HULPVERLENING EN CULTURELE DIVERSITEIT
LES 1: Introductiecollege en casusanalyse 1
1.INTRODUCTIE (PROF. LEERSN)
Algemene inleiding en leerdoelen v/h vak
Enkele cijfers
8 is het aantal mensen die migreren naar een ander land terwijl de prof haar zin uitspreekt, dit zijn er 30 per minuut. 1387 is het aantal mensen die geïmigreerd zijn naar een
ander land tijdens einde half college (pauze), dit zijn er 44.400 tegen morgen ochtend. 16.200.000 personen migreren jaarlijks naar een ander land (niet eens binnen eigen
land, wel grens oversteken)=> 281.000.000 in deze situatie, 3.8% van bevolking. 1/10 heeft een buitenlands paspoort, 1/3 heeft een migratieroots (1e/2e generatie). Bij
Jongeren (-18j), heeft ½ migratieachtergrond (50%). Super divers-> veel grote uitdagingen Structurele ongelijkheid
Baysu & Phalet, 2012
% in academic (ASO) and
professional (TSO) tracks
Structurele ongelijkheid 100
90 84,5%
1) Uitdaging i/d zorg. VB: orthopedagogie: ongelijkheid op school. In Vlaanderen % in aso/tso beland op school (hoger 80
71%
onderwijs) 84,5% v/d bevolking zonder migratieachtergrond (meerderheid). Jongeren met afkomst (turks/marokkaans)-> nog 70 4
60 Belgian
maar 67,5% in ASO/TSO. Voor kleur is dit uiteindelijk nog maar 36,5%, Bij meerderheid belgen is dit 71%. 43% verlaat 67,5%
majority
50
vroegtijdig ASO/TSO ipv 7,5% zonder migratieachtergrond. IN vlaanderen grootste verschillen van alle OESO landen! 40 Turkish or
2) Hoge prevalentie angst en depriessie bij mensen met migratieachtergrond, hoger dan gehele populatie; Vinden minder 30 36,5% Moroccan
20 minority 43%
snel hun weg naar hulpv en als weg gevonden, verlaten ze traject dubbel zo snel dan iemand uit witte middeklassen. HV 10
moet afgestemd zijn op de noden van deze mensen. 0
7,5%
% drop out
1st grade 2nd grade 3rd grade Duquet et al., 2006
Impact psychologen en pedagogen
Meeste studies gebasseerd op psychologie studenten uit West-Europa, 70% van alle samples in wet literatuur komt van mensen die we kunnen labelen als WEIRD (witte,
hoog opgeleide, industrialised, rijke en democratische contexten)-> komt al onze psycho kennis vandaan (=> minder dan 5% van wereldbevolking, is dit wel representatieve
kennis voor de psyche of het onderwijs?) hiervan bewust zijn in hv, als we werken met niet WEIRD mensen!
Een andere bril
Niet enkel WEIRD (door opvoeding en opgeleid in onderwijs en unif!), 2e bril aanleren, een bril die cultureel sensitief is, als je later praktijk opzet!
Modellen van diversiteit
• 1e bril: assimilatie/deficiet: enige etnische achtergrond die ertoe doet is van meerderheid, gelijkheid door deficieten van mensen weg te werken. VB: arabisch spreken
thuis= achterstand, spreek je duits ben je rijk. Beleid: vragen dat zij die anders zijn zich gaan aanpassen, assimileren aan witte meerdheidscultuur.
• 2e bril: kleurenblinde/ individualistische: etnische achtergrond doet er niet toe, iedereen is uniek en gelijk, gelijkheid bereieken door verschillen te negeren, als we geen
kleur zien kunnen we niet discrimineren (idee straks snel ontkrachtigen: niet omdat je dat zegt dat je geen biasen hebt-> zet het voor alsof deze er niet is, ideale wereld
Essentiëel
zonder kleurongelijkheden van daarnet (cijfers) weet je dat het er wel toe doet).. die diversiteit ontkenenn is nefast! voor cliënten Tao, Owen, Pace & Imel, 2015
• 3e: multiculturele/pluralistische: beste volgens wetenschap, alle etnisiteiten brengen belangrijke perspectieven, enkel gelijkheid
door ze te erkennen en omarmen als meerwaarde (op school en in hulpv relatie). Wet evidentie overwelming, Meta-analyse over impact
multiculturele
aanpak lijdt tot pos resultaten. aandacht voor cultuur en
identiteit in hulpverlening
Essentieel voor clienten
Meta-analyse Impact aandacht v cultuur en identiteit in hv. FOTO: lijn met 0corr, alles rechts ervan zijn pos effecten, hoe groter en
hoe meer studies het gevonden wordt. Houding therapeut die cultuur ziet, identiteiti (h)erkent= pos voor praktijk, die cultureel nederig
opstelt en niet eigen culturele blik als superieur ziet boven die van client. Th die meer die zaken doet=> dan zal band sterk verbeteren,
ook de klinische uitspraken, diepere gesprekken, meer algemene competentie en tevredener met de sessies! Sleutelcomponent om
mensen met diverse en andere culturele achtergrond te houden! Zorgen dat behandeltraject afgewerkt kan worden.
