Summary
Samenvatting - Inleiding in de Gezondheidspsychologie (PB0522)
- Course
- Institution
Een uitgebreide samenvatting van het literatuurwerk dat hoort bij het vak 'Inleiding in de Gezondheidspsychologie'.
[Show more]
Seller
Follow
mhummelman
Content preview
Samenvatting Inleiding in de GezondheidspsychologieHoofdstuk 1: ‘An overview of psychology and health’
What is Health?
Gezond zijn niet ziek zijn (maar moeilijk te definiëren). Ziek zijn, merk je de volgende symptomen:
1. Signalen dat het lichaam niet goed functioneert, zoals een te hoge bloeddruk.
2. Symptomen van een ziekte of blessure, denk maar aan pijn of nausea.
Maar het is een moeilijk begrip. Wanneer ben je ziek en wanneer ben je gezond? Wanneer iemand
rookt, kan iemand zich goed en gezond voelen, maar de signalen van de longen zeggen wat anders. Er
is dus een ziekte/gezondheidscontinuüm. De dood staat aan de ene kant en optimale gezondheid
aan de andere kant.
Gezondheid: is dus een positieve staat van fysieke, mentale en sociaal welzijn (en niet alleen
de afwezigheid van een ziekte of blessure) die varieert over tijd.
Mensen worden om verschillende redenen ziek. Vroeger, werden mensen vooral ziek door
ondervoeding en infecties.
Dieetziektes: een resultaat van ondervoeding (of slechte voeding).
Infectieziektes: acute ziekte die het resultaat is van schadelijk materiaal of een micro-
organisme (bacterie, virus etc).
Hedendaags zijn het vooral infectieziektes, denk maar aan corona. Gelukkig kunnen veel
infectieziektes beter bestreden worden door preventieve maatregelen zoals vaccins of een griepprik.
Maar ook hygiëne is hierbij belangrijk, net als schoon drinkwater bijvoorbeeld.
In rijkere landen zien we vooral chronische ziektes als oorzaak van de dood. Dit is een degeneratieve
ziekte, zoals een hartziekte of kanker die over een langere periode ontwikkelt of bestaat. Deze ziektes
komen meer voor bij ouderen, en omdat we nu veel ouder worden dan vroeger, zien we deze ziektes
ook nu veel meer opkomen. Maar ook het werken in gevaarlijke omstandigheden en veel meer stress
dragen hier aan bij.
Ook zien we verschillende ziektes/doodsoorzaken op verschillende leeftijden.
Viewpoints from history: physiology, disease processes and the mind
Trepanatie: het maken van gaten in de schedel om iemand te zuiveren. Zo konden ziekte-
veroorzakende demonen uit het hoofd verdreven worden.
Humoral theroy of ilness: Hippocrates zei dat er in het lichaam 4 vloeistoffen zijn (genaamd humors).
Wanneer de mix van deze vloeistoffen in balans is (of harmonieus is), dan is het lichaam gezond.
,Wanneer dit niet het geval is, dan is het lichaam ziek dit is weerlegt toen micro-organismen
werden ontdekt.
Mind/body probleem: We kunnen het lichaam en de geest conceptueel van elkaar scheiden, maar de
vraag is, of ze ook onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren?
Lichaam: ons fysieke zijn, dus onze huid, spieren, botten, organen en het brein.
Mind: refereert richting de abstracte processen die onze gedachtes, percepties en gevoelens
omvatten.
In de middeleeuwen werd nog aan ontleding gedaan. Dit werd later verboden. Ziekte is een straf van
God omdat je slechte dingen doet. Hierdoor werd de kerk een soort apotheek en kregen priesters
ineens een soort doktersrol.
Renaissance: betekent wedergeboorte René Descartes kreeg een belangrijke rol, hij zei de
volgende 3 dingen:
1. Het lichaam is een machine die vertelt hoe acties en sensaties plaatsvinden. Zo kan je pijn
bijvoorbeeld verklaren.
2. De lichaam en geest zijn gescheiden van elkaar, maar kunnen communiceren met elkaar via
de pijnappelklier.
3. Dieren hebben geen ziel. Wanneer mensen overlijden, dan verlaat de ziel het lichaam.
Biomedische model: zegt dat alle ziektes of fysieke stoornissen kunnen worden verklaard bij
verstoringen in fysiologische processen, die dan resulteren in schade, biochemische disbalansen,
bacteriële en virale infecties dit is gescheiden van de mind.
