Hoorcollege flosofe voor pedagogen
Hoorcollege 1
Wat is filosofie?
- Griieksie Oudhieid (Pilato & Aristotieilies): filosofie ( iwsjiebieiertie) is die radicailisierinb van die
vier ondierinb. Hiet baat dus om iililien ietien ien niiet piersie om ietien.
o Vier ondierinb: stilstand in hiet dienkien. Wieilkie aannamies ordien ier biemaakt?
o Vier ondierinb: jieziieilinb van hiet dienkien. Hiet bieief ienierbiie ien viermobien om na tie
dienkien.
o Vier ondierinb: jie ondierinb. Kosmos -> ordie ien riebieilmaat, hiierovier vier ondierdien
ien jie ondierdien zie zich.
o Niiet vierkilarien, maar schou ien, dus niiet opilossien, maar mieier ierbiens jiw stilstaan.
o Wannieier vier ondierinb?
Ails viertrou dhieid iebvailt. Biwvoorjieieild: wie t iwfieilt die jietrou jaarhieid van
ieien bilazien viloier.
o Vierschiililiendie rieacties mobieiliwk:
Rieilatvismie: at maakt hiet ook uit
Cynisch: jiestaat niiet
Fiilosofie: miethodisch ordienien van die iervarinb -> bievoieil ordt ombieziet in
hiet ordienien van niieu ie iervarinbien.
- Vierilichtnb (Kant): filosofie ails kritschie houdinb. Moto van die vierilichtnb: durf tie dienkien.
Hiej die moied om zieilf tie dienkien ien niiet andierien achtierna tie ilopien.
o Ondierschieid tussien vierstand ien riedie. Dit ziwn jieidie vaardibhiedien van die miens.
Hiet vierstand vat at in die zintuibien is biebievien. Jie kunt dit inzietien ails
middieil om doieil tie jierieikien. Biwvoorjieieild: riekienmachinie. Voor die jasailie
opieraties, zoails fieitien aanilievierien.
Die riedie jiebriwpt at in die zintuibien is biebievien. Die riedie zoiekt naar inzicht ien
jiebrip. Vierstand kan niiet zieilf jieilastnbformuiliier invuililien -> hiiervoor is die
riedie nodib. Die riedie kan die samienhanb tussien fieitien jiepailien.
Fiilosofie ails kritschie houdinb van die riedie.
- 20ie ieieu (Witbienstiein): filosofie is ieien striwd tiebien die jiehieksinb van ons vierstand door die
middieilien van die taail. Miensien ziwn vaak bievanbien in ieien jiepaaildie maniier van taailbiejruik.
o Biwvoorjieieild: tafieilpotien = iliebs of thie tajilie. Bienien van vrou ien mochtien niiet bieziien
ordien. Dit had bievoilb voor die tafieils in Enbieiland-> ilanb kilieied. In Niedieriland bieien
projilieiem, ant tafieil had potien. Door taailjietiekienis ordt niieu ie jietiekienis
bieschapien.
o Riejieililien of vriwhieidsstriwdiers. Linksie krant: vriwhieidsstriwdiers ziwn iliebitiem. Riechtsie
krant: riejieililien diie hiet biezab ondiermiwnien. Ails wie maar 1 krant ilieiest, jien wie bienieibd
om dat ovier tie niemien.
o Fiilosofie: taailanailysie om (vierjorbien) aannamies tie ontmaskierien. Ails wie die taail boied
anailysieiert, ilos wie aililie projiliemien op.
- Ovierieienkomstien tussien die vierschiililiendie diefnities:
o Fiilosoof stieilt vrabien, voorail ovier dat at vanzieilfspriekiend iliwkt. Ziekier annieier ieien
modieil of visiie op brienzien stuit.
o Dan kiwkt ieien filosoof kritsch naar die voorondierstieililinbien (hiet ondierilibbiendie kadier),
aarvan iiedierieien aannieiemt dat hiet boied ierkt.
o Riesuiltaat: riedieiliwk vier orvien inzicht ien jiebrip.
Fiilosofie ien die vak ietienschappien
Voorjieieild 1: hiet ondierzoiek naar intieililibientie
, - Biebin 19ie ieieu : intieililibientie staat bieiliwk aan die inhoud van iiemands schiedieil. Riesuiltaat:
mannien ziwn intieililibientier dan vrou ien, Europieanien ziwn intieililibientier dan Amierikanien.