Essentieel voor kinderen op school
Assimiltatie, weinig deert op school, we zeggen dat kleur er niet door doet, maar manier van handelen toont kleur
als default. Discriminatie-> heel heftige gesprekken vb: PISA-data (gestandardiseerde test voor wisk en lezen in 60
landen geheranalyseert, gekeken naar rol van discriminerend schoolclimaat (gedeelde perceptie of hun leerkracht
dicriminerend handelen) naarmate studenten meer discriminerend klimaat ervaren (zich thuis voelen) hoe
slechter ze scoren op taal en rekenen! Niet enkel voor jongeren uit minderheid ook oor jongeren uit meerdheid
(de witte). De effecten houden ook stand met controle voor steun leerkracht, etniciteit school in alle 60 landen.
Multiculturele aanpak relevant op veel vlakken! Bij 1000 jongeren na covid: in welke maat had je leerkracht
aandacht voor socioculturele actergrond tijden covid, verschillen tussen jou en leerlingen? Niet doen= kleurenblind,
wel: multicultureel. Ook voor % school waar het gedaan is met punten, schoolbelonging en fysiek welzijn, boven op
support leerkracht multicultureel zowel voor minderh als meerderheid belangrijk! colobrlind appraoch: geen of weinig effect!
Essentieel voor collega’s
Grootte 20-1200, kijken naar blik tot witte meerdh: multiculturele of kleurenblinde aanpak? FOTO: Kijk corr tussen
minorities psych engagement, kleurenblindheid meerderhgroep=> engagement van collega’s van kleur heel snel
daalde. Multiculturele blik van witte collega’s=> was het engagement van hun collega’s hoger. Witte collega’s als
gebiased gezien, ook sterke effecten voor versch visies, multicultureeel binnen gekleurde collega’s, maar als
kleurenblind witte collega’s dan perceptie bias zeer groot!
Essentieel voor onszelf
Beginnen kijken naar cultuur en culturele psycho, kijken naar onszelf, hoe gekleurde wezens zijn we? hoe bredere omgeving meegeeft aan denken voelen en handelen, niet
neutraal, bep positie in wereld reflecteert.. zo eigen biasen ontdekken! Volgende week: eigen bias ontdekken via vragenlijst&kennisclips!
In lijn met APA (hoogste standaarden)
Bepaalt ethnisch handelen en hoe referen masterproef, groot chapter. APA street naar ‘An accessible, equitable and inclusive psychology that promotes human rights,
fairness, and dignity for all”= kern!! Mission statement: To advance EDI trough psychological science that champions thought leadership, innovation and excellence.
Wie zijn wij?
Achtergrond prof (Stanford en Amsterdam), werken met collega’s over de hele wereld. Maatschapp puzzel proberen oplossen: hoe iedereen laten floreren, welke
uitsluitingsmechanisme in gezondheid en onderwijs en hoe verminderen? Belang 3 brillen en via projecten daarnaar kijken. 2e onderzoekslijn: psychologie van
acculturatie aan nieuwe context: processen van denken voelen en hoe zij veranderen door contact met nieuwe cultuur.
