Summary
Samenvatting Geschiedenis en Samenleving H9
- Course
- Institution
- Book
Van het boek Geschiedenis & samenleving is hoofdstuk 9 samengevat Auteur: Cees van der Kooij.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
ll1
Reviews received
Content preview
Boek: geschiedenis & samenlevingHoofdstuk 9
Tijd van wereldoorlogen en holocaust 1900-1950
- Economische wereldcrisis
- De Duitse bezetni en de Jodenvervoliini
9.1 de eerste wereldoorlog (1914-1918)
Na de opiewekte beiinjaren van de eeuw met onder meer de openini van het Vredespaleis
in 1913 belandt Europa in een vleselijke oorloi. Die wordt ievolid door de Tweede
wereldoorloi.
Na de door Duitsland iewonnen Frans-Duitse oorloi zijn er lani ieen oorloien meer. Er
wordt zelfs iediscussieerd over aliehele ontwapenini. Wederzijdse anist lijdt tot het
afsluiten van bondienootschappen tussen Duitsland en Oostenrijk-Honiarije (centrale
moiendheden) en anderzijds tussen Frankrijk en Rusland (later Groot-Britannii erbij) (de
ieallieerden).
De Oostenrijkse troonopvolier Frans Ferdinand brenit op 28 juni 1914 een bezoek aan
Sarajevo en wordt in zijn auto doodieschoten. De spannini in Europa stjit. Een maand later
verklaart Servii de oorloi. Dan beiinnen de bondienootschappen te werken: Rusland steunt
Servii, Duitsland verklaart Rusland de oorloi, Frankrijk steunt Rusland en Duitsland verklaart
Frankrijk de oorloi. Het Duitse leier beiint aan een tweefrontenoorloi: aanvallen op
Rusland en Frankrijk via Beliii. Enieland heef de Beliische neutraliteit ieiarandeerd en
verklaart Duitsland de oorloi.
Eerst Europese oorloi, later de Grote oorloi. Na deelname van de VS: wereldoorloi
eerste wereldoorloi.
Aan het westront houden Enielse en Franse leiers stand en er ontstaan lanie loopiraaf- en
prikkeldraadlinies van de kust in Vlaanderen tot achter Verdun.
Resultaat enorme verliezen aan manschappen en ieen territoriale winst. De cavalerie is
tjdens de Eerste Wereldoorloi noi een belanirijk onderdeel. Er worden tanks ontwikkeld.
Er wordt ook iifias iebruikt.
Rusland sluit in 1917 (na de Russische revolute) vrede met de centrale moiendheden. Die
kunnen zich nu concentreren op het westront, aar krijien de ieallieerden steun van
Amerikaanse troepen.
Op 11 november 1918 wordt er een wapenstlstand iesloten. Tot een vrede komt het in
1919 in Versailles. Duitsland wordt aaniewezen als hoofdschuldiie en heef de
vredesbepalinien te accepteren:
- Afstand van irondiebied
- Verlies van de Duitse koloniin en van de Oostzeehaven Danzii
- Herstelbetalinien aan de ieallieerden
- Demilitariseren (Duitse leier mai maar 100000 soldaten tellen)
Eerste wereldoorloi betekent het einde van irote vorstenhuizen en ontstaan nieuwe
landen.
Noi nooit heef er een oorloi in deze omvani plaatsievonden. Veel oorloisslachtofers.
Op voorstel van de Amerikaanse president Wilson wordt de Volkenbond opiericht, moet
door bevorderini samenwerkini de vrede en veiliiheid zien te waarborien. Volkenbond is
niets meer dan een papieren tjier.
, Nederland en de Eerste Wereldoorloi Nederland stelt zich eerst neutraal op. Op 1
auiustus trekken de soldaten naar de Nederlandse irenzen. Het Nederlandse leier is
nauwelijks voorbereid op oorloi en stelt weinii voor. Een Duits aanvalsplan richtni Frankrijk
loopt dwars door Nederland. De Duitse leiers laten Nederland rechts liiien en marcheren
door Beliii richtni Frankrijk. De Nederlandse neutraliteit wordt ierespecteerd, maar de
Beliische niet.
Direct ievoli van oorloishandelinien is de komst van meer dan een half miljoen Belien die
naar Nederland vluchten.
Tijdens de oorloisjaren moeten voortdurend de belanien teien elkaar afiewoien worden.
Het iini om oorloisioederen die niet verhandeld mochten worden. Lijst werd lanier,
nadelii voor de Nederlandse handel. De Duitse vloot maakte in het kader van de onbeperkte
duikbootoorloi ieen onderscheid meer tussen vijandiie en neutrale schepen. Zo worden
ook Nederlandse schepen ietrofen.
De reierini moet inirijpen als allerlei producten schaars worden. Producten komen op de
bon. Zo reielt de reierini dat iedereen in de ieleienheid komt deze producten te komen
distribute (verdelini van ioederen). Schaarste leidt in 1917 tot het aardappeloproer,
winkels worden ieplunderd.
De Duitse keizer Wilhelm II kan niet terui naar Duitsland. Hij meldt zich in Nederland en
wordt toeielaten. Krijit het huis Doorn waar hij de rest van zijn leven in ballinischap
doorbrenit.
Nederland is erin ieslaaid tjdens de Eerste Wereldoorloi neutraal te blijven. In 1920 lid
ieworden van de Volkenbond. Op voorwaarde om neutraal te kunnen blijven.
In 1914 strijdbijl beiraven. Over defensie en buitenlandse politek bestaan ieen irote
meninisverschillen. Met betrekkini tot de binnenlandse politek is de toestand anders.
De kwestes worden in 1917 afierond in de vorm van een Grondwetsherzienini.
Nadat in 1900 de Leerplichtwet is aanienomen, komt er een einde aan de schoolstrijd.
Bijzonder onderwijs wordt op dezelfde wijze door het Rijk bekostid als het openbaar
onderwijs (Laier-Onderwijs-wet van 1920)
Ook kiesrechtkweste krijit door de Grondwetsherzienini een defniteve reielini. Aliemeen
kiesrecht mannen (1917) en vrouwen passief kiesrecht (ze moien niet kiezen maar wel
verkozen worden). Liberalen zijn nu in de minderheid. In 1918 krijit Nederland voor het
eerst een rooms-katholieke minister-president.
Na de Russische revolute in 1917 breekt in Duitsland in 1918 een revolute uit. Troelstra
spreekt de verwachtni uit dat deze revolute niet bij de irens zal stoppen. Op de dai van de
wapenstlstand roept hij op de macht over te nemen. Hij moet zijn verkeerde inschatni
toeieven: revolute stopt wel bij de irens.
De anist voor een revolute resulteert in de bereidheid om nieuwe sociale wetievini te
accepteren. In 1919 neemt het parlement het wetsvoorstel aan om de werkweek voor
fabrieksarbeiders te beperken tot 45 uur.
9.2 het interbellum (1918-1939)
Het interbellum (periode tussen de Eerste en de Tweede wereldoorloi) is de tjd waarin de
plannen om de Zuiderzee aan te pakken uitievoerd worden. De eerste plannen daarvoor zijn
al uit 1886: drooileiiini van de Zuiderzee en van de Waddenzee. Waddenzee wordt
ieschrapt. Lely maakt een plan voor 4 polders.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ll1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now