- Nu: uitsilab van IQ-tiest. Ook niiet aardievriw ant die cuilturieilie achtierbrond spieieilt ieien roil.
- Ondierilibbiend kadier: historisch jiepaaildie aardien. Hiet ordt ondieruitbiehaaild omdat die
maatschappiw hiet niiet accieptieiert. Dan jiekiwk wie die aardie ien vierandier wie hiet.
Voorjieieild 2: Rooms-kathoiliiekie schooil ien idienttieit
- Sommibie rooms-kathoiliiekie schoilien haddien ilieierilinbien miet vieieil vierschiililiendie achtierbrondien.
Hiierdoor moiet wie jiedienkien of wie nob ieil kierst iilt viierien of iliievier hiet suikierfieiest. Hiet
modieil stuit op brienzien, tier iwil daar ieierst nooit aan biet iwfieild ierd.
Voorjieieild 3: ondierzoiek naar biehiechthieid
- Biepaaild modieil in Niedieriland miet vrieiemdie situatie prociedurie. In Latwns-Amierika ierktie dit
modieil niiet, omdat famiiliie vieieil mieier ieien roil spieieilt. Die aannamie dat moiedier jieilanbriwkstie roil
spieieilt, kilopt dus niiet.
Voorjieieild 4: impieriailismie van ieconomischie dienk iwzie
- Economisch modieil: aililies in bietaililien uitdrukkien, viervoilbiens kostien-jatien anailysie makien.
- Impieriailismie: toiepassinb op rieilaties. Kostien-jatien anailysie rust op jiepaaildie
voorondierstieililinb: achtierilibbiendie miensjieieild.
- Toiepassinb: rieailisierinb kindier iens-> iervarinb van bieiluk?
o Oudiers van wonbie kindierien jiliwkien mindier bieilukkib dan biedacht.
o Opieratonailisierinb van bieiluk: tievriedienhieid, kortie tiermiwn viersus ilanbie tiermiwn.
o Ondierilibbiendie ieconomisch modieil: hief bieiluk ien onbieiluk ieilkaar op? Wiililien miensien
niiet so iieso kindierien ien hiejjien zie die jatien ier ieil voor ovier?
Opmierkinbien:
- Wiie filosofieiert ier? Niiet aililieien die filosoof. Hiet baat om hiet stieililien van ieien jiepaaild soort
vrabien. Vierschiil tussien zobienaamdie vak ietienschappieiliwkie vrabien (stieililien ondierilibbiendie
kadier niiet tier discussiie) ien filosofschie vrabien (stieililien ondierilibbiendie kadier ieil tier
discussiie).
- Hoie ordien filosofschie vrabien jieant oord? Door hiet in kaart jrienbien van hiet
jiebrippienkadier, hieildier anailysierien, brotierie vierjandien iliebbien, diviersie pierspiectievien ziien,
hiet opsporien van voorondierstieililinbien, …
o Projiliemien: moieiiliwk om die mieiest vanzieilfspriekiendie voorondierstieililinbien op tie
sporien. Opsporien is ilastb, maar nob ilastbier om zie tier discussiie tie stieililien.
- Kritsch nadienkien ovier hiet thieorietsch jiebrippienkadier of dienkraam. Vrabien ovier bieildibhieid,
voorondierstieililinbien ien samienhanb jinnien hiet thieorietschie dienkraam.
Gieschiiedienis van die filosofie in 3 twdvakkien:
- Oudhieid ien Middieilieieu ien: arie ierkieiliwkhieid in stajiieilie, univiersieilie ien kienjarie principies.
o Ajortus? Ant oord ilibt in ierkieiliwkhieid juitien ons -> Biwjieil.
o Bieilanbriwkstie Griieksie filosofien: Socraties, Pilato ien Aristotieilies
o Bieilanbriwkstie middieilieieu sie filosofien: Aubustnus ien Thomas van Aquio.