, Hoe bril oefenen met ons: leerdoelen
• De student verwerft een begrip van de theoretische oriëntatie van de culturele psychologie op de verwevenheid van cultuur en psyche;
• De student verwerft een inzicht in de culturele aard van psychologische processen van zelf, motivatie, agency en emotie;
• De student ontwikkelt een begrip van de historische ontwikkeling van de culturele psychiatrie en cultureel klinische psychologie, en kan omschrijven hoe hierin
opeenvolgende perspectieven op de interactie tussen cultuur, welbevinden & psychopathologie gearticuleerd werden;
• De student verwerft een begrip van de culturele aard en uitdrukkingsvormen van (fysieke/geestelijke) gezondheid, ziekte, psychopathologie, en herstel;
• De student verwerft een begrip van de rol van migratie- en diaspora- gerelateerde factoren in (fysieke/geestelijke) gezondheid, ziekte, psychopathologie, en herstel;
• De student heeft kennis van recente benaderingen en instrumentarium van transculturele diagnostiek in zowel kwantificerende als etnografische assessment, en kan
deze aanwenden in klinische casusanalyse;
• De student verwerft een begrip van recente ontwikkelingen in de conceptualisering van cultuurresponsiviteit in klinische praktijk, en kan deze toepassen in klinische
casusanalyse;
• De student heeft kennis van recente zorgmodellen van transculturele klinische praktijk, en kan deze toepassen in klinische casusanalyse;
• De student kan kritisch reflecteren over de relatie tussen evidence-based practice en cultuurresponsieve klinische praktijk
Doel: zelfstandig casus analyseren door culturele bril, aan de hand van richtvragen en de Leerdoelen
aangereikte materialen i/d cursus.
BLOOM: leerdoelen ordenenen, bijna allemaal helemaal bovenaan, onderste 3 in bachelor veel geoefend,
overstap master is cultuurshock, leerdoelen op ander niveau: meer analyses, kan ik versch zaken met elkaar MA
in verbinding brengen en relaties begrijpen, evalueren: zien welke kennis meer minder van toepassing en
wrm, creating en designing, met aangegrijpt materiaal iets nieuws creëren VB: nieuwe casusanalyse, tijd
nodig om hierin te groeien en oefenen! INZICHT!! Niet letterlijk vanbuiten blokken!
Opzet cursus BA
• 4 casusanalyses (les 1, les 7, les 8, les 13)
• 3 lessen bouwstenen (les 2,3,4)
• 1 les historische ontwikkeling (les 5)
• 1 les diagnostiek en CFI (les 6)
• 3 lessen diagnostische en behandelkaders (les 7, les 9, les 10)
• 1 les school- en collaboratieve zorgpraktijk (les 11)
Andere vakken leerstof integreren, en zien waarin je nog meer moet groeien. Heterogene groep, best doen .. kennisclips en dingen zelf vb thuis, eigen tempo studeren,
hoeveel heb ik nog om up to speed te raken met denkkaders.
Lessen ASPECT BOUWSTENEN
Opzet examen LES 2
• Open boek examen • Online Leerpad: Zijn er culturele verschillen in het functioneren van de psyche?
• Je mag alles meebrengen (behalve digitale tools, laptop, smartphone, etc) • ON campus: Hoe kunnen we die kennis inzetten in de hulpverlening?
• Handig: nota’s op papier?? LES 3
• Casusanalyse 3 pagina’s, • Online Leerpad: Culturele dynamieken en culturele systemen, ook van gezondheid
• Oefen je 4x doorheen de cursus • ON campus: Hoe vormen we deze inzichten om tot ‘nuttige’ culturele competenties?
• mét richtvragen (moet je beantwoorden) LES 4
• Eigen structuur kan en mag • Online Leerpad: Migratie, acculturatie en vormen van uitsluiting
• Verbetersleutel corrigeert examen op 20 • ON campus: Een cultuur psychologische visie op acculturatie en insluiting
• Gecallibreerd onder professoren
• Nipte onvoldoendes (8-9) worden door 2e college gecheckt
Hoogste leerdoel toetsen: adhv rechtvragen en alle info, open boek examen, alles meebrengen behalve digitale zaken: laptop, smartphone, smartwatch,.. Casusanalyse
3pagina’s, richtvragen!! Meestal tot 32/20 verdienen!
Afspraken
Dehaene maakt lesopnames enkel Leersneyders niet! Online leerpad: kennisclips bekijken! Campus: hoe die kennis inzetten in hv! Volgende vrijdag les!
2.CASUSANALYSE: AMNAR
Nadenken over de praktijk van transculturele geestelijke gezondheidszorg, hulpverlening & psychotherapie -> op een VALIDE en ADEQUATE manier transculturele
hulpverlening ontwikkelen?
