Summary
Samenvatting - Grondslagen van het (straf)recht
- Course
- Institution
Alles van het eerste semester
[Show more]
Seller
Follow
evyclaeys1209
Content preview
Historische grondslagen van het strafrecht:-> De oudste sporen van strafrecht
Waarom straffen wij?
1. Strafrechtsgeschiedenis: bronnen
Soorten bronnen:
1. MATERIËLE SPOREN (niet-geschreven)
Bv. Zwaard? Wat weten we daarover als we geen tekst hebben? Zwaard van beuk van gent?
Van vrouw justitia?....
- Rechtsarcheologie = oude materialen sporen van het recht gaan bekijken
o Gerechtsgebouwen: (Bv. Gent zie je vanaf buiten al wat ze doen, de oude
gerechtsgebouwen tonen niet wat daar gebeurd, zijn zeer imposant) vooral door
zak-Dutroux moest het gerecht meer transparant worden-> transparant gebouw,
Schandpalen: (bestonden in het ancienregime in elke stad, vroeger werden daar
mensen aan gehangen en daardoor werd iemand midden in de maatschappij
belachelijk gemaakt als straf, werd later afgeschaft, zegt iets over de manier hoe
we naar de straffen kijken-> nu niet fier op)
zwaarden, tortuurinstrumenten…
- Rechtsiconografie en -iconologie = afbeeldingen van het recht interpreteren, wat je hier
ziet wat betekent dat
o Wie heeft opdracht gegeven tot dat beeld, wie heeft de opzet gegeven voor dit
beeld te maken?
o De duimspijker: de duimen onder druk zetten, tot iemand lost wat die moet
zeggen
o Leerboeken (bv. Joos de Damhouder), gerechtigheidstaferelen…
Bv. De twaalf, afbeelding van teleurgestelde advocaat
2. GESCHREVEN BRONNEN
=geeft veel meer zekerheid, wat geschreven is te vertrouwen is
Joos de Damhouder: jurist
- Universiteit Leuven rechten gestudeerd
- 16de eeuw leefde hij
- Wordt advocaat, griffier aan strafrechtbank Brugge
- Schreef boeken af van Gentenaar van Filips Wieland
- Boeken over het praktijk
- 2 boeken geschreven: praktieke civiele en praktieke criminele
o Legt uit hoe een proces verloopt
o Ieder hoofdstuk heeft een prentje
o Grotendeels zoals het vandaag nog verloopt
, -Damhouder en Wieland hebben belangrijke rol gespeeld in het
ontstaan van Nederlandse rechtstaat
o Conclusie in het recht: Argumentatie van de partij
Gerechtigheidstaferelen: kunstwerken gemaakt in opdracht van de
rechtbank
- Kunstwerk moet een boodschap geven
Als er een feit gebeurd moeten we aangifte doen, het openbaar ministerie
hiudt dan een vooronderzoek.
Iemand voor de rechtbank halen, dagvaarding uitsturen
Proces begint kan leiden tot veroordeling, vrijlating
Drop outs: waardoor mensen niet veroordeeld worden (omwille van jonge
leeftijd, blanco strafblad,…) 1/3 vd straffen worden niet uitgevoerd
Mensen die niet gestrafd worden finaal
We kunnen veel vh recht te weten komen door zaken van vroeger
Opassen voor de representativiteit, betrouwbaarheid, Hoe respresentatief
zijn deze documenten????
Minnelijke schikking: vroeger heete dat compositie, kan niet op strafblad
komen, straf afgekocht
Bv. Boete niet kunnen betalen, briefje aan de koning schrijven
Waarom ziet het recht er zo uit zoals het er nu uitziet?
- Inhoiud van het recht vandaan?
- Hoe ontstaat recht?
De alleroudste rechtsteksten:
• Bakermat West-Europese cultuur, Midden-Oosten = onze oudste teksten
RRR=
• Religie (Jeruzalem) = tekstreligies
• Ratio (Athene) = Filosofische concepten uit Griekenland
• Recht (Rome) = rechtswet. Ontwikkelt dat het fundament is van het
hedendaagse recht
• Waarom? - Schriftstelsels (kennisopbouw)
(i.t.t. indirecte bronnen voor onze streken)
- Steden ontstaan door de Romeinen (taakverdeling), landelijke
gemeenschappen geen taakverdeling = iedereen op zichzelf
, • Waar? Vruchtbare halve maan
Rechtsteksten in vruchtbare halve maan:
- Wanneer? ong. 2000 v.Ch
- Redactie? Begrip? Toepassing?
