Klinische Psychologie
Diagnostiek en behandeling
Elin Simon et al. 3e druk
Hoofdstuk 7 – Cognitieve gedragstherapie (CGT)
CGT = een gestructureerde vorm van psychotherapie waarin Mensen leren om anders tegen
problematische situaties aan te kijken en er anders mee om te gaan
Twee belangrijke componenten:
1. Cognitie
Dus functionele cognitie zorgen voor ongewenste gevoelens en ongewenst gedrag
(negatieve interpretaties)
2. Gedrag activatie
De manier waarop iemand zich gedraagt, bepaald in grote mate hoe iemand zich
voelt
CGT: paraplubegrip
Verschillende stromingen
Gespecialiseerde protocollen voor specifieke vormen van psychopathologie
7.1 Theorie
- Eyseneck: leertheorie (klassieke en operante conditionering)
Gedragstherapeuten gaan ervan uit dat Als je je gedrag kunt aanleren je het ook weer af kunt
leren (extinctie)
bij operant conditionering: door gewenst gedrag te bekrachtigen en ongewenst gedrag uit te
doven
- Beck: Cognitieve theorie
De cognitieve benadering gaat ervanuit dat gedachte een cruciale rol spelen in het
samenspel van cognitieve gedragsmatige fysiologische en omgevingsfactoren die
geassocieerd zijn met psychopathologie
4 niveaus van cognitie:
1. Basischema’s = kern = opvattingen over zichzelf en de wereld
a. “ik ben….”
b. Vaak impliciet
2. Conditionele assumpties = oorzaak-gevolg relaties (als-dan)
3. Strategische ideeën = Leefregels
4. Automatische gedachten = bewust, maar worden gestuurd door de basisschema’s
Volgens Beck wordt psychopathologie ontstaan en in stand gehouden door problemen In de
informatieverwerking
basisschema zijn hyperactief, waardoor er een vertekening In de interpretatie
ontstaat
,Het doel van cognitieve therapie is om de hyper valentie van de basis schema’s te
veranderen
Het idee hier is dat een objectievere kijk op gevoelens en waarneming ervoor zorgt
dat negatieve gevoelens verdwijnen en gedrag kan veranderen
‘Anders leren denken’ en ‘anders leren doen’ gaan hand in hand
CGT
4 G’s
o Gebeurtenis
o Gedrag
o Gedachten
o Gevoelens
7.2 Basisprincipes van CGT
1. CGT legt de nadruk op het heden en is probleem-georiënteerd
Huidige situatie wordt in kaart gebracht
Kort stil bij jeugdervaringen
2. CGT is kortdurend en afgebakend
3. CGT benadrukt samenwerking tussen cliënt en therapeut
4. CGT vraagt actieve houding
5. CGT sessies zijn gestructureerd (! Veel variatie)
Start met een update; hoe voel je je?
Daarna korte terugblik op de vorige sessie
Dan agenda samen opstellen
Huiswerk bespreken
Nieuw huiswerk afgesproken
Afsluiting met een samenvatting + feedback van de sessie
6. Registratie is essentieel
Aantekeningen
Dagboekformulieren
Gedachtenformulieren
Coping Cards
Registratie is belangrijk omdat;
Patronen van denken en doen in kaart brengen
Zaken worden beter in het geheugen opgeslagen en bijdragen aan het
automatiseren van de geleerde technieken
Persoonlijk naslagwerk
7. CGT leert de client zijn/haar eigen therapeut te zijn
8. CGT legt nadruk op terugval preventie
9. CGT ziet psychopathologie als een extreme vorm van normaal gedrag
Probleemanalyse: de problemen van verschillende gebieden goed in kaart te brengen
, Macroanalyse = holistische theorie
o Causale relaties tussen clusters gevisualiseerd
Belangrijk is om de holistische theorie goed te bespreken met de client en de prioritering te
behandelen.
Dit geeft inzicht in de instandhouding van de problemen
Microanalyse = functieanalyse
o Gedrag binnen een specifieke probleemgebied
‘Welke stimuli lokken het gedrag uit?’
‘Welke factoren bekrachtigen dit gedrag?’
Belangrijk is de volgorde van gebeurtenissen in kaart te brengen
Driefactormodel van Orlemans
Casusconceptualisatie
7.4 behandeling
1. Behandeldoelen opstellen
2. Afspraken duur en frequentie van de behandeling
3. rationale (= toelichting van het idee achter therapie)
Behandeltechnieken:
operante technieken
Basisprincipe = gewenst gedrag wordt bekrachtigd en ongewenst gedrag wordt uitgedoofd
-> tokens worden als secundaire bekrachtiging gezien en kunnen worden omgewisseld voor
verschillende objecten (snoep etc)
-> gedragsactivatie waarbij bekrachtiging een centrale rol speelt en richt zich specifiek op het
uitbreiden van plezierige activiteiten
- Belangrijk hierbij is het specifiek plannen van gedrag, dit vergroot de kans dat de
activiteit ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd
o Stemmingsonafhankelijk plannen
Exposure
… In vivo = lijfelijke blootstelling
Graduale exposure (stapsgewijs)
… In vitro = blootstelling in verbeelding
Flooding = meest gevreeste angst aan bloot stellen
Habituatie = gewenning
Doel van exposure = het vormen van nieuwe verwachtingen (= expectancy violation)
Er wordt bovendien aangeraden om bij exposure-oefeningen te varieren met duur, inhoud en
tijdstip
Responspreventie = het doel is het uitdoven van de respons door de client te verbieden de
eigen dwanhandeling uit te voeren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dirkjeravesteijn18. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.39. You're not tied to anything after your purchase.