Wat betekent valide transculturele zorg en op welke wijze grijpt dit in op de hulpverleningspraktijk:
• Onder vermelding van ontwikkelen van adequate interculturele communicatie
• Ovv valide diagnostische beeldvorming
• Ovv cultuursensitieve interventies
Instroom migranten-> multi samenlevingen, hoe gezondheid aan migratiegemeenschappen geven, Limo veel teksten vooral over cultuur sensitieve onderwerpen. Hoe
ontwikkelen we cultuursensitieve communicatie.. urgentie!! Leren uit studies dat personen met migratiegeschiedenis minder instroomen in reguliere ggz dan natives. (niet
enkel vluchtelingen, lage zorgparticipatie, opvallend: tegelijk weten uit studies uit alle geindustrialiseerde etnische samenlevingen, psychopatho sterk verhoogd bij hun
voorkomt! Later focus: ptst, depressie, psychose, angst, .. sterk verhoogde prevalentie bij hun (niet klein, soms tienvoud!) Ondervertegenwoordigd in reguliere vormen van
ggz=> veelvoud versch factoren: vb: minder info beschikbaar en toegankelijk+ vaak misvattingen: bronne in literatuur= mental health illiteracy: ongeletertheid. Veel met
cultureel kapitaal: toegang tot culturele praktijhken, instituties in een gemeenschap. Andere factor rol: proces tabbooïsering en stigmatisering in heel wat niet westerse
gemeenschappen.. tabboo geestelijke zorg, stigmatisering aan mensen die lijden hieraan.. actief aanwezig in heel wat niet westerse gemeenschappen.. is gek, niet meer
thuishoort, moet verwijderd worden (iraakse, iraanse, somalische,..)=> ‘je bent gek’=> veel angst in toeleiding naar de zorg: ik ben bang, ik wil hier niet zijn, , niet weten dat ik
hier ben. Vaak rondcirkelen dat ze zeker zijn dat niemand hen heeft gezien van hun gemeesnchap.. hoe pervasief tabooïsering is in toegang naar geestelijke gezondheid.
Volgende met wat hv’ers doen, hoe herkenbaar voor patiënten. Niet comfortabel bij werken met tolk.. niet zo makkelijk. Taal voornaamste instrument, hoe zit je daar dan, niet
zien zitten.. ie tussen cultuur en trauma heel complex, oncomfortabel met bep patienten, drempel aan zijde voorziener.
Idee: patienten andere wachtzaal krijgen omdat ze andere etniciteit hebben? Voelen zich handelingsverlegen, niet weten hoe dit aan te pakken, vormt tot op heden drempel in
toeleiding naar zorg. Personen met migratiegeschiedenis in acute suïcide geschiedenis niet aannemen, gaat over institutionele drmpeles in toegang tot zorg, zeer
ondervertegenwoordigd. Gebrek ondervertegenwoordiging, als het lukt om in te stromen, sneller afbreken! Zorg niet adequaat, herkenbaar of toepasbaar wordt ervaren.. niet
herkend voelen, in culturele bronnen van opvoeden,.. segregatie, ontmoeten, in zorgpraktijk zelf! Institutioneel racisme, denk aan gezin van turks-belgische origine,
diagnostische vragenlijst zonder na te denken of die items ook effectief herkenbaar zijn en zelfde betekenis hebben voor hun.. praktijk waarin telaat komen.. gebeurt vaak bij
afrikanen.. en die mensen van andere culturen, ander besef tijd (cultureel)=> niet cultureel, meer maatschappelijke stressoren, actuelere levensomstandigheden en nachtwerk
combineren om te overleven.. ervaringen van stereotypering spelen rol in hoe ze kwaliteit van zorg ervaren! Verschillende culturele factoren hoe die mee in spel krijgen.
Vraag naar adequaat zijn is relevant want:
- OZ (onafh ziekenfonds) zegt dat drempels in toegang tot zorg bij etnische minderheden hoger is & de zorgparticipatie lager -> het verloopt niet probleemloos.
Redenen:
• Beperkingen id toegankelijkheid van informatie zorgaanbod
• Taboe & stigma rond geestelijke gezondheidszorg
• Handelingsverlegenheid en impliciete vormen van segregatie en stereotypering
oHulpverleners die zelf aangeven dat ze niet kunnen werken als ze bv. Moedertaal van patiënt niet begrijpen
o‘Wij werken niet met tolken’ of meer subtiele manieren van stereotypering
-> Complex samenspel van factoren die zorgen dat zorgparticipatie (WSP gedocumenteerd) verlaagd is MAAR verhoogde prevalentie van psychopathologieën in deze groep
, Doelen en vragen die we willen oplossen:
• We willen op adequate & sensitieve wijze transculturele hulpverlening ontwikkelen
• Wat betekent het om rekening te houden met culturele vormen van identificaties en culturele vormen die een rol spelen in de participatie, ziekte-ervaring, ...?
• Hoe grijpen sociale en culturele factoren in op het proces van psychisch lijden en psychisch herstel?
• Wat is rol van culturele en sociale factoren in het proces van diagnostische beeldvorming en behandeling?
