Hoorcollege Professionele Opvoeders
Hoorcollege 1 – 3 september
Introductie Toepassing gehechtheidstheorie op professionele opvoeders
De gehechtheidstheorie
Sensitiviteit: adequaat aanvoelen wat het kind wilt
Responsiviteit: op de goede momenten op een goede manier op het kind reageren
Veilig gehecht, gedesorganiseerd gehecht, onveilig-ambivalent gehecht, onveilig-vermijdend gehecht
Vreemde Situatie Procedure (Strange Situation Procedure)
Sensitiviteit ouder -> mentale representatie kind (emotionele veiligheid, zelfwardering) -> exploratie
omgeving (sociaal-emotioneel, gedrag, cognitief)
Een gehechtheidsrelatie is: ‘a relatively long-enduring tie in which the partner is important as an
unique individual and is interchangable with none other’(Ainsworth, 1989)
Dus:
Een speciale emotionele band die;
- Een duurzaam, exclusief (uniek) karakter heeft
- Losstaat van tijd, ruimte en cultuur
- Niet per definitie wederkerig is
- Een belangrijk context biedt voor het (leren) reguleren van emoties
Gehechtheidsband is meer dan een affectieve band
➔ Onderscheidend kenmerk: het zoeken van veiligheid bij de partner
Relatie met professionele opvoeders is: niet langdurig en niet exclusief. Toch zijn er gelijkenissen:
- Bijv. vergelijkbare reacties bij stress
o Veilige haven: nabijheid bij stress
o Veilige basis: voor exploratie omgeving
Professionele opvoeders als potentiële gehechtheidsfiguren? (Ook wel secundair gehechtheidsfiguur
genoemd)
- Jonge kinderen (kinderopvang, kleuters)
- Kinderen uit bepaalde risicogroepen
- Kinderen in overgangs- of andere emotioneel belastende situaties
- Kinderen die lijden onder (duurzame) stress in het gezin
- Kinderen in residentiële jeugdhulp
Emotionele veiligheid:
- Is een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen functioneren
- Alternatieven: passiviteit, agressie, drugsgebruik etc.
- Als het zelf niet lukt: hechtingsfiguur nodig
Verder:
- Gelijkenissen ouder-kind gehechtheid en professionele opvoeder-kind gehechtheid/relatie
o -> mentale representaties kind
- Compenserende rol hechting professionele opvoeder
- Belang affectieve relatie/sensitiviteit
- Basis voor interventies
Mentale representaties
- Intern werkmodel/geïnternaliseerd beeld van de relatie = gevoelens, gedachten, verwachtingen
over zichzelf, de relatiepartner en de onderlinge relatie
Hoorcollege 1 – 3 september
Introductie Toepassing gehechtheidstheorie op professionele opvoeders
De gehechtheidstheorie
Sensitiviteit: adequaat aanvoelen wat het kind wilt
Responsiviteit: op de goede momenten op een goede manier op het kind reageren
Veilig gehecht, gedesorganiseerd gehecht, onveilig-ambivalent gehecht, onveilig-vermijdend gehecht
Vreemde Situatie Procedure (Strange Situation Procedure)
Sensitiviteit ouder -> mentale representatie kind (emotionele veiligheid, zelfwardering) -> exploratie
omgeving (sociaal-emotioneel, gedrag, cognitief)
Een gehechtheidsrelatie is: ‘a relatively long-enduring tie in which the partner is important as an
unique individual and is interchangable with none other’(Ainsworth, 1989)
Dus:
Een speciale emotionele band die;
- Een duurzaam, exclusief (uniek) karakter heeft
- Losstaat van tijd, ruimte en cultuur
- Niet per definitie wederkerig is
- Een belangrijk context biedt voor het (leren) reguleren van emoties
Gehechtheidsband is meer dan een affectieve band
➔ Onderscheidend kenmerk: het zoeken van veiligheid bij de partner
Relatie met professionele opvoeders is: niet langdurig en niet exclusief. Toch zijn er gelijkenissen:
- Bijv. vergelijkbare reacties bij stress
o Veilige haven: nabijheid bij stress
o Veilige basis: voor exploratie omgeving
Professionele opvoeders als potentiële gehechtheidsfiguren? (Ook wel secundair gehechtheidsfiguur
genoemd)
- Jonge kinderen (kinderopvang, kleuters)
- Kinderen uit bepaalde risicogroepen
- Kinderen in overgangs- of andere emotioneel belastende situaties
- Kinderen die lijden onder (duurzame) stress in het gezin
- Kinderen in residentiële jeugdhulp
Emotionele veiligheid:
- Is een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen functioneren
- Alternatieven: passiviteit, agressie, drugsgebruik etc.
- Als het zelf niet lukt: hechtingsfiguur nodig
Verder:
- Gelijkenissen ouder-kind gehechtheid en professionele opvoeder-kind gehechtheid/relatie
o -> mentale representaties kind
- Compenserende rol hechting professionele opvoeder
- Belang affectieve relatie/sensitiviteit
- Basis voor interventies
Mentale representaties
- Intern werkmodel/geïnternaliseerd beeld van de relatie = gevoelens, gedachten, verwachtingen
over zichzelf, de relatiepartner en de onderlinge relatie
