Summary
Samenvatting Q1: Aanval en verdediging
- Course
- Institution
Alle informatie van HC, RC, WG etc. van de module aanval en verdediging Q1 in 1 samenvatting.
[Show more]
1 review
By: sharwig • 6 year ago
Seller
Follow
de99
Reviews received
Content preview
Q1: Aanval en verdedigingOns immuunsysteem beschermt ons tegen schadelijke pathogenen die ons lichaam
binnendringen. Het beschikt daarvoor over een arsenaal aan verschillende celtypes en oplosbare
factoren die elk een specifieke rol in de immuunrespons hebben. Een goed werkend
immuunsysteem is in staat op het goede moment de juiste cellen en factoren te mobiliseren en op
die manier het pathogeen in toom te houden. Daarvoor moet het continu onderscheid maken
tussen gevaarlijke indringers, (onschadelijke) voedingsmiddelen, eigen cellen en eigen cellen die
veranderd zijn (tumoren). Dat dit niet altijd perfect gaat, zien we in het geval van auto-
immuunziekten en allergie. Pathogenen op hun beurt, hebben in de loop van de evolutie
mechanismen ontwikkeld om aan ons immuunsysteem te ontsnappen of er zelfs gebruik van te
maken. Een bekend voorbeeld hiervan is HIV.
Hoofdleerdoelen
Je kunt op hoofdlijnen de rol en functie van het immuunsysteem en micro-organismen in het
menselijk lichaam beschrijven in gezondheid en ziekte.
Deeldoelstellingen
- Je kunt op hoofdlijnen het immuunsysteem als complex netwerk begrijpen en kent op
hoofdlijnen de plaats en functie van de belangrijkste cellulaire en humorale componenten in dit
netwerk.
- Je kunt de rol van het immuunsysteem in inflammatie en infectie op hoofdlijnen beschrijven.
- Je kunt aan de hand van je kennis over micro-organismen en het microbioom het nut, de
noodzaak en de functie in het menselijk lichaam beschrijven.
- Je kunt aan de hand van je kennis over het microbioom en een ontregeling daarvan de relatie
met ziekte beschrijven.
Immuunsysteem
De cellen en oplosbare factoren van het immuunsysteem die bij een infectie als eerste in actie
komen behoren tot het aangeboren immuunsysteem. Dit is een snelle respons die gebaseerd is
op de herkenning van globale patronen die aanwezig zijn op pathogenen (bijv. componenten van
bacteriële celmembranen). Bij de aangeboren immuunrespons is vaak veel bijkomstige schade
(ontstekingen). In tweede instantie wordt het verworven immuunsysteem in stelling gebracht. Dit
zijn de T- en B- lymfocyten die heel specifiek bepaalde antigenen op een pathogeen kunnen
herkennen. Een belangrijk kenmerk van de verworven immuunrespons is de opbouw van
geheugen. Dit zorgt ervoor dat bij een re-infectie de immuunrespons sneller en effectiever is.
Aangeboren immuunrespons
Cellen die behoren tot het aangeboren immuunsysteem komen vrijwel allemaal voort uit de
myeloïde reeks. Deze cellen zijn de monocyten (buiten de bloedbaan macrofagen), granulocyten
(waaronder neutrofiele, basofiele en eosinofiele) en de mestcellen. Een uitzondering hierop
vormen de natural killer cellen, deze hebben een lymfoïde oorsprong. De drie algemene
kenmerken van de aangeboren immuunrespons zijn een snelle respons (effectief binnen min/uren),
herkenning van patronen en nauwelijks geheugenfunctie. Een verschil tussen de macrofaag en
dendritische cel is dat de macrofaag in het geïnfecteerde gebeid blijft terwijl de dendritische cel
richting de lymfe migreert en daar pathogeen afkomstige peptiden aan T-cellen presenteert. De
mestcel produceert histamine (komt vrij bij allergische reactie) en wordt meteen bij de prikkel
geactiveerd. De neutrofiele granulocyt is de meest voorkomende in het bloed en is
gespecialiseerd in het vangen, opnemen en doden van micro-organismen. Deze cel leeft kort en
sterft op de plaats van infectie. Hierbij wordt pus gevormd. De basofiele granulocyt produceert
histamine (hormoon wat vaatverwijding, roodheid en tumor veroorzaakt). De eosinofiele
granulocyt doodt grote parasieten en produceert toxische eiwitten. Natural killer cel speelt een
belangrijke rol in de respons tegen viraal geïnfecteerde cellen en tumorcellen. Deze cel heeft
dezelfde voorlopercel als de T- en B-cellen. Activatie van deze cel is afhankelijk van de balans
tussen activerende en inhiberende receptoren.