• Het modelleren van verschillende perspectieven (psychoanalytisch, systeemdenken, ...) op gevalsbeschrijving
• is belangrijkste aspect van transculturele hulpverlening want dit moeten patiënten ook doen: bij elkaar houden van verschillende perspectieven van hun werkelijkheid
P0W41A – Casus introductiecollege (AMMAR) (17j, somatische afkomst)
Een jongen van 17 jaar wordt aangemeld door een begeleider van het JAC (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk, Jongerenadviescentrum). Op school zijn er zorgen rond zijn
frequente spijbelgedrag. Enkele leerkrachten op school zijn erg bezorgd om zijn ontwikkeling: Ammar is voor hen een intelligente jongen, die evolueerde van een beroeps-
naar technische richting en die sterke cognitieve competenties toont. Tegelijk merken leerkrachten op dat Ammar zich steeds vaker terugtrekt uit interacties met peers, zijn
concentratie soms verstoord is en zijn schoolse prestaties sterker zijn gaan fluctueren (achteruit). De toename van het spijbelen baart de leerkrachten, de zorgcoördinator en
het CLB-anker ernstige zorgen: ze maken zich zorgen over het functioneren van Ammar tijdens de dagen van afwezigheid op school, Ammar lijkt immers geïsoleerd te leven,
met weinig bronnen van sociale steun. Als de begeleider van het JAC of een leerkracht die een vertrouwensrelatie met Ammar opbouwde met hem proberen praten over het
spijbelen en hem hun bezorgdheid uitdrukken, vertelt Ammar dat hij ’s ochtends niet in staat is om op te staan. Hij vertelt geen initiatief te kunnen nemen om uit bed te
komen en geeft aan dat zijn slaap ernstig verstoord is. In afstemming met het JAC en tijdens initiële telefonische contacten naar aanleiding van de aanmelding van Ammar bij
ons team, wordt met het schoolteam en het CLB-anker afgesproken dat het frequente spijbelen van Ammar niet tot een sanctie van uitsluiting uit de school zal leiden, en dat
primair wordt ingezet op de opstart van een psychotherapeutisch traject.
De toeleiding naar een ambulant traject binnen ons team verloopt erg moeizaam, omdat Ammar benadrukt dat hij geen hulpverlening nodig heeft. Als uiteindelijk de
begeleider van het JAC als brug optreedt, is Ammar bereid een eerste keer op gesprek te komen. Tijdens dit eerste gesprek toont Ammar zich erg wantrouwend over
psychotherapeutische hulpverlening. Hij vertelt over zijn angst om naar het praktijkcentrum te komen, omdat hij hier niet gezien wil worden door leden van zijn culturele en
religieuze gemeenschap. Doorheen het hele verdere therapeutische traject zal deze angst een thema blijven, waarin hij niet wil ingaan op vragen om (transnationale)
familieleden of personen uit zijn culturele en religieuze gemeenschap te betrekken als gesprekspartner in het therapeutische traject.
Tijdens initiële therapeutische gesprekken komen fragmenten van Ammar’s migratie- en traumageschiedenis in beeld. Ammar kwam als twaalfjarige alleen in België toe. Zijn
hele familie in zijn herkomstland Somalië spaarde geld bij mekaar om een mensensmokkelaar te kunnen vergoeden die hem tot België zou brengen, omdat ze vreesden voor
zijn rekrutering door gewapende milities. Ammar was lange tijd onderweg, en tijdens onze gesprekken komt het verhaal van het vluchttraject op de voorgrond te staan, sterker
dan zijn familiale geschiedenis en ervaringen in het land van herkomst. Hij vermijdt het vertellen over ervaringen als jongen in zijn herkomstland, en brengt enkel korte stukken
familiegeschiedenis: zijn opleiding in de koranschool, een uitgebreid familienetwerk waarin verschillende familieleden een rol opnemen in opvoeding, en de rol van zijn vader
en zijn grootouders in militair conflict. In het vertellen van fragmenten van de vlucht toont Ammar herbeleving en tekenen van dissociatie, wanneer hij vertelt over de ervaring
van ernstig politiegeweld op zijn jonge lichaam, ademnood tijdens het verstopt zitten in een vrachtwagen, verwondingen die zonder medische zorg bleven, uitputting tijdens
lange staptochten, en nachten van koude en deprivatie.
