Summary
Samenvatting - Inleiding tot de klinische seksuologie
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van alles uit de lessen van klinische seksuologie.
[Show more]
Seller
Follow
psychologiestudentKUL
Reviews received
Content preview
Klinische seksuologieInleiding
Definitie van seksualiteit/seksuologie
1. Wat is seksualiteit?
Seksualiteit bestaat uit verschillende dimensies, is multidimensionaal. Deze 4 dimensies
bepalen wat er in de kliniek gebeurt.
Belangrijkste dimensie is cultuur!
Cultuur: bepaalt de betekenis van de andere dimensies
1. Cultuur: bepaalt de betekenis van biologie vb. feest Psychologie Gedrag
gekregen voor eerste menstruatie, cultureel bepaald. 1. Relatie 1. Vrijen
2. Intimiteit 2. Geslachtgemeenschap
2. Biologie: lichamelijke factoren die bepalen wanneer meisje 3. Liefde 3. Masturbatie
begint te menstrueren, maar betekenis die hieraan 4. Vertrouwen 4. Experimenteren
5. Binding 5. Hulpmiddelen
gegeven wordt, verschilt naar gelang de cultuur. 6. Macht
3. Psychologie: goede seksualiteit beleven door te doen 7. Schaamte
binnen relatie. In andere culturen (KOR) op eerste plaats Biologie Cultuur
1. Lichamelijkheid 1. Religie
werkgever, dan ouders, kinderen en partner. Intimiteit is 2. Geslacht 2. Opvoeding
minder belangrijk. 3. Voortplanting 3. Wetten
4. Anticonceptie 4. Recht
4. Gedrag: cultuur bepaalt dat het niet makkelijk is om te 5. Media
spreken over seksualiteit.
2. Seks(e)
Etymologie
Latijn: sexus (afdeling, groep), secare (scheiden, verdelen).
Engels: sex
o 1382: personen van bepaald geslacht
o 1526: eigenschap man/vrouw zijn
o 1929: geslachtsgemeenschap is dirty word
o 1950: gender staat voor mannen en vrouwen en seks voor seksueel gedrag en
aantrekking tot anderen.
Nederlands: sekse (biologisch verschil man en vrouw) en seks (gedrag en emoties in kader
van aantrekking tussen mensen waarbij bereiken seksuele doelen meespeelt).
Definitie
1. Seksualiteit, het seksuele
2. Sekse of geslacht: biologische verschillen tussen mannen en vrouwen
3. Seksuele omgang, geslachtsleven
4. Handelingen en gevoelens te maken met lichamelijke opwinding en vrijen
5. Handelingen waarbij geslachtsorgaan rol speelt en waarvan je lichamelijk
opgewonden raakt vb. seks met iemand hebben, telefoonseks, soloseks.
3. Seksualiteit
Etymologie
Frans: sexualité (gebonden aan geslacht)
Nederlands: seksualiteit
o 1849: geslachtelijkheid
o 1926: geslachtsleven
1
,Seksualiteit in bredere betekenis: alle verschijnselen met betrekking tot seksuele leven.
Emoties, gedrag, verlangens, neigingen…seksualiteit is een eufemisme voor seks.
