Toetsdoelen samengevat voor het vak ''Gezond leven'' dat gegeven wordt in de 1e periode van de HBO opleiding Toegepaste Psychologie. Hierbij is gebruik gemaakt van aantekeningen in de lessen en het boek: 'Gezondheidsvoorlichting en gedragswetenschappen' van Brug, Assema & Lechner (9e druk)
Deze to...
De toetsdoelen op een rij + uitleg
Hoofdstuk 1: Planmatig bgvordgrini van igzond igdrai
De student maakt onderscheid tussen de begrippen primaire, secundaire en tertaire
preventee
- Primaire Voorkomen van gezondheidsproblemen of aandoeningen, bepaald gedrag kan
leiden tot gezondheidsproblemen denk aane roken bijv.
- Secundaire Mensen in voorstadium of vroeg stadium van ziekte identiceren om erger te
voorkomen (vroeg stadium opsporen)
- Tertaire Beheersen van handicap of ziekte om verdere individualisering te voorkomen.
Mensen zijn ziek.
Model voor planmatige gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering:
Fase 1: Analyse van volksgezondheid:
wat is de schade? Hoe groot is het probleem van invloed op volksgezondheid?
Fase 2: Analyse van het gedrag:
wat ze doen → alcohol drinken, roken. In hoeverre hangt dit gedrag samen met het ontstaan van het
gezondheidsprobleem?
Fase 3: Analyse van determinanten van gedrag:
waarom doen ze dat? wat bepaald nou je gedrag? determinanten is bepalen van gedrag
→ oorzaken van gedrag, waarom? (kennis)
Fase 4: interventieontwikkeling:
ontwikkelen van de voorlichting/interventie om gedrag te beïnvloeden.
Fase 5: Interventie- implementatie en disseminatie:
wat doen dat jou voorlichting uitgevoerd wordt, dat er iets mee gebeurd. Wie gaan de voorlichting
geven en wordt die gegeven zoals ik dat voor ogen heb?
↓
Fase 6: Evaluatie: Je gaat evalueren:
hoe is het gegaan?
wat zijn de effecten geweest? (effectevaluatie)
zijn de cijfers omhoog of omlaag gegaan?
doel bereikt? (procesevaluatie)
*belangrijk voor de toets!
Fase 1: belangrijke eerste fase:
Is het een belangrijk probleem, waard om een dure voorlichtingscampagne te beginnen? Dat
wordt in deze fase duidelijk.
Onderzoek vindt plaats aan de hand van een aantal begrippen.
,Bij gezondheidsvoorlichting en -bevordering of preventie in algemeen 2 groepen (eerst):
1. Populatiebenadering: wordt een hele bevolking of grote doelgroep daaruit benaderd
2. Hoogrisicobenadering: is vooral aangewezen als het relatieve risico op het probleem waar de
interventie op is gericht hoog is, maar er betrekkelijk weinig mensen zijn waarbij het risico sterk
verhoogd is.
(nu) ook wordt ook onderscheid gemaakt tussen:
Universele preventie: richt zich op de totale bevolking of grote groepen daarbinnen. Richt
zich op mensen zonder speciaal verhoogd risico.
Selectieve preventie: is gericht op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico en heeft als
doel de gezondheid van specifieke risicogroepen te verbeteren → is dus een vorm van
hoogrisicobenadering.
Geïndiceerde preventie: richt zich op individuen die nog geen gediagnosticeerde ziekte
hebben, maar wel beginnende klachten of symptomen. Deze preventie heeft als doel het
ontstaan van ziekte of verdere gezondheidsschade te voorkomen. (secundaire preventie en is
dus ook hoogrisicobenadering)
Zorggerelateerde preventie: is gericht op individuen met een ziekte en heeft als doel
ziektelast te reduceren en complicaties/comorbiditeit te voorkomen en is te vergelijken met
tertiaire preventie.
Middelen voor gezondheidsbevordering:
1. Gezondheidsvoorlichting: proberen mensen te motiveren/trainen/helpen om gezonder
gedrag te vertonen. Dit is gebaseerd op vrijwillige gedragsverandering.
2. Voorzieningen: wordt gezond gedrag makkelijker mee gemaakt: denk aan
fitnessprogramma’s op werkplek, gezonder eten in de kantine enz.
3. Regelgeving, controle en sancties: hiermee wordt geprobeerd gezond gedrag af te
dwingen. bijv. rookverbod openbare ruimtes, verplichting gordel om enz.
Omgeving (fysiek, sociaal, economisch) wordt steeds meer als risicofactor gezien voor
ongezondheid en als determinant van ongezond gedrag steeds meer benadrukt
↓
5 niveaus doelgroepen onderscheiden met daarin de personen die beslissingen nemen:
1. Individueel niveau: personen die risico lopen, risicogedrag vertonen.
2. Interpersoonlijk of groepsniveau: ouders, vrienden, leerkrachten, hulpverleners.
3. organisatieniveau: directeuren van scholen, managers in bedrijven.