Bij de exploratie van het symptomatisch functioneren vertelt Ammar over een sterk verstoord slaapritme, overprikkeling, anhedonie, verlies van initiatief, en suïcidale
cognitie. Tijdens zijn nachtelijke waken volgt hij de berichtgeving over zijn land van herkomst, waar collectief geweld een dagelijkse bedreiging vormt voor zijn familieleden, en
waarbij we exploreren hoe Ammar’s nachten gekenmerkt worden door een sterke preoccupatie met visuele beelden van geweld. Ammar ervaart een sterke schuld in het niet
kunnen beschermen van zijn familie tegen het geweld, terwijl hij als oudste zoon die verantwoordelijkheid draagt.
Ammar heeft relatief weinig andere sociale contacten: deze blijven beperkt tot een klein netwerk van enkele Somalische jongeren die hem vaak aanraden om soft-drugs te
roken om te vergeten. ‘too much thinking’ Met de Belgische jongeren die samen met hem op internaat verblijven is er weinig tot geen contact. Hij was wel lid van een
voetbalclub, maar sinds kort niet meer: na de terroristische aanslagen in Brussel werd zijn religiositeit een bron van bezorgdheid in de club (om zijn baard). Van de clubleiding
kreeg hij de vraag niet meer aan te sluiten, in een periode waarin Ammar ook herhaaldelijk gecontroleerd werd door politie op de inhoud van zijn rugzak op openbare
plaatsen. Ammar vindt wel sociale steun in zijn religieuze betrokkenheid in de moskee. Doorheen de gesprekken met Ammar verschuift hij de inhoud van de beelden van
geweld op zijn telefoon naar religieuze inhouden die hij online vindt: islamitische gebeden, adviezen en rituelen. Gradueel wordt zijn telefoon ook instrument van een
zoektocht naar het begrijpen van de politieke geschiedenis van zijn land en familie.
Beginnen met vb hoe je zo’n casus zou kunnen lezen, wat herkennen en wat kunnen zien, daar naartoe willen, laten proeven, normaal nog niet zo goed kan! Module wat ze
verwachten van jou op het einde van de college’s! casus met richtvragen (krijg je al) gespecifieerd per casus.. met welke bril kijk ik ernaar welke sociale en culturele factoren
ga ik herkennen en spelen een rol in diagnostische interventie.
Doel = Kennismaken met manier waarop culturele & sociale factoren rol spelen in ontstaan en herstel van psychisch lijden en kennismaken met verwachtingen voor evaluatie.
Kijken naar sociale en culturele factoren in casus die de kern van de vraagstelling vormen, dimensies: toeleiding en opbouw vertrouwensrealtie, diagnostische beeldvorming,
therapeutische relatie, therapeutische interventies
1. Toeleiding & opbouw vertrouwensrelatie:
• Pervasief stigma rond geestelijk lijden
oAmmar angstig om gezien te w in de buurt van ggz
obang voor vragen van peers over wat hij daar doet
obang dat peers berichten van psycholoog lezen -> dit vertelt iets over de pervasieve (diep doordringende) aard rond taboe in culturele & religieuze gemeenschap
oIn zijn culturele gemeenschap:
§ psychopathologie = uitgesloten w in gemeenschap
§disfunctioneren = verantwoordelijkheid vd gemeenschap, in gemeenschap is er geen proces v individueel disfunctioneren maar de relationele positie van individu in
gemeenschap staat centraal
• Collaboratief traject van toeleiding: samenwerking van actoren in verschillende disciplines; personen uit
• MSP dienstverlening die brug vormt naar GGZ
• Mobiliseren van culturele verandering in hulpzoekgedrag & copingstrategieën
oTherapeutische relatie is draad vanculturele verandering, praten met iemand intherapeutische context over innerlijke ervaringen is een stuk culturele verandering
oVaak in interculturele hulpverlening gaan onzepraktijken van GGZ drager zijn v e stuk culturele verandering
o->Ze zouden ook een drager moeten zijn van culturele diversiteit
Bron van aarzeling, opstarten! voor aandachtgeven voor spec culturele modellen van normen en pathologie, wat is normaliteit? Wat zijn deze beelden, wat omschrijft dat?
