100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting Hoofdstuk 13 Het Zenuwstelsel Nectar 5vwo $5.39
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Biologie

Summary

Samenvatting Hoofdstuk 13 Het Zenuwstelsel Nectar 5vwo
 0 purchase
  • Course
  • Biologie
  • Level
  • VWO / Gymnasium
  • Book
  • Nectar 4e ed vwo 5 leerboek

Een uitgebreide samenvatting over Hoofdstuk 13 Het zenuwstelsel uit de methode Nectar 5vwo. Het is een samenvatting die alle 5 paragrafen behandeld in combinatie met handige plaatjes (die niet in jouw biologie boek staan) die de tekst nog meer verduidelijken. In perfecte samenvatting voor jouw op...

[Show more]

Preview 2 out of 7  pages

Document information

  • No
  • Hoofdstuk 13 het zenuwstelsel
  • February 29, 2024
  • 7
  • 2022/2023
  • Summary

Subjects

  • zenuwstelsel
  • biologie
  • 5vwo
  • nectar
  • hersenen
  • samenvatting
  • ng

Connected book

book image

Book Title:

Author(s):

  • Edition:
  • ISBN:
  • Edition:

Written for

  • Secondary school
  • VWO / Gymnasium
  • Biologie
  • 5
All documents for this subject (5708)

Seller

avatar-seller
rosalieijmker20

Content preview

HOOFDSTUK 13: HET ZENUWSTELSEL

Paragraaf 1: het centrale zenuwstelsel

Het zenuwstelsel kent twee delen:
- Het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat uit neuronen (zenuwcellen) van de hersenen
en die van het ruggenmerg.
- Het perifere zenuwstelsel bestaat uit zenuwen

Zenuwen: bundels uitlopers van neuronen die zintuigen verbinden met het centrale
zenuwstelsel en het centrale zenuwstelsel met spieren en klieren.
Hersenen en het ruggenmerg zijn te onderscheiden in een licht en donker deel:
- Donker deel: grijze stof. De kleur is afkomstig van de cellichamen van neuronen.
- Lichte deel: witte stof. De kleur komt van myeline (vetachtige stof).
In de hersenen liggen de cellichamen aan de buitenzijde en de uitlopers met myeline aan de
binnenzijde. Bij het ruggenmerg is dit andersom. Het ruggenmerg wordt beschermd in het
wervelkanaal en is omgeven door drie ruggenmergsvliezen. De hersenen worden beschermd
in de schedel en worden ook omgeven door drie hersenvliezen. Tussen de vliezen zit
hersenvloeistof.
Bloed-hersenbarrière: bescherming voor de hersenen tegen ongewenste stoffen. Deze laat
selectieve stoffen door (via actief transport). De ruimtes tussen endotheelcellen van
haarvaten worden klein gemaakt door tight junctions.
Astrocyten: gliacellen (steuncellen met uitlopers rondom haarvaten) die een belangrijke rol
spelen bij uitwisseling van stoffen bij bloed en het hersenvocht.

Grote hersenen bestaat uit twee helften verbonden via de hersenbalk. De informatie-
uitwisseling van de neuronen gebeurt in het grijze deel, de hersenschors.
Informatie: zingtuigen  zenuwen  ruggenmerg  hersenstam  grote hersenen
Daar wordt de informatie geordend en verwerkt. De grote hersenen doen ook dingen zoals
logisch redeneren, je wil, het bewustzijn, de geheugenfuncties en emoties controleren.

Informatie gaat via impulsen via hersenneuronen naar de sensorische centra in de schors
die bij het zintuig horen.
- Primaire centrum: impulsen worden omgezet in bewustwording.
- Secundaire centrum: de informatie wordt gekoppeld aan geheugen-informatie die is
opgeslagen in het secundaire gedeelte. Hierdoor interpreteer je de informatie beter.
Om een reactie te geven op de binnengekomen informatie wordt het motorische centra in
de hersenschors geactiveerd.
- Primaire motorische schors bedenkt bewegingen. De schors wordt gevormd door
kleine gebieden met neuronen die allemaal een eigen spiergroep aansturen.
- Secundaire motorische schors is deels verbonden met de primaire motorische
schors. Deze bevat geheugen-informatie over hoe de spieren moeten bewegen.
De motorische schors in de rechterhersenhelft bestuurt de linkerzijde van het lichaam en
andersom.

, Tussen de hersenstam en de grote hersenen liggen twee regelcentra:
- Thalamus selecteert welke impulsen afkomstig van zintuigen naar verschillende
delen van de hersenschors gaan. Door bepaalde impulsen te remmen worden
bijbehorende prikkels niet verwerkt en reageer je niet overal op. Belangrijk voor het
functioneren van de thalamus is de stof GABA (neurotransmitter).
- Hypothalamus doet de regeling van homeostase. Deze regeling vindt vaak plaats
door aansturing van de hypofyse, een hormoonklier.

De kleine hersenen helpen bij het coördineren van bewegingen in samenwerking met de
grote hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg.

De hersenstam bestaat uit drie delen: de pons, middenhersenen en het verlengde merg.
- De pons: verbindt grote en kleine hersenen, tussenstation tussen je
evenwichtszintuig en de kleine hersenen.
- Middenhersenen: spelen o.a. een rol bij reflexen van het zien en het horen.
- Het verlengde merg: verbindt de hersenen met het ruggenmerg. Hier kruisen de
zenuwbanen waardoor de linkerhersenhelft informatie krijgt uit de rechter
lichaamshelft en andersom. Hier zijn ook regelcentrums terug te vinden.

Het ruggenmerg verbindt het perifere met het centrale zenuwstelsel. Hieruit ontspringen 31
paar ruggenmergzenuwen die verbinding maken met je organen in de romp en ledematen.
Spinaal ganglion: de verdikking in het aanvoerende deel van het ruggenmerg aan de
rugzijde. Hier zitten de cellichamen met de aanvoerende zenuwcellen bij elkaar.
De cellichamen van de afvoerende zenuwcellen liggen in de grijze stof van het ruggenmerg.
Buiten het ruggenmerg liggen nog twee zenuwbanen: de grensstrengen. Zij stimuleren of
remmen de werking van een aantal organen.

Reflex: reactie op een prikkel zonder of voordat bewustwording optreedt. Ze hebben een
beschermende werking.
- Aangeboren reflexen: zijn vanaf de geboorte aanwezig
- Aangeleerde reflexen: deze moet je aanleren
Reflexboog: de weg die een reflex aflegt (via ruggenmerg of hersenstam)


Paragraaf 2: cellen in het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel bestaat uit neuronen en gliacellen (10x meer dan neuronen).
Functies gliacellen:
- Ze voeden en steunen neuronen
- Bieden bescherming (bloed-hersen-barrière)
- Ruimen beschadigde cellen op
- Verwijderen stoffen die een rol spelen bij het doorgeven van impulsen
Bepaalde cellen, zoals de cellen van Schwann, maken een isolerende myelineschede om
lange zenuwuitlopers heen.

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosalieijmker20. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

67479 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$5.39
  • (0)
Add to cart
Added