4. Lokaal niveau: opinieleiders in wijken/dorpen, redacteuren van lokale kranten.
5. Samenlevingsniveau: landelijke politici en ambtenaren enz.
,Overige informatee
GVO/ Prevente= gezondheidsvoorlichtng en opvoeding. (oorspronkelijke naam voor
gezondheidsvoorlichtng in NL)
Gezondheisbevorderaar (GB’er) = zijn functonarissen voor wie gezondheidsvoorlichtngen
geven een hoofdtaak ise organisates voor verslavingszorg, organisates voor geestelijke
gezondheidszorg enz.
Valkuilen van gezondheidsvoorlichtngg
1. Een niet bestaand probleemg Sommige voorlichtngscampagnes worden ontwikkeld voor een
probleem dat bij nader inzien niet of nauwelijks bestaat.
2. Het verkeerde gedragg soms interventes gericht op gedrag waarvan de relate met het
probleem onbekend of onzeker is.
3. De verkeerde gedragsdeterminanteng Als mensen zich al bewust zijn van het risico wat ze
lopen bij het vertonen van bepaald gedrag (zoals bijvoorbeeld het risico van geen kinderzitje
in de auto), dan heef een voorlichtng geen zin. Als mensen het kinderzitje dan toch niet
gebruiken vanwege kinderen die er per se niet in wilden ziten, dan moet de voorlichtng
daarop gericht zijn.
4. De verkeerde intervente (doelbewuste ingreep om zaak te veranderen)g De keuze voor een
soort intervente niet passend is voor het onderliggende probleem en determinanten,
bijvoorbeeld het geven van voorlichtngen terwijl voorzieningen of regelgeving veel
geschikter zijn.
5. De verkeerde implementate (invoering en ingebruikname van een nieuw systeem of
beleid)g ontwikkeling van een intervente met onvoldoende aandacht voor implementate.
6. Evaluateg Bij evaluate van gezondheidsvoorlichtng intervente kan gekeken worden naar
het efect op bekendheid met de intervente, op verandering in gedragsdeterminanten of
verandering in gedrag (H9). De valkuil schuilt in het onjuist kiezen van dit evaluateniveau
Paragraaf 1.4
Voor het ontwikkelen van de juiste intervente hebben we voldoende gegevens nodig over
het gezondheidsprobleem, over gezond en ongezond gedrag, over de persoonlijke en
omgevingsdeterminanten van gedrag en over de mogelijkheden voor implementate en
evaluate. (planningsmodel helpt hierbij zie hiervoor)
, Voor een antwoord op elke vraag die wordt opgeworpen door het planningsmodel kan de
volgende procedure worden doorlopene
1. Deinieer zorgvuldig de vraagstellinge
2. Inventariseer de direct beschikbare kennise brainstorm over mogelijke voorlopige
antwoorden.
3. Desk researche zoek literatuur, statsteken of andere documentate die direct/indirect de
vraag kan beantwoorden.
4. Zoek empirisch (onderzoek op eigen ervaring) ondersteunende theorieën die direct/indirect
de vraag kunnen beantwoorden.
5. Doe aanvullend onderzoek.
6. Leid antwoorden af en pas deze toe.
Systematsche reviewsg een systematsche inventarisate van de wetenschappelijke
literatuur over een bepaald onderwerp, waarbij een duidelijke, liefst gestandaardiseerde,
gestructureerde methode van literatuur zoeken/selecteren/analyseren/rapporteren wordt
gehandhaafd.
Paragraaf 1.5
Ethiekg is het systematsch denken over normen en waarden met betrekking tot menselijk
handelen. (Mag je als GB’er wel mensen lastg vallen over gezondheid als ze daar helemaal
niet om vragen? En op welke manier is dat toegestaan en te verantwoorden? → dilemma’s
van GB’er.
Autonomieg behelst de individuele vrijheid om te leven zoals men wil. (zelf keuzes maken,
doen wat voor die persoon belangrijk is).
Waarom is het goed na te denken over wat wel en niet kan in gezondheidsvoorlichtng?
1. Gezondheidsvoorlichtng kan negateve ‘nevenefecten’ hebbene gezondheidsvoorlichtng
kan tot angst/schuldgevoel leiden wanneer mensen realiseren dat ze zich ongezond
gedragen.
↓
Als mensen leren dat ze zich ongezond gedragen, maar niet in staat zijn dit te veranderen, kunnen de
angst/schuldgevoelens leiden tot een mindere kwaliteit van leven. → voelen zich gestgmatseerd
door ongezond gedrag. (gezondheidsvoorlichtng kan soms gemakkelijker toegepast worden bij
mensen die de inanciële middelen hebben om voor gezond gedrag te kiezen.
↓
Zo kan gezondheidsvoorlichtng leiden tot (grotere) gezondheidsverschillen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mjflipsen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.75. You're not tied to anything after your purchase.
