Summary
Samenvatting Inleiding A (HAN, Leerjaar 1)
- Course
- Institution
complete begrippen/ personen samenvatting voor het vak Inleiding A. Uit het boek oriëntatie op geschiedenis.
[Show more]
1 review
By: razr_tim • 6 year ago
Seller
Follow
geschiedenisfanaat
Reviews received
Content preview
Jagers en boerenHoofdstuk 1:
Soemeriërs: eerste hoogontwikkelde bewoners van Mesopotamië. Vonden in 3300
v.c. het schrift uit: het spijkerschrift. Landbouwers en handelaren
Gilgamesh: 3000 v.c.. Hij was de 5de koning van Uruk. Hij is bekend van de
heldendaden die zijn opgeschreven op de Epos. Op de Epos word ook de Zonne
vloed genoemd. Hij zou 1/3 mens zijn en 2/3 god
Babyloniërs: inwoners van Babylonië ( in Mesopotamië)(1800-539 v.c.).
Een van de koningen was Gilgamesh.
Staan bekent om het bouwen van grote muren.
Had een stedelijke samenleving met een oude wetgeving.
Hammurabi:↘ Komst van Hammurabi 1700 v.c.. Hij breide zijn macht uit over een
groot deel van Mesopotamië.
Hij schreef de eerste schriftelijke codificatie in de geschiedenis. De codex van
Hammurabi. Deze codex bestond uit gevaardigde wetten (282 wetten op een zuil).
Het oudste wetboek.
Hij was de eerste koning van het oud Babylonischrijk.
Nebukadnezar: Hij was de machtigste koning van het Babylonische rijk en regeerde
tussen 603 en 562 v.C. Hij nam Jeruzalem in en verjoeg Juda
Egyptenaren: vormden rond 3000 v.C. het eerste volk met een gecentraliseerd
bestuur onder leiding van een Farao. Hiermee ontstond de eerste staat ter wereld in
de vorm van een rijk.
Ramses II: Hij was de grootste farao allertijde en leefde tussen 1300 –
1213mv.Chr. hij heeft het rijk van de Egyptenaren uitgebreid
Echnaton: Egyptische farao (ca. 1351-1333 v.Chr.) Hij vervangt de god Amon-Re
door Aton de zonnenschijf. Hiermee leek het of hij streefde naar monotheïsme.
Hij introduceert de nieuwe kunstvorm de Amarnastijl. Deze stijl was meer
natuurgetrouw.
Toetankhamon: Hij was de zoon van Echnaton. Op 10 jarige leeftijd werd hij Farao.
Hij overleed op 18/19 jarige leeftijd. (ca. 1333-1323 v.Chr). Bekend van zijn graf die
compleet intact is gevonden door Howard Carter.
Howard Carter: Hij staat er bekend om dat hij in 1922 het graf van Toetankhamon
vind.
Begrippen om uit te leggen:
o Archeologie: De wetenschap die overblijfselen van oude culturen bestudeert
teneinde het verleden te reconstrueren en te duiden.
o IJstijd: Periode van kou. Laatste ijstijd begon 60.000 jaar geleden en eindigde
12.000 jaar geleden.
Gevolgen van het eind: wild trekt naar warmere gebieden. Nieuwe soorten wild
zijn in opkomst. Toendra verdwijnt en er ontstaat loofbos. Door het smelten van
het ijs stijgt de zeespiegel. Engeland wordt een eiland.
o Steentijd: Oude steentijd (Paleolithicum)→ Tot Ca. 10000 jaar geleden. Tijd van
jagers en verzamelaars.
Overgangstijd (Mesolithicum) →Ca. 10000 – 6000 jaar geleden.
Middensteentijd door grote verandering.
1
, Nieuwe steentijd (Neolithicum)→ Ca. 8000-3000 jaar geleden.
Landbouw, sedentaire culturen.
o Bronstijd: 3000 tot 500 v.c
o IJzertijd: 500 v.c. tot nu?
o Homo Habilis: 2200000-1500000 jaar geleden. Maakte gebruik van werktuigen.
Ontwierp dingen doormiddel van slaan.
o Homo Erectus: 1900000-400000 jaar geleden. Goede renner. Sociaal. Leefde
samen met de Java en Peking mensen. Nomadisch bestaan met vaste
jachtplekken
o Homo Sapiens: 250000 jaar geleden. Rond 200000 jaar geleden leefgebied in
Oost-Afrika. 120000 jaar geleden uitgetrokken naar het Midden Oosten. 60000
jaar geleden via Azië en de Indonesische eilanden naar Australië. 45000 jaar
geleden trokken ze Europa in
o Neanderthaler: 180000 jaar geleden. Zijn waarschijnlijk uitgeroeid tot de Homo
Sapiens.
o Neolithische revolutie: Vanaf 13000 V.C. kwam er een einde aan de ijstijd
waardoor een Neolithische revolutie tot stand kwam. Er ontstond een stabielere
natuur met loofbos en standwild. Het was de eerste landbouwrevolutie en vormde
de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een
rondtrekkend[1] bestaan naar een samenleving van mensen die in nederzettingen
woonden (sedentarisme) en aan landbouw en veeteelt deden.
