• Griekse flein = houden van : ‘houden van wijsheid’
• Sophia = godin wijsheid (wijsheid is vrouwelijk)
• Mythos (verhalen,goden) => logos (rationele structuur)
OORSPRONG 2 VISIES
1. Filosofie is zo oud als de mensheid
2. Filosofie ontstond in een bepaalde periode in een bepaalde cultuur
WESTERSE FILOSOFIE
• Ontstond = 6de eeuw voor christ
• Egeïsche zee
MYTHOS
• Voorvaderen = rituelen
• Myhtos : alles wordt verklaard door het bovennatuurlijke
• Logos : de werkelijkheid komt naar voor
MYTHOS : 3 RELIGIES VAN HET BOEK
• De zondeval = adam en eva
• Boom van kennis over goed/kwaad
- Hap van appel => kennis over goed/kwaad = adam & eva gaan oordelen
- Voor de hap hadden ze geen kennis
• Vraag : “wat maakt mij gelukkig” = weten (kennis)
MYTHOS : HOMEROS, HESIODOS
• Odysseus wou sirenes horen zingen = bond zich vast aan mast & watten in oren
• Odysseus strijder in oorlog van Troje & ontwerper paard van Troje
• De fout vn mensheid : verleiding door passie
• De fout vn Odysseus : verleiding nar sirenes
We willen bij onszelf komen en verleiding weerstaan
VAN MYTHOS NAAR LOGOS
• Oude wereldbeelden vervangen door rationele
• Iedereen heeft zen eigen ideeën => xenophanes
• Meta stap : iedereen heeft eigen manier van afbeelden
- Verplicht meta denken
LOGOS IN HET OOSTEN
• India : Boeddha => levensfilosofie
• China : ying & yang = nacht/ dag, eb/vloed, zomer/ winter
,Dinsdag 26/09/23 Filosofie
• Alles veranderd niets blijft gelijk
FILOSOFIE TUSSEN RELIGIE EN WETENSCHAP
Wetenschap Religie
= Bestudeert systematisch objectieve verschijnsels = zoekt naar iets absoluuts dat te begrijpen is met
en fenomenen zintuigen
1. Domein : materiele werkelijkheid 1. Domein : zingeving, waarden, bewustzijn
2. Natuurfilosofie => fysica 2. ‘voorbij’ zintuigen en verstand
Daarna : andere natuurwetenschappen,
sociologie en psychologie
1. Ratio (rede) & empirie (zintuiglijke
waarneming)
FILOSOFISCHE VRAGEN
De vragen van Kant Indeling van Ferry
- Wat kan ik weten (denken) Kennis : werkelijkheid, weten
- Wat moet ik doen (handelen) Ethiek : wat is goed en wat slecht
- Wat is de mens Wijsheid (adviseren) : kunnen omgaan met tegenslag
- Wat mag ik hopen
HUIS VAN DE FILOSOFIE
1: ZIJN, BEWUSTZIJN, MENS
Ontologie : vragen over dat wat is
1. Kosmologie : werking kosmos/natuur
- Vanaf Newton => ontstaan fysica en natuurfilosofie
2. Metafysica : vragen over de essentie vn werkelijkheid, vragen leven/dood
3. Theologie : god
4. antropologie : de mens
- Sociologie= mens in sociale context
- Psychologie = mens als geestelijk wezen
- Culturele antropologie = mens als cultuurwezen
- Agogiek = mens als handelend wezen
2 : DE DRIE GROTE WAARDEN
1. Epistemologie of kennisleer : vragen over waarheid en kennis
Bv. Wat is kennis, wat is het verschil tussen waarheid en mening
2. Logica : bv. “het regent of het regent niet” = geldig nadenken
- 20ste eeuw => wetenschapsfilosofie, taalfilosofie en beswustzijnsfilosofie
3. Wetenschapsfilosofie : grondslagen van de kennis van afzonderlijke wetenschappen. ‘wat is
wetenschap en wat niet
4. Taalfilosofie : behandelt het ontstaan, ontwikkeling, betekenis en functie van taal
,Dinsdag 26/09/23 Filosofie
3 : GOED
Het goede en rechtvaardige Het schone
1. Ethiek : onderzoekt het goede en vraagt 1. Esthetica : vraag over wat schoonheid en
wat goedheid en rechtvaardigheid is, kunst is
hebben waarden en normen een universele
grond
2. Politieke/sociale filosofie : toegepast op de 2. kunst en cultuurfilosofie = afgeleide
maatschappij met de vraag ‘hoe dient een deelgebieden
rechtvaardige maatschappij te worden
georganiseerd
1. Rechtsfilosofie : vraag over de aard en
oorsprong van recht en den verhouding tot
ethiek
VOORSOCRATISCHE NATUURFILOSOFEN
• Filosofie van voor Socrates
• Eerste stappen naar “nieuwe soort denken”
• Kosmologische vragen => oorsprong kosmos, principes verandering
• Rond Egeïsche zee (milete)
THALES VAN MILETE
• ‘eerste filosoof = 3 redenen
1. Oerbeginsel = archè : alles komt voort uit water
2. Wiskundige stelling : A/B = D/C
3. Uitspraak “ken jezelf” : dit gebot stond aan de tempel van delphi, toekomst laten voorpspellen ( navel
van de aarde) = gat waar dampen uitkwamen
- Elementen : water, lucht, aarde, vuur
ANAXIMANDER VAN MILETE
• Anaximander => leerling van Thales
• Volgens hem 1ste beginsel of archè : Het apeiron ( het onbeperkte)
- Water zit erin, maar is niet het eerste
• Zorgde voor kosmogonie = het ontstaan van de kosmos
• Voortdurende botsing : de tegenstellingen
PYTHAGORAS
• Philosophos : Filosofen blijven zoeken naar de werkelijkheid, blijven vragen stellen
• Verhoudingen met getallen : bv. Lengte tussen muziek noten
• Idee : na de dood reïncarnatie (tussenperiode)
• Stelling van Pythagoras : a²+ b² = c²
, Dinsdag 26/09/23 Filosofie
PARMENIDES : HET EEUWIGE ‘ZIJN’
1. Centraal = de vraag naar het ‘zijn’ (ontologie)
2. Beroemdste uitspraak : “alles (het zijn ) is één en onvergankelijk en aan zichzelf gelijk”
- Het tijdelijke verschijnt en verdwijnt in het eeuwige zijn
- Metafoor computerscherm
HERAKLEITOS : DE VOORDURENDE “WORDING” OF VERANDERING
• “wording” : Alles veranderd voortdurend
- Bv. De tv, vuur, water, de wolken => ze veranderen steeds
1. Oorlog is de vader van alles
2. “je kan nooit 2x dezelfde rivier stappen”
• Rivier, vuur en oorlog = metaforen verandering
DEMOCRITOS
1. Materialisme : alles bestaat uit materie (deeltjes)
- A-tomos : deeltjes die samenklitten
- Onze gedachten zijn ook deeltjes
DOEL VAN FILOSOFIE IN DE OPLEIDING?
• Reflective practitioners : zelfreflectie bij handelen/beslissen is een belangrijke competentie als je met
mensen werkt
✓ Tot jezelf komen
✓ Leren reflecteren over jezelf
KEN JEZELF : GNOTHI SEAUTON
1. Uitspraak boven ingang orakel van Delphi voor god van het licht Apollo (navel van de wereld)
2. Zelfkennis als voorwaarde tot begin van wijsheid
TERUGBLIK OP LES 1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tianivanransbeeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.