Definitie
1. Manier waarop je seks ervaart vb. niet durven praten over seksualiteit
2. Seksuele emoties, ideeën en gedrag
3. Bredere domein van emoties, verlangens, gedragingen... Die breder zijn dan de louter
paradigmatische seksuele handelingen, emoties
4. Geslachtelijkheid, geslachtsleven, seks
5. Seksuele gedrag en neigingen
6. Totaal van verschijnselen dat betrekking heeft op het seksuele leven
7. Uitingen op het gebied van het geslachtsleven of de geslachtsdrift
Verschillende definities
o Alle aspecten die verwijzen naar seksuele gevoelens, fantasieën of seksueel gedrag
• Seksueel gedrag (enge definitie): masturbatie, geslachtsgemeenschap, kussen,
zoenen, strelen…
• Seksueel gedrag (brede definitie): flirten, romantisch diner, Playboy lezen,
surfen op het internet op zoek naar seksueel expliciet materiaal, sexting…
o Gedragingen die worden gedefinieerd als ‘seksueel’ variëren sterk
• Tussen verschillende groepen
• Over de tijd
• Tussen verschillende culturen
o Seksueel is afhankelijk van
• Ideeën van normaliteit over seks
• Mannelijke en vrouwelijk rolpatronen
• Sociale context
• Cultuur
Studie (Would you say you ‘had sex’ if): vanaf wanneer zeggen mensen dat ze seks hebben
gehad? Twee doorsnedes te maken: 1ste doorsnede wanneer genitaliën een rol spelen (14-
40%) vb. orale bevrediging en 2de doorsnede wanneer geslachtsgemeenschap (81-99%) vb.
anale seks, groot verschil in ‘als seks beschouwen’.
Pogingen om seks te definiëren
A. Seks als menselijk en natuurlijk gedrag
Kinsey:
o Legitiem studieobject (wetenschappelijk bestuderen)
o Gedetailleerde beschrijving van menselijk seksueel gedrag
o Feit dat mensen negatief worden beoordeeld op hun seksueel gedrag duidt dat er
een bepaalde morele code is
Masters en Johnson:
o Onderzochten biologische en fysiologische basis van seksualiteit (kennis wat er aan
de binnenkant gebeurt van geslachtsorganen is te danken aan hen).
B. Seks gedefinieerd door psychiaters
2
, o Gezond vs. ongezond (bepaalt wat gezond en ongezond is)
o Meeste middelen gebruikt voor seksuele gratificatie tussen instemmende (focus op
consent) volwassenen, onafhankelijk van geslacht van partners
• Homoseksualiteit was mentale stoornis
• Masturbatie en orale seks zijn fixaties, onvolwassen en immature uitingen van
seks
• Parafilieën beschouwd als mentale stoornissen (> 6 maanden en lijden of
beperkingen in sociaal of beroepsmatig functioneren)
• Transpersonen nog steeds mentale stoornis
C. Seks gedefinieerd door de wet
o Wettelijk kader bepaalt wat normaal is op vlak van seksualiteit: legaal vs. illegaal
o Aantal seksuele gedragingen strafbaar. Illegaal is niet-instemmend (focus op consent).
1. Parafilie: voyeurisme, exhibitionisme, frotteurisme
2. Seks met jongeren < 16 jaar (ook met instemming)
3. Verkrachting binnen huwelijk (lang niet erkend) of van mannen (later erkend)
4. Seksuele aanranding
D. Seks gedefinieerd door maatschappelijk gezondheidsdebat
o Seks hoort veilig te zijn ter voorkoming van seksueel overdraagbare aandoeningen en
ongeplande zwangerschap
o Seks gedefinieerd als seks met condoom
• Paradox: persoon met SOA moet verantwoordelijkheid nemen om ander te
beschermen, vrouwen moet zich beschermen tegen verkrachting (de
zwakkere partij wordt verantwoordelijk gesteld voor eigen veiligheid).
E. Seks gedefinieerd door de moraal
o Religieuze betekenis: thuis binnen huwelijk, enkel voor voortplanting niet plezier,
verbod anticonceptie, alle andere vormen buiten penetrale seks wordt afgekeurd,
celibaat geprezen. Door God gegeven en daardoor goed.
o Spirituele betekenis: tantrische seks als vorm van rituele purificatie en viering van
eenheid van het zijn.