o Cro-‐Magnonmens: laat pallolithicum. Hoort tot de soort van de Homo
Sapiens. (West-Europa) tijdgenoot van de neanderthaler
o Nomaden: bevolkingsgroepen zonder vaste woonplaats die met het vee mee
Trekken.
o Grotschilderingen: Bepaalde beelden geschilderd op muren door mensen uit de
prehistorie. Waarschijnlijk om zich creatief te uiten, angst te vertellen of als gebed
voor de goden.
o Hunebedden: Gebouwd door het trechterbekervolk 4d-3d v.c. als begraafplaats of
als goden vereering.
o Natuurgodsdienst: Een religie die vooral op natuurverschijnselen is gebaseerd en
die de krachten van de natuur aanbidt.
o Polytheïsme: het geloven en vereren van meerdere goden
o Specialisatie: Je bezig gaan houden met maar 1 ding (vaak een ambacht) door de
maar op 1 ambacht te fixeren wordt je hier beter in. Mensen gingen zich
specialiseren op het moment dat de eerste steden in opkomst waren.
Specialisatie is mogelijk op het moment dat er minder mensen nodig zijn om
voedsel te produceren/
o Mesopotamië: Gebied rond de Tigris en Eufraat waar de eerste stedelijke
samenlevingen ontstonden. De huidige kern van Irak en het Noordoosten van
Syrië
o Ziggurat: Tempeltoren uit Mesopotamië waar sumeriese goden werden vereerd
o Piramides: Gebouwd in het oude rijk waarschijnlijk als goden vereering. Pas in het
nieuwe rijk worden ze gebruikt als graftombes.
o Vallei der Koningen: Gelegen in opper Egypte nabij Thebe. Collectieve
begraafplaats voor farao’s in het nieuwe rijk (1550-1070)
o Schrift: Eerste schrift was het spijkerschrift- dit schrift waren eerst alleen maar
plaatjes. Ontstond ongeveer 3300 jaar geleden.
2
, o Irrigatie: Bedacht door de Egyptenaren. Als de Nijl overstroomt blijft er vruchtbaar
slip achter. Er werden weggetjes gemaakt tussen de grond waardoor de nijl kon
stromen om alles vruchtbaar te houden.
Verschijnselen kort uitleggen en in de goede tijd plaatsen:
o Evolutie van de mens: het proces waardoor de moderne mens is ontstaan uit
eerder levende primaten. De evolutie van de mens gaat al sinds de eerste mens
er was 2 500 000 jaar geleden en blijft ook doorgaan.
o Ontstaan eerste dorpen, steden en staten: nadat nomaden sedentair werden
gingen ze zich vestigen en bouwden huizen, hierdoor ontstonden dorpen die zich
later door ontwikkelden naar steden en staten.
o Globaal de volgorde van beschavingen in Mesopotamië
o Verdeling Egypte: Oude rijk, Middenrijk en Nieuwe Rijk:
Narmer- Oude dynastieën. Verenigd neder en opper Egypte met elkaar. Sticht
Memphis.
Djoser/ Khufu- Oude Rijk. Bouwt Pyramides volledig in steen.
Senustirs ǁ - Middenrijk. Ontstond absolute macht. Periode van culturele groei.
Echnaton/ thoetmosisǁ/ Amonhotep 3/ Ramses ǁ- Nieuwe rijk. Maakte van de
Pyramides graftombes. Ontwikkelde de landbouw van de Nijl.
Hoofdstuk 2: Grieken en Romeinen
Homerus: Was een Griekse dichter en zanger die leefde van 800- 750 v.c. Verteller
van goddelijke en mythische verhalen. Beschrijft ook de strijd om Troje
Thucidydes: ca. 460 - 400 v.Chr. was een Atheens legeraanvoerder en
geschiedschrijver van de Peloponnesische Oorlog tussen Athene en Sparta. Hij
vertelt zeer gedetailleerd over deze oorlog in oude geschriften.
Kleisthenes: (570-507 v.c) Hij was een aristocraat die in 510 een einde maakte aan
de tirannie van Peisistratos en zijn zonen. Hij maakte een grote stap door openlijk
een bondgenootschap aan te gaan met de burgers van Athene. In ruil voor hun steun
bood hij hun verregaande vrijheden aan. Hij ontnam de areopagos een groot deel van
zijn bevoegdheden en verhief de volksvergadering tot de plaats waar door
handopsteking van alle Atheense mannen (geen metoiken of slaven) de belangrijkste
beslissingen werden genomen. Om deze vergadering goed te laten werken stelde hij
de raad vam 500 die fungeerde als dagelijks bestuur. (Na 1 jaar werden alle 500
leden vervangen). Ook introduceert hij het scherven gericht: Ostracisme. Hierdoor
ontstond de democratie.