Gemeenschap hierdoor gereguleert. Met culturele noties en opvattingen dit aangeven wat is normaliteit, deviantie? Eerste lijnspartners! JAC medewerker, directieschool,..
collaboratief samenwerken, partnerschap maken, intersectoraal essentieel kenmerk van toegankelijk maken geestheidszorg, je zou er niet buiten kunnen! Internationale
partnerschappen nodig! Culturele verandering gaat ontstaan, stukje biculturaliteit, ik kom naar hier, hier praat ik met u, leren kennen over zijn leven en ptst,.. in moskee of
andere plekken mag je hier niet over vertellen, toebehoren tot versch vormen van copingstrategieen in zorgtraject zelf.. begrijpen van onderkant van zijn angsten en
wantrouwen, voor hem was dit gek zijn, dissociatie, nachtmerries indicatie van gek zijn, dit kon niet hij moest het maken voor zijn familie, verantw naar familie zo groot, elke
vorm psychisch lijden.. bel deel van toeleiding en opbouwe vertrouwensrelatie!
, 2. Diagnostische beeldvorming:
Integratieve beeld begrijpen dat deze jongen ontwikkeld, beeld van psychisch disfunctioneren
• Traumatisering in kindontwikkeling & cultureel weefsel
oPosttraumatisch: hyper alert stressysteem, verstoordeslaap, dissociatie,...
oJe ziet hier hoe proces van traumatisering zelf zich afspeelde in kind ontwikkelingen wezenlijk verbonden is aan culturele weefsel/toebehoren van cliënt
• Depressieve stemming
OSuvivor’s guilt & actuele maatschappelijke positie
▪ Ervaring van schuld = prototypisch kenmerk van depri affect, hier: specifieke sociale en culturele betekenis
▪ Ammar als oudste zoon gezonden door familie om zijn leven te beschermen in de hoop dat ‘dit kind’ zal instaan voor betere toekomst voor bredere familienetwerk in
land van herkomst (quasi altijd missie van niet-begeleide minderjarigen!) -> kind maakt hele reis en staat in relatie tot familienetwerk
▪ Survivor’s guilt = de schuldgevoelens van iemand die overleeft, ‘waarom heb ik het nu goed in België en mijn familie niet?’
▪ Ervaring van survivor’s guilt : meer uitgesproken in relatie tot manier waarop jongen onze Belgische SML ervaart, hij ziet/hoort niets over land van herkomst in ons
nieuws, België houdt zich hier niet mee bezig, w verzwegen -> maakt positie van verantwoordelijkheid als oudste zoon erg scherp
• Filial duty & genderrolverwachtingen
o Positie v kinderen in niet-westerse gemeenschappen: verwachting dat kids instaan voor cohesie van cul gemeenschap en die instaan voor oudere gemeenschappen
o Weinig nadruk op autonomie en individualiteit van kind
o Intergenerationele afhankelijkheid; kind dat zorgt voor oudere generaties en cohesie, eervan oudere generaties
• Pervasieve isolatie & discriminatie op religieuze identificatie = bestendiging van psychisch lijden
o Ervaring v discriminatie op zijn religieuze identiteit
o Religieuze identificatie= bron van adequatecoping, bron van steun en herstel-> MAAR dit werd bron van uitsluiting van discriminatie omwille van bv. terreur in Brussel
o Interactie komt vaak voor: aanknopen met religieuze culturele identificaties als bron van steun en psychisch herstel in interactie met breder msp context waarin precies
deze identificatie bron worden van stereotypering en discriminatie
o Voor cliënten manieren om continuïteit te vinden en zich te verbinden met heden, verledenen toekomst en dit wordt voorwerp van discriminatie
o WSPOZ: deze discriminatie vormen sterke predictoren van psychopathologie bij leden die behoren tot minderheidsgroepen
• Veerkracht en steunbronnen in culturele continuïteit
Oculturele loyaliteit als drager van transnationale gezinsrelaties
oReligieuze praktijken als steunbron: weten uit OZ dat bronnen van culturele verworteling kunnen belangrijke protectieve zijn
oReactieve identiteits mobilisatie: als precies die identificaties voorwerp w van discriminatie weten we dat deze identificaties reactief worden en zich opsluiten in soort
mobilisatie van eigen identiteit waarin weinig brug mogelijk is tussen culturele mobiliteit en verandering en processen van aanknopen met extremisme
Aantal kernpunten, beeld complexe traumatisering en ontwikkelen sterk depri beeld, trauma in kindontwikkeling, intrafam context, traumatisering verweven met cultuur en
cummulatieve trauma tijdens vluchttraject zelf.. forse depri sympatologie.. betekenis geven vanuit: survivors guilt: bel motie in klinische literatuur bij slachtoffers coll geweld
