Hele goede samenvatting over hoofdstuk 4 (reacties & energie) van het boek Chemie overal 3 vwo. Alles wat je moet weten staat overzichtelijk in deze samenvatting en met afbeeldingen. Bij elke paragraaf zijn er ook 1 of 2 voorbeeld vragen (met antwoorden) om te controleren of dat je de stof echt beg...
Vuur komt door verbranding: exotherme chemische reactie.
Chemische energie die eerst in de brandstof zat, komt vrij in de vorm van warmte en licht.
Er zijn drie voorwaarden voor een verbrandingsreactie:
- Je hebt zuurstof nodig om mee te reageren
- Je hebt een brandbare stof nodig
- Je hebt een temperatuur nodig die hoog genoeg is.
Temperatuur die nodig is voor een verbranding= ontbrandingstemperatuur. Vaak moet je eerst iets in brand
steken of je hebt enzymen die de reactie versnellen. Je kunt een brand voorkomen/bestrijden door één van de
voorwaarden weg te halen. Je moet iets dat warmer is dan 100 graden niet blussen met water in hoop om de
temperatuur te verlagen. Water gaat namelijk koken en vlam wordt alleen maar erger.
Reagens= stof waarmee je een andere stof kunt aantonen. Voorbeeld: kalkwater, oplossing wordt troebel als er
koolstofdioxide bij komt. Als je dingen verbrand gebeurt dit vaak samen met zuurstof. Bijvoorbeeld bij de
verbranding van koolstof reageert C + O2 -> CO2. En bij verbranding van waterstof H2 + O2 -> H2O.
De meeste atomen bestaan uit meerdere atoomsoorten. Bij verbranding binden atomen uit een brandstof met
zuurstofatomen.
Volledige verbranding= voldoende zuurstof aanwezig. Als er in de brandstof koolstofatomen zitten, ontstaat er
koolstofdioxide. Heeft een blauwe of kleurloze vlam.
Onvolledige verbranding= onvoldoende zuurstof aanwezig. Als er in de brandstof koolstofatomen zitten,
ontstaat er roet en/of koolstofmono-oxide. Vlam is hierbij geel door het gloeiende roet. Koolstofmono-oxide is
een erg giftig gas. Afhankelijk van de atoomsoorten worden reactieproducten gevormd.
Atoomsoort in de brandstof Volledige verbranding Onvolledige verbranding
C (koolstof) CO2 (koolstofdioxide) C of CO (roet of koolstofmono-
oxide)
H (waterstof) H2O (water) H2O (water)
S (zwavel) SO2 (zwaveldioxide) SO2 (zwaveldioxide)
O (zuurstof) Geen Geen
Bij een verbranding reageert een brandbare stof met zuurstof. Deze stoffen moeten altijd voor de pijl. Met
behulp van de tabel weet je welke reactieproducten er ontstaan. En ook als er nog een atoomsoort in de
brandstof zit. Tot slot maak je hem kloppend.
Voorbeeld: Reactie vergelijking van volledige verbranding van CS2
Koolstofdisulfide bestaat uit C en S atomen, dan kijk je bij C en S in de tabel bij volledige verbranding.
CS2 + O2 -> CO2 + SO2
Nu kloppend maken.
CS2 + 3O2 -> CO2 + 2SO2
, §4.2 – ONTLEDING
Magnesium komt voor als atoomsoort in verbindingen. Om magnesium eruit te halen moet je ontleden.
Ontledingsreactie= een reactie waarbij de beginstof reageert. Verschil tussen verbrandingsreactie en
ontledingsreactie:
- Bij ontleden is er geen zuurstof nodig, bijvoorbeeld gistcellen zuurstof is aanwezig -> verbranden glucose tot
water en koolstofdioxide.
- Geen zuurstof aanwezig -> ontleed glucose tot koolstofdioxide en alcohol.
- Bij ontleden begin je met een zuivere stof en maak je een nieuwe stof doormiddel van een chemische reactie.
- Bij scheiden begin je met een mengsel en er ontstaat geen nieuwe stof.
Voor de meeste ontledingsreacties is een energie nodig= endotherme reactie.
Ontledingsreactie onder invloed van warmte= thermolyse. Ontledingsreactie onder invloed van elektriciteit=
elektrolyse. Ontledingsreactie onder invloed van licht= fotolyse. Soms is fotolyse ongewenst en daarom zit bier
in een donker flesje.
Sommige ontledingsreacties zijn exotherm= energie komt vrij, bijvoorbeeld: NaN 3 dit ontleed zich als je een
botsing maakt en zorgt ervoor dat de airbag op geblazen wordt. Exotherme reacties moeten wel eerst op gang
komen. Bij een ontledingsreactie is er maar 1 beginstof, deze zet je voor de pijl. Er ontstaan 2 of meer
reactieproducten, deze zet je achter de pijl.
Voorbeeld 1: Maak een reactievergelijking van fotolyse van zilverchloride.
Fotolyse is een ontledingsreactie. Dus beginstof voor de pijl. Zilverchloride bestaat uit de atoomsoorten zilver
en chloride dit zet je achter de pijl.
AgCl -> Ag + Cl2
Maak hem kloppend
2AgCl -> 2Ag + Cl2
Voorbeeld 2: Maak een reactievergelijking waarbij je vlugzout (N2H8CO3) in ammoniak, koolstofdioxide en een
andere stof omzet.
Eerst zet je de bekende gegevens in de formule.
N2H8CO3 -> NH3 + CO2 + X
Dan maak je hem kloppend en het gene wat ontbreekt vul je voor de X in.
N2H8CO3 -> NH3 + CO2 + H2O
Je miste 2x H en 1x O dus vandaar H2O.
§4.3 – ENERGIE EN MILIEU
Fossiele brandstoffen= steenkool, aardolie en aardgas.
Voorraad is beperkt en bij het verbranden komen er schadelijke stoffen vrij. Roetdeeltjes worden ook wel
fijnstof genoemd. Ook ontstaat er door fossiele brandstoffen te verbranden: koolstofmono-oxide,
stikstofmono-oxide, stikstofdioxide en zwaveldioxide. Op windstille dagen blijven deze stoffen in de lucht
hangen= smog. De stikstofdioxide en zwaveldioxide verzuren de regen. Dit zure regen tasten gebouwen en de
natuur aan. Sommige planten gebruiken dit namelijk als mest. Hierdoor groeien bepaalde planten erg snel en
worden andere planten overwoekerd en die verdwijnen.
Zwaveldioxide is met 90% gedaald door:
- Roetfilters op dieselauto’s
- Auto’s die erg schadelijk zijn, zijn verboden
- Elektriciteitscentrales moeten rookgassen reinigen voordat ze de lucht in gaan
- Katalysator zorgt ervoor dat schadelijke stoffen in minder schadelijke stoffen worden omgezet
- Adblue breekt stikstofoxiden af voordat ze de lucht in gaan bij auto’s
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Caramel123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