Sokrates: (470-399) Mens moet om gelukkig te worden het eigen belang
ondergeschikt maken aan het algemeen belang. Wilde graag medeburgers verlokken
tot een goed gesprek over ethische kwesties. Alles informatie over hem komt van
zijn leerling Plato. Sokrates was ontevreden over het optreden van de Atheners in de
peloponnesische oorlog. Protagoros tegenstander. In 399 v.c. tot dood veroordeeld
op beschuldiging van het bederven van de jeugd en het loochenen van de goden van
de stad. WAT IS HET WARE GELUK?
Aristoteles: ( 384-322 v.c.). Hij had zijn twijfels over de democratie. Was leerling aan
Plato’s Academie. Het was een onverantwoordelijke, op het eigenbelang gerichte en
instabiele staatsvorm. Hij onderscheidde 3 verschillende staatsvormen: 1. De
regering van 1 persoon (monarchie). 2. Een regering van elite (aristocratie of
3
, oligarchie). De regering en het volk (democratie). Hij wilde en staatsvorm waar deze 3
elkaar in evenwicht zouden houden. Er bestond geen metafysische wereld, de mens
had geen ziel en na de dood was er geen leven.
Hij ging inductief te werk: afzonderlijk dingen bestuderen en ordenen om vervolgens
algemenen uitspraken te doen. Planten en dieren deden wat de natuur wilde, mensen
niet.
Plato: Leerling van Sokrates. Hij stichtte in 387 v.c. een eigen school. Hij was een
groot tegenstander van de democratie (dictatuur van domheid). De polis bestond
volgens hem uit 3 soorten mensen: de rusteloze en redeloze massa die alleen maar
uit was op het najagen van materieel gewin, een kleine groep daadkrachtige en een
kleine elite van filosofen. Deze filosofen moesten het bestuur van de gemeenschap
hebben. WAT IS WARE GELUK?
→Bedenker van de vormen- of ideeënleer: er zijn twee werelden, een
bovennatuurlijke, metafysische wereld en een zintuigelijk waarneembare wereld
waarin wij leven. Zintuigelijke waarnemingen zijn slechte waarnemingen omdat ze
maar betrekking hebben op 1 wereld namelijk de veranderlijke wereld.
Bovennatuurlijke wereld is waar de ware kennis vandaan komt.
Alexander de Grote: (336-323 v.c.) Opvolger van Fillipus uit Macedonië (359-336
v.c.). Hij was opgevoed door Aristoteles en een groot liefhebber van de Griekse
cultuur. Hij voelde zich ook een Griek. Koning Fillipus had Griekenland veroverd in
338 v.c. Als aanvoerder van de Grieken wilde Alexander wraak nemen voor de
Perzische agressie in de oorlog. In een reeks veldtochten versloeg hij de Perzische
vorst Darius 3. Hierdoor kreeg hij een heel groot gebied in handen. Kreeg geen groter
gebied omdat soldaten bang waren voor legers me olifanten. Door Alexanders
veroveringen verspreidde de Griekse cultuur zich→ aangevuld met Perzische en
andere oosterse elementen ontwikkelde zich een wereldcultuur genaamd het
Hellenisme.
Hannibal: (247-183 v.c.) Cathaagse veldheer in de derde eeuw tijdens de tweede
oorlog. Hij trok met een enorm leger met olifanten via Spanje door de alpen naar
noord Italië. Romeinse troepen werden vaak verslagen en Rome stond op het punt
ingenomen te worden. Hannibal had te lang geaarzeld waardoor de romeinen op zee
de troepen van Hannibal tegen hield en het door krijgsheer Quintus Fabius handig
uitstellen van een laatste slag moest Hannibal zich uiteindelijk terugtrekken. In 201
v.c. sloten ze vrede.
Julius Caesar: (100-44 v.c.) was een generaal uit het leger. Werkte samen met
anderen nieuwe leiders tot een herenakkoord in het jaar 60 v.c. er ontstond het
eerste driemanschap. Caesar gebruikte dit akkoord om in 58-51 v.c. Gallië in te
nemen. Deze overwinning had hem zeer populair gemaakt. Een van de mannen uit
het driemanschap: Pompeius, vluchtte weg uit Rome waardoor Caesar de macht kon
grijpen (militaire staatsgreep). Hij kreeg een trouw volksleger.
Cleopatra: (69-30 v.c.) Koningin van Egypte kreeg een relatie met de romein
Antonius (een generaal van Caesar). Ze dromen ervan om het rijk van Alexander de
Grote te herstellen. De Octavianus kreeg toestemming de twee met militaire
middelen in gareel te brengen. Hij verslaat de vloot van Cleopatra en Antonius.
Octavianus (= Augustus): (63 v.c. tot 19 n.c) achterneef van Julius Caesar en
erfgenaam. Hij sloot een verdrag met antonius (63 v.c tot 19 n.c.) en Lepidus vormde
ze het tweede driemanschap. Samen verdeelde ze het rijk: Octavianus west en
Antonius Oost. Na de moord op Cleopatra en Antonius kreeg hij in Rome veel triomf,
Hier krijg hij de naam Augustus. Hij legde alle buitengewone bevoegdheden neer en
herstelde de republiek. De senaat gaf hem hiervoor veel bevoegdheden. Nu had 1
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller geschiedenisfanaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now