Materiaalleer; kleimaterialen. Volledige samenvatting met prenten. Alles wat te kennen valt voor het examen! Uitgebreid en volledige samenvatting, slides en cursussen gebruikt notities. Cursus niet meer nodig gehad.
Deel M3: Kleimaterialen
1. Inleiding
Klei is een sedimentair gesteente dat voornamelijk bestaat uit lutum.
- Klei bestaat niet uit kleine rotsblokjes (zand wel)
- Kleiplaatjes zijn chemisch gevormd
- Bestaan uit silicium en aluminium
- Als gevolg van de plaatjesvorm en chemische samenstelling heeft een kleiplaatje
een positieve en een negatieve kant waardoor water en mineralen beter worden
vastgehouden.
- Samen met het humusgehalte (voor zowel zand- al kleigrond) bepaalt dat een
groot deel van de vruchtbaarheid van de grond.
- klei kun je gemakkelijk vinden naast rivieren en aan de kust.
Keramiek komt van het griekse woord Keramos en betekent gebakken aarde.
- Sediment = afzetting = de benaming voor door wind, water en/of ijs
getransporteerd materiaal.
- Primaire klei = basis van porselein = heel wit: wordt gevonden dichtbij de rots
waar t vanaf komt = heel brokkelig = mager
- Secundaire klei = basis van (boetseer)klei = gekleurd = heel plastisch = vet
- Tussen de kleiplaatjes zitten de watermoleculen waardoor ze over elkaar schuiven.
Dit verklaart waarom je klei goed kunt indrukken en maar moeilijk uit elkaar kunt
trekken.
, Materialiseren M3: Kleimaterialen
- Klei is plastisch als er voldoende water in zit
- Klei wordt hard als het water verdampt
- Klei wordt steen als het gebokken wordt
- Klei krimpt tussen de 10 en 15 % tussen het drogen en bakken
- artificieel drogen of bakken van klei
- klei wordt ontgonnen in groeves (recreatiedomein De Schorre in Boom) en heeft
link met natuursteen door ontstaan na verwering van granieten en gestolde lava’s
- oudste artificiile bouwmaterialen op basis van klei
o rond 8000 v.C. stapelen van gedroogde kleiblokken in Mesopotamii
(huidige Irak)
o rond 4000 v.C. waterbestendige voorwerpen in gebakken klei in Egypte
- meest typische toepassing met klei is de baksteen
- gestapelde bakstenen gedurende 1000-den jaren :
o vormgeven van de gebouwde omgeving
o dragen van de gebouwde omgeving
- sinds intrede staal (ca. 1800) en beton kreeg de baksteen een meer esthetische
rol toebedeeld als gevelhuid in de gebouwde omgeving
2. Grondstof
2.1. Algemeen
- afgeleid van het Griekse woord keramos : verbrande aarde
- warmteproces door mensen-handen en/of machines nodig om klei, samen met
hulpgrondstofen, om te zetten naar concrete producten en toepassingen
- klei als grondstof is ontstaan door de erosie van rotsgesteentes die veltspaat
bevatten
o graniet verweert tot kwarts en veldspaat (primaire mineralen)
o veldspaten verweren verder tot plaatvormige aluminiumsilicaten
(kleimineralen) dewelke bepalend zijn voor de plastische eigenschappen
o ontbinding veldspaat : K(Al Si3O8) + water en CO2 -> Al2(SiO5) + ...
o verder bevat klei calciet, diverse ijzermineralen en onzuiverheden zoals
kalk en zand
2.2. Soorten
- als klei een overmaat aan fijne deeltjes bevat (< 5 micrometer) en er geen kwarts
in voorkomt spreekt van vette klei : goed kneedbaar, maar bij drogen onderhevig
aan krimp en scheurvorming
- als er veel zand voorkomt spreekt men van kort en schrale klei (ook magere klei) :
scheurvorming is geringer en minder kneedbaarheid
- bestanddelen groter dan kleimineralen van 5 micrometer en kleiner dan de
onzuiverheden van 50 micrometer noemt men leem
- begrippen leem en klei worden dikwijls door elkaar gebruikt
- Klei rijk aan aluminiumoxide Al2O3 (> 30%) krijgt de naam kaolien of porselein-
aarde
3. Gedrag van klei
- klei moet plastisch vervormbaar zijn, goed kneedbaar, vermogen hebben om te
vervormen en die vorm te behouden (plasticiteit)
- parameter die de plasticiteit beïnvloeden :
o hoeveelheid water in de klei
o grootte van de kleimineralen, steeds een korrelgrootteverdeling 2
micrometer tot 100 micrometer (vgl. menselijk haar is gemiddeld 50
micrometer dik)
o vorm van de kleimineralen (chips versus popcorn ;-)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AmberBeijer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