F. Seks gedefinieerd als een romantische of erotische act
o Erotiek (eerder seksueel)
• Eros: God van lust, liefde, geslachtsgemeenschap en vruchtbaarheid
• Zichzelf verliezen in seks, gedreven door seksuele verlangens, vleselijke
behoeften
• Sensuele door plezier gedreven narratieven over seks en nadruk op kracht
van plezierige van erotiek
o Romantiek (eerder relationeel)
• 18de eeuw
• Ridders, helden, prinsessen, man zeer actieve en vrouw passieve rol (gender
gebaseerd machtsonevenwicht).
o In veel fictie en innerlijke fantasiewereld van veel mensen (schept verwachting seks)
G. Seks gedefinieerd door de media
3
, o Seks is overal in maatschappij: informatie, films, tijdschriften…
• Een manier om dingen te verkopen: sex sells
• Eng beeld: seks is seks tussen 2 jonge heteroseksuele mensen in gespierd,
mager, rimpelloos lichaam gericht op gezamenlijk en gelijktijdig orgasme (oud
is out en ziek is aseksueel)
H. Seks gedefinieerd door de prof
Seksualiteit is een multidimensionaal gegeven, dat te maken heeft met psychische en
belevingsaspecten, met fysiologische en biologische gegevens, met gedrag en cultuur.
I. Seksualiteit is relationeel en te maken met identiteit
Relationeel:
o Seksueel gedrag gebeurt in relationele context vb. bij masturbatie heb je een
imaginair beeld van partner.
o Relaties organiseren het leven, maar zijn divers: duren minuten tot jaren, gebaseerd
fysieke aantrekking/emotionele binding/verplichting, geluk of ongeluk brengen, twee
of meer mensen, kan illegaal zijn…
Identiteit:
o Seksuele identiteit: gevoel wie/wat/hoe je bent, gevoel tot bepaalde groep horen.
o Genderidentiteit: gevoel man/vrouw, voor meeste het biologisch geslacht,
genderdysforie.
o Seksuele oriëntatie: seksueel aangetrokken voelen
Iemand van het andere geslacht Heteroseksueel
Iemand van hetzelfde geslacht Homoseksueel
Mensen van beide geslachten Biseksueel
Niets of niemand Aseksueel
Niet-normatieve activiteit/object Parafilie
o BDSM, polyamorie, sekswerkers…
o Seksuele gevoelens, gedragingen en ervaringen bepalen onze plaats in maatschappij
en maakt ons sympathiek voor de groep waar we toe behoren en minder voor
anderen.
Moeilijk antwoord
Seksualiteit is complex gegeven (constructie maken die ons beter doet begrijpen die verwijst
naar een zekere realiteit, maar onmogelijk DE realiteit te beschrijven).
Verschil in perspectief:
o Inner-perspective: ervaring en betekenis van de betrokkenen
o Outer-perspective: betekenis die anderen/buitenstaanders er aan geven
Vergelijking: bal op het kanaal. Probeer je voor te stellen hoe dit voor jou zal
zijn. Zal voor iedereen anders zijn.
Spanningen rond definitie (tussen 1 en 2 vooral):
1. Essentialistische visie
Verwijst naar aangeboren, vooraf biologisch bepaald of psychologische oorsprong
van seksualiteit.
2. Post-structurele, post-moderne, sociaal-constructivistische visie
4
, Seksualiteit is geconstrueerde realiteit die opnieuw moet worden uitgevonden
waarin er ruimte is voor seksuele diversiteit, is ruimer dan hetero- en homoseksueel
(seks moet elke keer opnieuw uitgevonden worden).
3. Cross-cultureel perspectief
• We dragen altijd onze cultuur mee
• Vorm van etnocentrisme: tendens eigen groep en cultuur superieur te
beschouwen en idee dat eigen waarden en normen de standaard is op grond
waarvan andere culturen worden beoordeeld. Alles wat afwijkt als abnormaal
beschouwen.
• Evenveel seksuele waarden en normen als er culturen zijn: voor elke waarde
in bepaalde cultuur, vind je de tegenstelde waarde in andere cultuur vb.
homoseksueel (huwen of doodstraf), zwanger (seks (on)aanvaard).