Pagina 1 van 7
, Cellulair
Bij de activatie van het aangeboren immuunrespons speelt herkenning van pathogeen
geassocieerde moleculaire patronen (PAMP’s), die alleen op micro-organismen aanwezig zijn,
door Toll-like receptoren (TLR’s) een cruciale rol. Binnen het immuunsysteem wordt de
communicatie tussen cellen voor een belangrijk deel uitgevoerd door cytokines en chemokines.
Een cytokine is een eiwit dat door een cel wordt uitgescheiden en invloed heeft op het gedrag van
andere cellen. Tot de cytokines behoren o.a. de interleukines (IL-1, IL-2, IL-3 etc.). Belangrijke
effecten van cytokines zijn: bevorderen van proliferatie en/of differentiatie en aanzetten tot de
productie van andere cytokines of chemokines. Cytokines zorgen ook voor de tumor en
stimuleren de NK cellen om virussen te doden. Chemokines spelen met name een rol in het
aantrekken van cellen van het immuunsysteem. Bij ontsteking worden op die manier cellen naar
de goede plek geleid. Chemokines functioneren daarmee als een soort postcode voor weefsels.
De route is: activatie door herkenning van moleculaire patronen, opnemen en verwijderen van
pathogenen d.m.v. fagocytose, secretie van oplosbare factoren (cytokines, chemokines,
complement factoren) om andere cellen te mobiliseren en presenteren van antigenen aan het
adaptieve(verworven) immuunsysteem.
Humoraal
Bij het humorale deel hoort de afweer via het complement systeem. Het complement systeem is
de oplosbare component van het aangeboren immuunsysteem. Dit systeem omvat een groot
aantal serumeiwitten waarvan sommige proteolytische (eiwitsplitsend) activiteit hebben. De
binding van antistoffen aan het oppervlak van een bacterie activeert het complement. Hier
ontleent het complement zijn naam aan: het complementeert antilichamen. Dit noemt men de
klassieke route van complement activatie. Activatie van complement vindt echter ook al plaats
voordat er een adaptieve respons is, namelijk bij contact met bijvoorbeeld het oppervlak van een
bacterie. Dit zijn de zogenaamde alternatieve route en de lectine route. Activatie van complement
leidt tot een cascade van proteolytische processen waarbij verschillende splitsingsproducten
vrijkomen met elk een eigen functie. De alternatieve route is constant spontaan licht geactiveerd
en wordt in toom gehouden door factoren die het complement systeem remmen. Bacteriën
ontberen die remmende factoren. De afzonderlijke complement componenten zorgen voor drie
processen: opwekken van locale inflammatie, bacteriën labelen met complement zodat deze
versneld gefagocyteerd kunnen worden (opsonisatie) en lysis van bacteriën. Het
complementsysteem bestaat uit een groep eiwitten die na activatie een cascade (kettingreactie)
vormen, wat uiteindelijk kan leiden tot het aantrekken en activeren van cellen van het
immuunsysteem en schade aan het pathogeen.
Wanneer je bij een patiënt het vermoeden hebt dat er sprake is van een infectie of een
hematologische maligniteit kun je een 'difje' laten maken om het bloedbeeld te bekijken. Daarbij
wordt het percentage van de verschillende soorten leukocyten in het bloed geteld. Tegenwoordig
gebeurt dat meestal met een hematologie analyzer, een apparaat dat cellen op grootte en
korreling kan onderscheiden.
Pagina 2 van 7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller de99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now