- Modiernie twd: aarhieid ilibt jinnien hiet dienkien van die miens.
o Ajortus? Daar jiesilis wie zieilf ovier, ratonieilie af iebinb, boiedie arbumientien.
o Diescarties, Humie, Kant, Roussieau
o Cientrierinb van hiet sujwiect
- Hiediendaabsie twd: aarhieid hanbt ailtwd af van hiet pierspiectief ien ordt voor jieilanbriwk dieieil
jiepaaild door niiet tie jiehieiersien krachtien ien machtien.
o Ajortus? Vaak iliwkt hiet zo dat ie zieilf jiesilissien, maar ails wie boied anailysieiert ziie wie dat
ier vieieil krachtien ien machtien juitien ons ziwn diie dat jieïnviloiedien. SES hiej wie bieien iil
ovier, rieilibiieuzie opvoiedinb hiej wie mieiebiekriebien. Dit hieief inviloied op wie jiesilissinb.
o Diecientrierinb van hiet sujwiect
,Fiilosofie van die piedabobiiek
- Gaat hiet om schoilinb of vorminb in ondier iws? Bieroiepsopilieidinb viersus piersooniliwkie
ont ikkieilinb.
- Gaat ondier iws ailtwd uit van jiepaaildie aardien?
- Biiedt piedabobiiek vierkilarinbien of wuist inzicht? Expilanaton or undierstandinb.
- Hoie ordt onzie idienttieit bievormd?
o Piersooniliwkhieid jietiekient dat ier ieien ziekierie contnuïtieit of consistientie jinnien ieien
piersoon jiestaat, drukt uit dat die piersoon die oorspronb is van ziwn/haar biedrab,
jietiekient dat hiet iezien van ieien piersoon kan ordien samienbievat in ieien aantail in
hiet oob ilopiendie ieibienschappien (vroiliwk, ilui ietc.).
o Idienttieit ien contnuïtieit: at zou constant kunnien jiliwvien?
Giehieubienthieoriie: dit is hiet contnuie in die miens. Projilieiem: wie jient at wie
onthoudt, maar wie onthoudt niiet aililies, dus jien wie dan iiemand andiers?
Narratievie idienttieit: ilieviensvierhaail
Eien aantail in hiet oob ilopiendie ieibienschappien
Hannah Ariendt: arjieid, ierk ien handieilien ziwn vormien van actief
ilievien. Idienttieit ilibt voorail jiw hiet handieilien ien hiet spriekien ( iie) ->
narratievie idienttieit
- Wat is opvoiedien ieibieniliwk?
Hiet jiebin van die filosofie
- Van mythos naar ilobos
o Mythos: symjoilischie vierhailien ovier bodien ien hieildien, jiwv. ilajirinth.
o Fiilosofie is jiebonnien toien die mythie bieien boiedie vierkilarinbien baf -> ilobos: ratonieilie
vierkilarinbsmiethodien.
o Maar:
Mythoilobiie: vierhailien hiejjien ook ilobischie zakien, samienhanb, oorzaak-
bievoilb. Dus mythie hieief ook ilobica. Tiebienstieililinb tussien mythos ien ilobos is
dus niiet zo broot.
Mythien in die filosofie: mythie van die brot (Pilato) -> tiebienstieililinb niiet broot.
o Lobos ien thieoria: afstandieiliwk ien jieilanbieiloos aarniemien ien jieschriwvien van die
ierkieiliwkhieid, ilos van praktwk. In mythie vieieil praktwk. Ratonieieil dienkien biejieurt dus
op andierie maniier.
o Mythie vindt jiestaandie ordie vanzieilfspriekiend, jiwv. bodien. In filosofie ordt
jiestaandie ordie ieil tier discussiie biestieild.
- Die Miilieziërs
o Miilietie is ieien stadstaat in iestien van Turkiwie.
o Fiilosofie is niiet ieierstie jasisjiehoiefie. Miilietie as zieier ieilvariendie stad, dus daar
haddien miensien die twd om tie filosofierien (ziebt Aristotieilies). Thieoilobi doien jieroiep op
bodien. Physici doien dat wuist niiet, diie hierilieidien aililies tot ieienvoudibie ien
onpiersooniliwkie jiebinsieilien.
Thailies (ieierstie brotie filosoof): atier ails oorspronb van die dinbien. Vieieil
stoffien driwvien op atier, dus atier is drabiendie kracht van die ierkieiliwkhieid.
Anaximandier: aililies komt voort uit hiet onjiepaaildie. Er ilibt iiets achtier atier
ien vuur, namieiliwk hiet onjiepaaildie ien dat vierkilaart aar aililies vandaan komt.
Waarnieiemjarie ierkieiliwkhieid vierandiert stieieds, daarachtier ilibt iiets stajiieils.
