,HFST 1: SOCIALEZEKERHEIDSRECHT INGELEID
Het Belgische socialezekerheidsrecht bedient zich grotendeels van twee technieken met het oog op
het verlenen van socialezekerheidsprestaties
- Leg uit wat onder elk van beide technieken wordt verstaan
- Vergelijk beide technieken met elkaar en met de andere in de syllabus besproken
- Bespreek de band tussen de arbeid van de sociaal verzekerde en het recht op
socialeverzekeringsprestaties. Toon met voorbeelden aan dat die band niet steeds even
strikt is
Socialezekerheidsregelingen worden opgedeeld naargelang de techniek die van toepassing is:
- Sociale verzekering
- Sociale bijstand
Sociale verzekering
= een afgeleide van de verzekeringstechniek. Sociaal verzekerden genieten van het voordeel dat ze
hun schade niet alleen moeten dragen. In ruil daarvoor zijn ze hulp verschuldigd voor andere sociaal
verzekerden. Dit wordt via een bijdrage verschuldigd.
- De juridische grondslag is terug te vinden in de wet
Verzekering: een individu dat gevaar loopt om schade op te lopen kan de gevolgen daarvan
afwentelen op de groep sociaal verzekerden
Sociaal: de verzekering krijgt de kwalificatie sociaal omdat zij op verschillende wijzen afwijkt van de
werkwijzen van andere verzekeringen
Er wordt op twee vormen van solidariteit beroep gedaan:
- Horizontale solidariteit: personen die minder dan anderen worden bedreigd door een
bepaald risico met diegenen die meer blootstaan aan of het slachtoffer worden
- Verticale solidariteit: personen met een hoger inkomen met diegenen voor wie
socialeverzekeringsbijdragen moeilijker te dragen zijn
De kosten van de socialeverzekeringsprestaties en kosten voor het verlenen ervan moeten collectief
gefinancierd worden.
In principe verwerft alleen wie en beroepsactiviteit uitoefent, toegang tot de sociale verzekeringen
(art 3 Sociaal statuut zelfstandigen), maar ook deze krijgen toegang:
- Gelijkgestelden:
In sommige situaties worden mensen die geen inkomen verdienen gelijkgesteld met
mensen die een inkomen verdienen
o Bv: beroepsziekteverzekering
- Verzekering buiten arbeid:
In sommige situaties worden mensen die niet werken gelijkgesteld met mensen die
werken en toch ook toegelaten tot de sociale verzekeringen
o Bv: persoon wordt werkloos, maar blijft intussen wel pensioen opbouwen en
van geneeskundige verzorging genieten
- Afgeleide rechten voor personen ten laste:
De bijdrage die de werkende leden van het gezin betalen, dekken ook de niet-
werkende leden
Sociale bijstand
, = verlengen geen gunst, maar een subjectief recht op socialezekerheidsprestaties. Wie voldoet aan
de wettelijke voorwaarden voor de toekenning ervan, kan zijn recht doen erkennen door de rechter.
- Eisen geen bijdragebetaling
Worden gefinancierd met de algemene financiële middelen van de overheid
Er is sprake van een demogrante uitkering = er wordt onderzoek gedaan naar de bestaansmiddelen
van de gerechtigde
- Uitkeringen worden voorbehouden aan degene die behoeftig zijn en niet over voldoende
middelen beschikken
Er wordt een basisinkomen uitbetaald, dit geldt voor iedereen ongeacht de intrede van een sociaal
risico
Verschil tussen sociale verzekering en sociale bijstand
Socialeverzekering Sociale bijstand
Bijdrageregeling Men betaalt WEL bijdragen en Men betaalt GEEN bijdrage,
verzekert zich zo voor wanneer toekenning gebeurt wanneer
er zich een sociaal risico men aan de wettelijke
voordoet voorwaarden voldoet
Bestaansmiddelenonderzoek Er vindt GEEN plaats Er vindt WEL een onderzoek
plaats -> demogrante uitkering
Financiering Door middelen van bijdragen, Financiering met algemene
aangevuld met rijkstoelagen en middelen van de overheid
alternatieve
financieringsbronnen
Vereiste sociaal risico Er zullen prestaties worden Kent een algemeen vangnet,
toegekend bij het voorvallen maar heeft ook categoriale
van het sociaal risico benaderingen die vergelijkbaar
zijn met de vervulling van de
sociale risico’s
Demogrante uitkering = hier verstrekt men aan de gerechtigde, bij intrede van een welbepaald
sociaal risico, een prestatie zonder enige voorafgaande bijdragebetaling of bestaansmiddelentoets
- Het hele systeem wordt gefinancierd uit belastingen
- Bv: gezinsbijslagenregeling
Basisinkomen = dit inkomen wordt toegekend aan iedereen, ongeacht de intrede van een sociaal
risico en zonder onderzoek van de vermogens- en inkomenssituatie van de betrokkene
Band tussen arbeid van de sociaal verzekerde en recht op socialezekerheidsprestaties
Vaak nemen sociale verzekeringen de vorm aan van een volksverzekering die de hele bevolking
verzekert voor een bepaald risico
De overige sociale verzekeringen worden door de federale wetgever geregeld
De socialeverzekeringsbijdragen en prestaties, verschillen naargelang van de beroepscategorie
waartoe de sociaal verzekerden behoren.
- Slechts toepasbaar op rechtsverhoudingen die worden gelokaliseerd op Belgisch
grondgebied
Professionele verzekering: voorbehouden verzekering voor bepaalde beroepsactiviteiten ->
versoepelt band tussen arbeid en verzekering
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller R25L. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.16. You're not tied to anything after your purchase.