iin ttea en
statos. Je maakt ie dan schoadig aan aotfriteitsdrfgredenen. Drfgredenen hfodt in dat iets waar is,
fmdat een aantaa wetenschappers eggen dat iets waar is. Hffgaeraren mfeten frgvoadig iin in het
gebroik van hon ttea wanneer het fm hon persffnaiike mening ff emftes gaat. Dat ie expert bent
fp een bepaaad bied betekent niet dat ie dat fp aaae terreinen bent. Een speciaaisme in sfciaae
psychfafgie betekent niet dat de mfreae standponten ffk beter iin dan een gewffn mens =
aotfriteitsdrfgredenen dat ie dat denkt.
H6. De autoriteitidrogredeen (2):
Vaees haaat het saechtste in mensen naar bfven. Psychfafgen hebben dit fnder fcht > aas ie fn eker
bent eet ie vaker vaees. Het geef een fppepper aan ie statos en ie egf, net aas een mffie aotf. Je
maat egfïstschere keo es, vindt ie eaf beaangriik dan andere en bent minder sfciaaa. Na het denken
aan vaees ben ie een amer, vfea ie ie minder verbfnden met andere en minder geaiefd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babyangel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