(uit hollocaust).. overlevenden heel vaak depri klachten verbonden aan dit, gaat over schul slachtoffer dat hij overleeft maar anderen niet.. wrm heb ik die boottocht
overleefd, wrm andere wel verdronken? Wordt versterkt omdat hij het gevoel heeft dat het collectieve geweld, mensenrechtenschendigen geen punt zijn in schoolse context,
leerkrachten, peers. Niemand drmee bezig met Somalië.. protoypsiche facto: schuld ervaart, mensenrechtenschending overleeft, niemand in actuele context daarmee bezig
met die dood gaan.. stilzwijgen belgische samenleving, versterkt survivors guilt!. Filal duty: filiale plicht, plicht kind.. transcultureel onderzoek, verwijzing opvatting, kind is
verantwoordelijk voor eer, overleven, toekomst en veiligheid van vorige generaties.. kind krijgt het leven van vorige generaties.. plicht om zijn leven in dienst te stellen van
eerdere generaties ouders! Centrale notie in crosscultureel werk. ‘je hoort hiervoor in te staan’. Meisje in conflict dragen hoofddoek, zelf mogen beslissen, geen verantw aan
ouders=> splitsing hv en gezin, gezin voelt zich niet begrepen. Samen met culturele verwachtingen ontwiktaken en genderrollen; oudste zoon=> wat betekent dat, inkomen,
bescherming bieden.. herstel optreden wnr hij nieuwe vormen vindt. Maatschapp isolatie verstrerken en intensifieren wnr er ooit discriminatie of stereotypering, religieuze
markers: baard,..=> wekte wantrouwen in versch contexten, iedereen verontwaardigd zijn.. religieuze markers geass met beelden bedreiging en gevaar=> onderzoek:
dicrimnatie en racisme zijn signif predictoren van sign lijden (stress,..). Diagnostisch: steunbronnen, bronnen veerkracht, culturele steunbronnen: loyaliteit bron van
continuïteit, religieuze identificaties heel centrale steunbron! Periode waarin hij wordt aangesproken op zen religie, rea door islamitiche identificaties nog sterker te
mobiliseren: reactieve identiteitmobilisatie (respons op discriminatie, racisme gaat uw culturele identiteit versterken).
3. Therapeutische relatie
Als HV vaak bang om proces van radicalisatie aan te sterken.
Als Amnar telefoon bovenhaalde was ze als HV vaak gespannen en zich afvragen of hij in contact was met radicalisering.
Wat is verantwoordelijkheid van hulpverlener hierin?
• Culturele loyaliteit als drager van trauma-herstel
• Culturele verandering als drager van toekomstperspectief
• Oriëntatie van therapeutische relatie op sociale inbedding & steun
Wantrouwen zichtbaar, veel aandacht en werk naar opbouwen veiligheid in ther relatie. Maatschapp stereotypering, angst radicalisering.. stereotypes raken je ook als
therpeut=> team nodig! Wonderlijke plek van uitproberen culturele verandering, met vrouw in ruimte zitten en hierover praten=> wijzigen genderrol gedrag (nergens
anders doen, niet in moskee). Aanvoelen als een tante of een zus,.. mobiliseren familiaal netwerk=> therapeutische relatie, experimenteren met culturele relatie. Eerst
moeite met hv die rok droeg, nu niet meer.
4. Therapeutische interventies
• Wantrouwen in de therapeutisch relatie
• Echo’s van stereotypering in de therapeutische positie
• Micro-cosmos van wijzigende genderrolopvattingen
• Hulpverleningsrelatie – doorbreken en bestendigen van sociale isolatie
Welke positie neem ik in in het leven van andere, stukje belgië representeren voor hem. Antw op brief: niemand mocht die ooit lezen: ‘je hebt me naar belgië gebracht’.
Waar hij zich welkom voelde, kon experimenteren met culturele verandering, moet dat stukje belgië niet in maatschappij afspelen? Hem naar sportclub leiden, gemeenschap
versterken? Spanning wezenlijk in transculturele zorg.. voelen hoe verantwoordelijkheid buiten kliniek wijkt. Nadenken hoe kan ik maatschappelijke participatie versterken.
Oriëntatie in bevorderen sociale inbedding vanuit ther context (klinische ruimte: ramen en deuren openzetten naar echte wereld) brug wilt maken naar beter sociaal leven.
Toevoeging prof. Meurs: Wat is oorsprongsgehechtheid in migratie en oorsprongsgehechtheid wnr men vluchteling is en hoe is dit te combineren met
integratiegerichtheid in andere maatschappijen? Versterken van verworteling in cultuur herkomst, steun vinden, oorsprongsgehechtheid bevorderen en bevestigen,
culturele verandering toelaten, bevorderen en culturele verworving en continuiteit (oorspronsgehechtheid beide!!)
