Samenvatting van het boek Actuele Criminologie van Jan van Dijk, Wim Huisman en Paul Nieuwbeerta (10e druk). De samenvatting bevat hoofdstuk 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8 en 9.
Hoofdstuk 1 Criminologie: een terreinverkenning
Vergeldingsbehoefte is niet zonder meer gelijk aan de behoefte aan wraak.
Bij een deel van de toeschouwers die zich met daders identifceren, roepen zulke
gevoelens weer schuldgevoelens op. Dit schuldgevoel leidt op zijn beurt tot een roep om
strenge bestraffing van de dader. Door te eisen dat de dader streng wordt gestraft,
corrigeert men de eigen, deels onbewuste, criminele impulsen.
De identifcatie met daders kan ook gevoelens van mededogen oproepen. Bij de ervaring
van medelijden met daders worden soms eveneens persoonlijke frustraties op de daders
geprojecteerd. Toeschouwers die zichzelf tekort gedaan voelen, zien de door de politie
gearresteerde daders soms als slachtofers van onrechtmatige maatschappelijke
omstandigheden.
Criminoloog = iemand die zich beroepshalve toelegt op de bestudering van misdaad en
straf, maar daarbij, net als de rechter, juist wanneer de emoties hoog oplopen, het hoofd
koel probeert te houden. objectiviteit tegengaan en voorkomen van criminaliteit
Criminologie = de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en
achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld
en van de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert.
Criminaliteit wordt bepaald door de inhoud van de strafwet.
Accusatoir systeem = misdrijven worden beschouwd als particuliere aangelegenheden
waarvan de oplossing door overheidsbemiddeling tot stand komt.
Inquisitoir systeem = misdrijven worden gezien als schendingen van het vorstelijke
vredesgebod waartegen de overheid met inzet van middelen dient op te treden. Dit
laatste systeem, inclusief de mogelijkheid tot toepassing van marteling voor
bewijsvergaring, is neergelegd in de eerste publicatie over misdaad en straf in de
Nederlanden.
Coornhert (1567): hij schreef over wat volgens hem de oorzaken van criminaliteit waren
en deed aanbevelingen voor efectieve bestrijding.
- Toename door lage pakkans en geringe afschrikking door de doodstraf.
- Pleidooi voor werkstrafen die nog afschrikwekkender waren dan de doodstraf en met
als doel het nuttig gebruikmaken van veroordeelde wetsovertreders.
, Actuele Criminologie
Klassieke school (eind 17e eeuw / Verlichting)
Homo economicus = een op grond van de vrije wilsbekwaming (ratio) handelende mens
die voor- en nadelen van gedragsalternatieven afweegt.
Cesare Becceria (1764): criminaliteit is een overtreding van dat contract dat de burgers
vrijwillig zijn aangegaan en zou ook alleen in de mate van de inbreuk op het contract
moeten worden bestraft. Idee van utilitarisme (= geluk voor iedereen).
Positivistische school (19e eeuw)
Het denken over straf en misdaad werd sterk beïnvloed door natuurwetenschappen en er
ontstond een meer deterministisch mensbeeld (= de vrijheid van handelen van de
mensen wordt sterk beperkt door mogelijkheden en omstandigheden = menselijk gedrag
wordt bepaald door factoren waarop die mens zelf weinig invloed heeft).
‘Positief’ wordt hier gebruikt omdat het gericht is op de bestudering van waarneembare
feiten.
Empirisch ideaal: de werkelijkheid kan door wetenschappelijk onderzoek worden
waargenomen en verklaard.
Italiaanse antropoligieschool (eind 19e eeuw)
Antropologie = studie van de mens. Oorzaken van crimineel gedrag worden gezocht in
de mens zelf en medische wetenschap.
Cesare Lombroso: criminaliteit vindt zijn oorsprong in het feit dat de criminele mens
berust op terugval in het evaluatieproces (=atavisme) en biologisch gedetermineerd is
om delicten te plegen.
Franse milieuschool
Lacassagne: het is de sociale omgeving die iemand tot criminaliteit brengt. (Quetelet was
voorganger met verband tussen menselijk gedrag en kenmerken van de samenleving).
‘Iedere maatschappij krijgt derhalve de criminaliteit die zij verdient.’
Socialistische criminologie
Nieuwe Richting en kritische criminologie
Veramerikanisering van de criminologie
Nieuwe zakelijkheid biosociale criminologie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LoekeIVK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