Let op! Dit is een model dat hedendaags ook nog veel gebruikt wordt.
Sinds de 19e eeuw, is ook duidelijker geworden dat de mind van invloed is op je gezondheid.
Seeing a need: psychology’s role in health
Het biomedische model wordt hedendaags veel gebruikt, maar heeft wel nog verbetering nodig.
Momenteel zijn de ziektekosten een groot deel van de kosten van een land. Dit komt doordat
behandelingen beter zijn, ziektes worden sneller ontdekt, mensen zijn zich meer bewust van vreemde
symptomen.
Let op! De persoon zelf, als een uniek individu, is niet opgenomen in het biomedische model.
Sommige mensen zijn altijd ziek, of herstellen langzamer. Dit kan een resultaat zijn van biomedische
bronnen zoals variaties in fysiologische processen en blootstellingen aan schadelijke mno’s. Maar
psychologische en sociale factoren spelen ook een rol:
1. De persoonlijkheid: sommige melden zich eerder ziek.
2. De levensstijl: sommige mensen leven gewoon veel ongezonder.
De persoonlijkheid van een persoon is dus erg belangrijk. Persoonlijkheid refereert naar de
cognitieve, affectieve of gedragsgewoontes van een persoon die stabiel zijn over tijd en situaties.
Veel positieve emoties zijn gerelateerd aan een langere levensduur.
Hoge levels van angst, depressie, pessimisme en vijandigheid zijn gerelateerd aan het sneller
ontwikkelen van ziektes en eerder dood gaan let op! Dit is vaak een wisselwerking, ziekte
kan deze levels ook weer beïnvloeden.
De levensstijl is dus ook erg belangrijk. Zo zijn er een aantal risicofactoren die de kans op ziektes
vergroten.
Biologische risicofactoren: deze liggen in je genen, heb je aanleg voor een bepaalde ziekte?
, Risicofactoren met gedrag: dit zijn factoren die te maken hebben met je gedrag, zoals roken
of veel alcohol drinken.
Let op! Risicofactoren zijn geassocieerd met gezondheid, maar nooit de directe veroorzaker. Hier zijn
de 5 meest voorkomende doodsoorzaken in de US:
1. Hartziektes: door roken, veel cholesterol, obesitas en weinig beweging.
2. Kanker: door roken, veel alcohol gebruik en een slecht dieet.
3. Hartaanval: door roken, veel cholesterol en weinig beweging.
4. COPD: door roken.
5. Ongelukken: door alcohol/drugsgebruik of door he niet dragen van een gordel bijvoorbeeld.
Maar waarom doen mensen niet gewoon wat gezond is? Ongezonde dingen kunnen plezier geven,
denk maar aan sigaretten, alcohol of ongezonde voeding. Ook sociale druk verhoogd de kans op
ongezond gedrag. Denk maar aan tieners die gaan roken/drinken. Maar soms zijn mensen zich ook
gewoon niet bewust van de gevaren. Ze missen informatie.
How the role of psychology emerged
Freud was van de psychoanalytische analyse. Fysieke symptomen zijn een resultaat van
onbewuste emotionele conflicten. Dit wordt conversie hysteria genoemd.
Voorbeeld: handschoen anesthesie: is een psychosomatische aandoening waarbij u geen
gevoel of een tintelend gevoel heeft in de hand.
Psychosomatische geneeskunde bestaat uit dokters, maar ook uit psychoanalisten en psychiaters.
Het stuk psychosomatisch betekent dat zowel het lichaam als de mind erbij worden betrokken.
Gedragsgeneeskunde ontwikkelde later. Het is ontstaat door de Society of Behavioral Medicine. Het
bestaat uit wetenschappers van verschillende takken zoals psychologie, sociologie en geneeskunde.
Daarnaast ontwikkelde zich het behaviorisme.
Klassieke conditionering: de stimulus (geconditioneerd) wekt een response op door een
associatie met een stimulus (die eerst ongeconditioneerd was). Denk maar aan Pavlov met de
honden.
Operante conditionering: het gedrag wordt veranderd door positieve gevolgen
(versterking/beloning) of negatieve gevolgen (straffen).
