Uitgewerkte leerdoelen van Staatsrecht (Rechtstaat 1) van de Hogeschool Utrecht 1e jaars 2018. De uitgewerkte leerdoelen zijn een samenvatting van het hele boek met bijna alles erin verwerkt. Alle leerdoelen voor het tentamen Staatsrecht blok A van de HU zijn er uitgebreid in verwerkt.
Publiekrecht: tussen burger en overheid
Bestuursrecht
Strafrecht
Staatsrecht
Privaatrecht: tussen burgers onderling
Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden regelt de rechtsorde in het
Koninkrijk, alsmede in de landsdelen Nederlandse Antllen en Aruba, en in
Nederland.
De landsdelen behartgen zelfstandig hun eigen belangen en verzorgen op voet
van gelijkwaardigheid de gemeenschappelijke belangen. Ook verlenen zij elkaar
wederkerig bijstand. Het Statuut regelt verder onder meer de instelling,
inrichtng, taken en bevoegdheden van de rijksorganen, de vertegenwoordiging
van de Nederlandse Antllen en Aruba in de rijksregering en de wijze van tot
stand brengen van rijksweten.
Het Koninkrijk omvat de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten.
Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten verlenen elkander hulp en
bijstand.
LEERDOELEN WEEK 1:
1. Wat is een Grondwet?
In de grondwet staan de grondrechten van de burgers. Hierin zijn
klassieke en sociale grondrechten in verwerkt. Bij klassieke grondrechten
mag de overheid zich niet bemoeien en bij sociale grondrechten moet de
overheid juist actef ingrijpen. De grondwet bepaalt wie de macht in de
praktjk uitoefent in een staat en hoe dat gebeurt. De Nederlandse
Grondwet regelt wat de rol is van de koning(in) en van de ministers. De
grondwet bepaald hoe weten gemaakt moeten worden, wat de rechters
doen en wat het werk is van gemeenten en provincies.
2. Wat zijn de kenmerken van een staat?
1- Grondgebied
2- Bevolking/gemeenschap
3- Gezag
1
, 3. Bronnen van een staatrecht:
1. Internationale verdragen
2. Statuut van het koninkrijk Der Nederlanden
3. Grondwet + andere weten
4. AMVB
5. Ministeriële regelingen
6. Provinciale verordeningen
7. Gemeentelijke verordeningen
8. Gewoonterecht
9. Jurisprudente
10.Organieke regeling
1 t/m 7 staan het hoogst in de hiërarchie.
4. Begrippen statenbond, bondsstaat en gedecentraliseerde
eenheidsstaat:
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat. Ooit was Nederland
een statenbond. Statenbond komt niet meer voor in de EU.
Bondsstaat:
- Deelstaten
- Zelfstandig (niet volledig, macht ligt bij het hoogste gezag)
- Eigen grondwet (regels verschillen per staat)
- Federale regeling (hoogste gezag)
Gedecentraliseerde eenheidsstaat:
Macht verdeeld over verschillende overheidsverbanden (provincies,
gemeentes etc. Eigen gezag. Hoeveelheid wordt bepaald en bewaakt
door het Rijksoverheid.)
Eenheid wordt op centraal niveau bewaakt
Gecentraliseerde eenheidsstaat:
Macht wordt geregeld vanuit 1 centraal punt
2
, Statenbond:
Bond van soevereine (zelfstandige) staten
Onafankelijke staten die aan elkaar verbonden zijn op basis van een
verdrag
5. Historische ontwikkeling die Nederland heef doorgemaakt van
statenbond tot de huidige staatsvorm:
Het gebied wat nu Nederland en België omvat, bestond vroeger uit zeven
soevereine (zelfstandige) provinciën, verbonden tot de Republiek der Zeven
Vereenigde Nederlanden. Deze bestonden uit zelfstandige staten die
verbonden met elkaar waren door middel van een verdrag. Nederland was dus
een statenbond. Iedere provincie had zijn eigen bestuur, met aan het hoofd
een stadhouder en eigen wetgeving. Het leger en vloot waren
gemeenschappelijk en men werkte samen op het gebied van defensie en
buitenlands gebied. Er was geen centraal gezag, wel een algemene vergadering
van de Staten-Generaal. In Frankrijk had de koning destjds de absolute macht.
Hierdoor ontstond er verzet. Ook in de Republiek der Zeven Nederlanden
ontstond er verzet. Willen IV was stadhouder van alle provincies en maakte dit
een erfelijke functe. Voorstanders van gelijke rechten voor alle burgers en van
gekozen bestuur verzeten zich tegen het stadhouderlijk bewind. De
protestdemonstrates en relletjes brachten hier geen verandering in. In 1975
veroverden de Fransen de Republiek der Nederlanden. De laatste stadhouder,
Willem V, vluchte naar Engeland. Hierdoor ontstond er een eind aan de
soevereiniteit van de provincies. Nederland werd in 1798 vastgelegd als een
(gedecentraliseerde) eenheidsstaat met onzelfstandige provincies. Mannen
die ouder waren dan 20 jaar, een vast salaris en een vaste woonplaats hadden
en onder ede verklaarden dat zij tegen het stadhouderschap waren, mochten
stemmen op volksvertegenwoordigers. In 1813 werd Nederland bevrijd van de
Fransen en in 1814 is het Koninkrijk der Nederlanden inclusief de gebieden
overzees vastgelegd in de Grondwet. België scheidde zich in 1831 zich af van
het Koninkrijk.
6. Hoe is het Koninkrijk der Nederlanden georganiseerd op basis van het
Statuut voor het Konikrijk der Nederlanden en de Grondwet:
Het koninkrijk der Nederlanden bestaat uit Nederland, Curaçao, Aruba
en Sint-Maarten.
3
, 7. De vier pijlers van de rechtsstaat (MLOG):
1. Scheiding der machten (parlement, regering en rechters)
2. Legaliteitsbeginsel
3. Onafankelijke en onpartjdige rechters
4. Grondwet
LEERDOELEN WEEK 2:
8. Waarom is onafankelijke rechtsspraak belangrijk binnen de
democratische rechtsstaat:
Onafankelijke rechtspraak is belangrijk binnen de democratsche
rechtspraak, omdat het 1 van de 4 pijlen zijn voor een democratsche
rechtstaat. Zonder onafankelijke rechters en rechtsspraak is er geen
rechtsstaat en geen democrate.
De rechters moeten onafankelijkheid van bijv. de overheid zijn, omdat
er ook zaken tegen de overheid kunnen zijn. Andere machten mogen
geen invloed hebben op de rechters. Onafankelijkheid is dat niemand
de rechter kan vertellen wat voor uitspraken hij moet doen of ter
verantwoording roepen.
- Eigenrichtng voorkomen
- Vrijheid behouden
- Vertrouwen in de rechtspraak
De onafankelijkheid wordt gewaarborgd door:
- Artkel 117 Gw: benoemd door de koning (= DE REGERING! Niet
Willem-Alexander) en voor het leven
- Toetsingsverbod: rechters mogen weten niet aan de kant schuiven
en mogen hier niets over uitspreken
- Scheiding der machten
Het wrakingsinstrument kan ingezet worden tot er uitspraak gedaan
wordt bij verdenking van partjdigheid.
9. Volgens welke beginselen is de rechtspraak vormgegeven?
1. De rechterlijke macht, als derde van de drie machten uit de trias
politca, is onafankelijk. Dit blijkt onder andere uit het feit dat de
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosalinadeluna. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