• Seksualiteit is sociaal en cultureel bepaald gegeven: samenleving bepaalt hoe
seksualiteit zich mag ontwikkelen en uitgedrukt worden (sociaal, economisch,
politieke context) vb. wie bepaalt dat schaamhaar geschoren moet worden?
4. Seksuologie
Seksuologie: wetenschappelijke studie van menselijke seksualiteit in al zijn variaties en
expressievormen.
Perspectieven op seksualiteit
Biologisch perspectief Seksuele anatomie
Seksuele fysiologie
Menselijke voortplanting vb. geboortecontrole, abortus
Ontwikkelingsperspectief Seksualiteit van kinderen
Seksualiteit van adolescenten
Seksualiteit van volwassenen
Seksualiteit van ouderen
Genderidentiteit en genderrol
Psychosociaal Seksuele identiteit
perspectief Seksuele oriëntatie
Seksueel gedrag
Seksuele variaties
Medisch- en SOA’s en genitale infecties
gezondheidsperspectief HIV-infectie en AIDS
Seksuele disfuncties en behandeling
Medische aandoeningen en seksuele problemen
Cultureel perspectief Seks en de wet
Seks en ethiek
Methodologie:
1. Gevalsbeschrijvingen vb. persistant arousal syndrome (altijd drang masturberen). Is
bekend geworden door gevalsstudies.
2. Face-to-face interviews vb. deur-aan-deur vragenlijst afnemen en idee krijgen hoe
vaak gedrag gesteld wordt.
3. Vragenlijstonderzoek
a. In de populatie
b. In centra voor sekstherapie
c. In andere ziekenhuizen
4. Observatie
5
, a. Zelf-observatie
b. Observatie door anderen
Ervaring zou veranderen als je iemand anders laat kijken of als je moet
nadenken wat je precies voelt.
5. Laboratoriumonderzoek (technisch)
6. Biochemisch en fundamenteel onderzoek
Dimensies van seksualiteit
1. Dimensies volgens Boas
A. Lust (re-creatie)
B. Relatie
C. Reproductie (pro-creatie)
D. Institutionalisering
Naar buiten brengen van je relatie (naar buitenwereld) vb. via facebook
bekendmaken dat je in een relatie zit.
Normerende manier: een relatie is een goede relatie wanneer deze elementen/dimensies in
evenwicht zijn. Dus seksualiteit is niet alleen gericht op lust, ook reproductie…Anders is het
geen goede relatie. Metafoor: tafel met 4 poten heeft alle poten nodig om in evenwicht te
blijven. Wanneer je eentje wegneemt, valt de tafel in elkaar.
2. Dimensies (minder normerend)
A. Biologische dimensie
• Beïnvloedt geslachtsverschillen
• Controleert seksuele ontwikkeling
• Bepaalt seksueel verlangen, functioneren en satisfactie
• Seksuele stimuli (turn-ons) zetten fysiologische processen op gang (erectie,
hartslag…)
B. Psycho-sociale dimensie
• Psychologie: emoties, gedachten, PH, interactie tussen mensen
• Sociaal: seksualiteit gereguleerd door samenleving (taboe, wetten, religie)
C. Gedragsdimensie
• Wat mensen doen op vlak van seksualiteitsbeleving (seksueel gedrag)
• Tendens om eigen seksueel gedrag te bestempelen als normaal en abnormaal
is gebaseerd op eigen ervaringen. Wat we zelf doen vinden we normaal.
D. Culturele dimensie
• Culturele visie over seksualiteit is niet universeel geldig: moreel of goed
gerelateerd aan plaats, tijd en sociale klasse
E. Klinische dimensie
• Problemen seksualiteit: seksuele disfuncties, epidemiologie, oorzaken
(voorbestemmende, uitlokkende, onderhoudende) en behandelingen
Anatomie en fysiologie
Psychosomatische cirkel van seks
Psychosomatische cirkel van Bancroft: beschrijft hoe het lichaam en psychologie
samenwerken (psychologie en somatiek).
Kernelementen:
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller psychologiestudentKUL. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now