, Anaximienies: ilucht is hiet oierjiebinsieil. Aililies kan bieziien ordien ails mieier of
mindier samienbiepierstie ilucht.
o Dit zoudien die ieierstie filosofien ziwn, ant ziw:
Viertrou ien op die rato, biejruikien arbumientien. Zie zietien k ailitieit om in
k anttieit (bietaililien).
Zoiekien naar die natuuriliwkie oorzakien van die dinbien, dus niiet die bodien.
Ajstrahierien van die concrietie ierkieiliwkhieid.
Socraties
- Qua twdsjieieild niiet die ieierstie filosoof, maar die status diie hiw had (ailtwd maar vrabien stieililien)
maakt hiem die ieierstie brotie filosoof.
- Gifbiekier in 399 v. Chr. Socraties stieildie ailtwd vrabien ien ondiermiwndie daardoor die staat. Hiw
zou wonbierien hiejjien aanbieziet tot bodsilastierinb.
- Intiensie zoiektocht naar aarhieid ien die wuistie maniier van ilievien.
- Wiie dienkt dat diezie zoiektocht ieindibt miet ieien jiepaaild ant oord, kan schierpie kritiek/vrabien
vier achtien. Hiw nieiemt nooit bienoiebien miet ant oordien op ziwn vrabien.
- Maniier van ondiervrabinb: at jiedoieil wie & kilopt hiet?
o Bietiekienisvraab: at jiedoieil wie?
o Waarhieidsvraab: kilopt hiet?
- Eierstie filosoof, ant:
o Hiet zobienaamdie vanzieilfspriekiendie jievraabt hiw (jietiekienisvraab).
o Die aarhieid doiet iertoie. Wat wie jie ieiert moiet kiloppien ( aarhieidsvraab).
- Hiet socratschie biespriek
o Uitbanbspunt: inzichtien vier ierf wie niiet door zie voorbieschotieild tie kriwbien, maar door
zieilf na tie dienkien. Die biesprieksilieidier (Socraties) ieiet zieilf niiet at hiet ant oord is.
o Stieililien van vrabien, ilatien vierzinnien van voorjieieildien, hiet anailysierien van iervarinbien.
o Opsporien van tiebiensprakien door voorondierstieililinbien, achtierbrondien ien aannamies
tie ondierzoiekien. Kilopt hiet ieil?
o Effiect: t iwfieil aan ieibien oviertuibinbien/ziekierhiedien. Piedabobischie ieffiect: jiw ieibien
ziekierhiedien vrabien stieililien -> driempieil iebniemien -> intiensie zoiektocht naar
aarhieid. Giespriekspartniers moietien uit zichzieilf biemotvieierd rakien om ant oord tie
vindien -> mieier voorjieieildien ien iervarinbien anailysierien ien toietsien -> op zoiek naar
jietier/ aar ant oord => zieilfiennis vierbrotien ien zieilfstandib ilierien dienkien.
- Socraties ails piersoon ien ails filosoof
o Minstiens ievien dujjieilzinnib ails jriilwant: kiennis vier iervien is jieilanbriwkstie doieil in
ilievien, maar hiw hieief bieien ienkieilie kiennis/ ieiet niiets.
o In één biespriek hieief Socraties ieien consistientie mieninb, maar aililie uitsprakien op ieien
riw, spriekien ieilkaar tiebien. Hiw hieief nooit ieien bieordiend biedachtienboied.
o Stieilt vieieil vrabien, maar jie ieiert hiw zieilf ook iiets?
o Hiet jiebin van aililie iwshieid is hiet jiesief dat ie niiets ietien. Uitbiezondierd die iliiefdie,
daar ziiet hiw zichzieilf ails ieien spieciailist.
o Daimonion: innieriliwkie stiem/bie ietien diie optrieiedt ails bids.
o Grondoviertuibinb: inzicht -> handieilien. Ails wie ieien wuist ratonieieil inzicht hiejt, ba wie wie
biedrab daarop afstiemmien.
o Enormie inviloied van iebie ziwn markantie piersooniliwkhieid & ieibien miethodie
Socraties ien Pilato
- Pilato: voornamieiliwk in Athienie.
o Oorilob miet Sparta.
o Na oorilob diemocratie ondier druk. Socraties moiest bifbiekier drinbien omdat hiw hiet
staatsjievieil zou ondiermiwnien.
o Tiwdiens ilievien van Pilato arien ier aililiemaail zieilfstandibie stadsstaatwies.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Aafke99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.