Gevaar voor Hineininterpretierung = Oude tekst die in het
hedendaagse leven kunnen gaan interpreteren
Belang voor LEGITIMATIE van recht en macht
Wat wij strafrecht noemen wordt daar als de wil van God gezien, regels volgen
omdat God dat wilt -> belangrijk punt van legitimatie
Legitimatie= iets aanvaard maken, duidelijk maken van iets dat
het juist, correct en betrouwbaar is.
Max weber: historische denker, econoom, filosoof
Grondig onderzoek gedaan: hoe slaagt een macht er in om eig
te legitiseren? Waarom aanvaarden we de macht? Hoe komt
het dat mensne aanvaarden dat ze gestraft. Worden?
Macht aanvaard maken zonder hem te gebruiken, de brute
macht sleurt ons weg ze gebruiken ons om te laten doen wat
zij willen
Onze maatschappij zit rationeel in elkaar, regels onderling
gemaakt, alleen de overheid mag macht uitvoeren = sociaal
contract
Macht wordt gezag en aanvaard door de onderworpenen
(rechtssubject = zijn wij allemaal), van de macht gaat er charisma uit (de
ene heeft meer dan de ander
- NIET de REDE, geen rechtswetenschap RATIONEEL
- WEL (cf. Max Weber): openbaring CHARISMATISCH
gewoonte TRADITIONEEL
Codex Hammoerabi:
- Wanneer? 18de E.v.Chr.
- Wat? Stèle in Louvre (Susa-Iran)
- Wie? Hammoerabi
bouwt na militaire veroveringen gecentraliseerd rijk uit
eerste dynastie van Babylon
tekst in spijkerschrift op
- Inhoud? Wereldlijk!
- Legitimatie? Samas, groot rechter van hemel en aarde, dicteert
, - Wetboek?
• Noch formeel, noch materieel exhaustief (282 artn.)
• Niet systematisch
• Geen concepten, maar casuïstiek
• Zijn casusen, casuïstiek
• Zowel ‘wetten’ (?) als gewoonte
We doen zaken omdat we het zo gewoon zijn, we doen het altijd zo
Bv. Dynastieën van een monarchie (traditionele legitimatie)
Enkele citaten:
Strafrecht: oog om oog, … (beperking eigenrichting):
- Als een kind zijn vader geslagen heeft, zal men zijn hand afhakken bij de pols.
- Als iemand een vrij man een oog uitgestoken heeft, zal men hem ook een oog uitsteken.
- Als iemand een been gebroken heeft van een vrij man, zal men hem eveneens een been
breken.
Standenmaatschappij:
- Als een metselaar een huis voor iemand gebouwd heeft, en als hij zijn werk niet
verstevigd heeft, en als het huis instort, en als de eigenaar van het huis daarbij gedood
wordt, dan zal de metselaar worden omgebracht.
- Indien het een slaaf van de eigenaar van het huis is, die de dood vindt door de instorting,
dan zal de metselaar de eigenaar een gelijkwaardige slaaf bezorgen.
Grondslagen van het recht?:
• Recht = Macht
• Goddelijke/religieuze/charismatische legitimatie is doorslaggevend op dat ogenblik
Eigenrichting door wraak (eerste beperking ervan), geen beperking? Onbeperkte wraak
Powerpoint 2, De vroege middeleeuwen:
De rechtstreekse Romeinse invloed is uiterst beperkt:
De oudste juridische (geschreven) bronnen in onze regio
- weinig ‘betrouwbaar’
- Welke?
‘RECHTSLEER’ (door Romeinse ogen: Tacitus, Caesar, …)
‘WETGEVING’ (optekening door
‘geromaniseerden/gelatiniseerden’)
ZEER BEPERKTE ‘romanisering’ van onze gebieden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evyclaeys1209. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now