Spelling samenvatting heel hoofdstuk 10. Taal bovenbouw toets 2e jaar Pabo. Huizenga, H. (2015). Taal en didactiek: Spelling. Groningen: Noordhoff Uitgevers. (hoofdstuk 10)
Spelling
Hoofdstuk 10
De moeilijkheden bij de werkwoordspelling liggen voornamelijk bij de werkwoorden met een stam
die eindigt op -d of -t. Er zijn drie factoren die deze werkwoordsvormen zo moeilijk maken:
1. De spelling van de werkwoorden wordt bepaald door verschillende spellingprincipes. Voor
één klank, de /t/ in /vint/, moeten we twee verschillende leters schrijven en moeten we twee
regels toepassen om tot de juiste schrijfwijze te komen. Deze twee regels moeten in een vaste
volgorde toegepast worden: eerst de regel van gelijkvormigheid (vind) en daarna de regel
van de overeenkomst (jij vindt). Doe je het niet in deze volgorde dan krijg je (vint).
2. Bij de werkwoordspelling wordt een beroep gedaan op grammatcaal inzicht. De
schrijfwijze van vind wordt ook bepaald door het onderwerp en de persoonsvorm in de zin.
Een leerling moet hier grammatcaal inzicht voor hebben.
3. De werkwoordspelling wordt vaak op een verkeerde manier aangeleerd. Er worden vaak
verschillende didactsche benaderingswijzen naast en door elkaar gebruikt bij het aanleren
van werkwoordspelling.
Er zijn drie verschillende methodes om de werkwoordspelling aan te leren:
1. De regelmethode. Eerst worden de regels voor de vorming van werkwoorden aangeleerd
en vervolgens moet een leerling in alle voorkomend gevallen uitmaken welke regel van
toepassing is. Voor de tegenwoordige tjd leert een kind bijvoorbeeld de volgende regels:
Ik : schrijf de stam
Jij/hij : schrijf stam + t
Wij/jullie/zij : schrijf het hele werkwoord
Het aanleren van regels heef belangrijke voordelen. De regels voor de werkwoorden zijn op
elk werkwoord toepasbaar en bovendien geven ze ook inzicht in de systematek van de
spelling van de persoonsvorm. Een nadeel van het aanleren van regels is dat leerlingen geen
overzicht meer hebben en de verkeerde regels in situates gaan toepassen.
Tegenwoordig wordt de regelmethode in haar zuivere vorm niet veel meer gebruikt in het
basisonderwijs. Wel wordt het toepassen van regels vaak gecombineerd met het gebruik van
een algoritme (een handelingsvoorschrif dat een oplossing geeft.
2. De analogiemethode. Aan de hand van enkele veelvoorkomende voorbeeldwerkvormen
(bijvoorbeeld: rijden, branden, wachten, halen, werken en lopent worden de moeilijkheden
bij de werkwoordspelling in kaart gebracht. Een leerling moet vervolgens uitmaken bij welk
voorbeeld een bepaalde werkwoordsvorm hoort. Hij moet dan als volgt redeneren:
verblindde is net zo’n werkwoord als branden; brandde schrijf je met twee d’s, dus
verblindde ook. Het probleem hierbij is om de goede vorm van het werkwoord in te vullen.
Als een kind de goede werkwoordsvorm invult, dan verricht het impliciet al een groot aantal
handelingen die belangrijk zijn bij het spellen van werkwoorden. Bijvoorbeeld: Oom Willem
herkent zijn kleine neefe niet. Als iemand deze zin voor herkent het voorbeeldwerkwoord
hoort invult, dan heef hij de volgende handelingen verricht: herkent is de persoonsvorm, de
persoonsvorm staat in de tegenwoordige tjd en wat het onderwerp van de zin is. Als al deze
deelhandelingen kennelijk nodig zijn om een persoonsvorm correct te kunnen spellen, dan is
het didactsch gezien beter ze ook bewust te maken en de verschillende stappen bij het
aanleren van de werkwoordspelling te expliciteren.
De analogiemethode wordt nog steeds in methodes gebruikt, maar daarnaast wordt er ook
aandacht besteedt aan de opbouw van werkwoordsvormen.
3. De algoritmische methode. De laatste jaren wordt bij het onderwijs in de
werkwoordspelling steeds meer gebruikgemaakt van algoritmen. Een voorbeeld van een
algoritme is:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janssenmaike. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