Dit kan goed gebruikt worden om mensen van angsten af te helpen.
Door dit behaviorisme, werd ook duidelijk dat de link tussen lichaam en mind een stuk sterker is.
Biofeedback: dit is een therapeutische techniek waarbij de fysiologische processen (zoals
bloeddruk) worden gemonitord door de persoon zodat diegene er controle over kan hebben.
Dit feedback fungeert als reinforcement.
Gezondheidspsychologie: psychologie die verbonden is met de gezondheid van het lichaam. Dit zijn
een aantal doelen:
1. Om gezondheid te promoten en te behouden.
2. Om ziektes te voorkomen en te behandelen.
3. Om de oorzaken en diagnostische verbanden van ziektes, gezondheid en gerelateerde
disfunctie te identificeren.
4. Om de gezondheidssystemen en gezondheidsprotocollen te analyseren en te verbeteren.
, Als gezondheidspsycholoog kan je mensen helpen met een gezondere levensstijl. Je kan hier
informatie overgeven. Je kan mensen ook helpen met het omgaan met ziektes en hoe je hiermee kan
leven.
Current perspectives on health and illness
Het biopsychosociale model: een model dat de biomedische kijk vergroot door biologie factoren te
verbinden met psychologische en sociale factoren. Het zegt dat de gezondheid van een persoon
wordt beïnvloed en invloed heeft op de 3 factoren.
Bio: genen die iemand gevoelig maken voor een hartziekte.
Psycho: gedragingen die een hartziekte vergroten: veel ongezond eten, weinig bewegen etc.
Sociale: wanneer iemand wordt gewezen op vreemde symptomen of ongezonde gedragingen
bijvoorbeeld.
De rol van psychologische factoren:
Cognitie: een mentale activiteit die de volgende dingen omvat: ontvangen, leren, onthouden,
denken, interpreteren, geloven en problemen oplossen voorbeeld: ‘ongezond leven hoort bij het
leven’.
Emoties: subjectieve gevoelens die worden beïnvloed (maar ook van invloed zijn) op onze gedachtes,
gedrag en fysiologie kunnen dus positief en negatief zijn.
Motivatie: het proces die ervoor zorgt dat mensen een bepaalde activiteit gaan doen, een richting
kiezen en hier vol voor blijven gaan.
De rol van sociale factoren:
We interacteren met familieleden, vrienden, studiegenoten etc. Deze hebben ook invloed op
ons gedrag. Zo zijn adolescenten gevoelig voor groepsdruk. Denk maar aan het drinken van
alcohol en roken.
Maar ook de maatschappij is van invloed op onze gezondheid. Denk maar aan de
massamedia, tv, kranten, tiktok etc. De media kan ook weer ingezet worden om gezondheid
te promoten.
De gemeenschap bestaat uit mensen die dicht bij elkaar wonen, zoals in de zelfde stad. Dit is
ook weer van invloed op ons ‘gezonde’ gedrag. Denk maar aan steden met extreme drukte
(kan stress veroorzaken), en veel fastfood ketens.
De familie staat het dichtbij en delen vaak sterke, emotionele banden. Dus ouders,
broers/zussen hebben een belangrijke rol in het aanleren van gezonde gewoontes bij
kinderen.
Holistische benadering: is een brede range van alternatieve benaderingen om gezondheid te
promoten.
Een systeem: een dynamische entiteit met componenten die continue met elkaar verbonden zijn
voorbeeld: je lichaam (met verschillende systemen), je familie (met verschillende individuen).
Leeftijd en gender zijn ook van belang op het ontwikkelen van ziektes. We zagen eerder al dat
chronische ziektes vooral voorkomen bij ouderen mensen. Kinderen hebben vooral last van korte
durende ziektes zoals griep of een verkoudheid.
Kindergeneeskunde en geriatrie houdt zich bezig met gezondheid en ziekte voor kinderen.
Ouderen herstellen ook minder snel van ziektes dan kinderen/adolescenten. De kindertijd is ook
belangrijk voor het ontwikkelen/voorkomen van ziektes op latere leeftijd. Zo kunnen mishandeling,
armoede of onstabiele thuissituatie een risicofactor zijn voor problemen later en dus voor de
gezondheid van volwassenen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mhummelman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now